تدوین منشور اخلاق سیاسی و رفع بدبینی اجتماعی به احزاب
گروه سیاسی: یکی از راهکارهای برطرف کردن بدبینی اجتماعی به احزاب در ایران که اتفاقا خود احزاب باید نسبت به آن اقدام کنند، جدی گرفتن مسئله اخلاق سیاسی و تهیه یک منشور اخلاقی مورد توافق همه احزاب و برخوردار از یک ضمانت اجرایی است تا به مجموعه‌ای از توصیه‌های اخلاقی روی کاغذ مبدل نشود.
مسئله جایگاه تحزب و فعالیت حزبی در نظام جمهوری اسلامی از آن دست مسائلی است که با وجود اعتقاد اکثر فعالان و جریان‌های سیاسی به آن هنوز نتوانسته به صورت مناسبی در جامعه شکل بگیرد و همچنان احزاب به عنوان یکی از مراجع و منابع مردم در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی شناخته نشده است.
شبهه ناسازگاری نظام حزبی با اسلام و ضرورت تبیین کاردکرد مثبت احزاب
از عوامل مهم شکل نگرفتن احزاب در ایران و تاثیرگذار نبودن آنها در جامعه به ویژه در دوران پس از انقلاب می‌توان برخی ابهامات و دیدگاه‌ها درباره نسبت کار حزبی با نظام ولایت فقیه و در نگاهی کلان نسبت حزب با اسلام را بیان کرد. در کنار آن سابقه منفی احزاب در ایران معاصر و وابستگی آنها به استعمار شرق و غرب و از طرفی ضعف کار جمعی و گروهی در جامعه ایرانی از دیگر دلایل مهم شکل نگرفتن احزاب در ایران است.
در این میان برخی برای مردود دانستن فعالیت حزبی و کارکرد احزاب به برجسته کردن نقاط منفی فعالیت حزبی می پردازند و از این طریق آن را ناسازگار با اسلام و مبانی دینی معرفی می کنند. شاید بیان برخی کارکردهای مثبت احزاب در یک نظام سیاسی بتواند این شبهه را برطرف کند؛ شبهه‌ای که بر اثر تکرار زیاد در میان عامه مردم نیز جاافتاده است و باعث بدبینی مردم به مقوله تحزب شده است.
حزب مقوله‌ای غربی اما قابل جهت‌دهی براساس ارزش‌های ایرانی ـ اسلامی
لذا در ابتدا باید با قبول اینکه حزب مقوله‌ای مربوط به دوره مدرن است و براساس تجربه تحولات فکری و سیاسی در مغرب زمین شکل گرفته است آن را پدیده‌ای وارداتی دانست که باید براساس ارزش‌های ایرانی ـ اسلامی به آن شکل و جهت داد.
به عبارتی حزب در همه جای دنیا چه جهان اسلام و چه دنیای غرب تشکیلاتی با اهداف مشخص و معین و ارزش‌های تعریف شده است که برای کسب قدرت تلاش می‌کند و از طرفی وظیفه تربیت نیرو و کادر متخصص برای فعالیت سیاسی را نیز بر عهده دارد.
حال اگر این تعریف مختصر از حزب را بپذیریم چنین حزبی چگونه می‌تواند در جامعه اسلامی که ارزش‌های الهی بر آن حکمفرماست فعالیت کند؟ در اینجاست که باید احزاب به فعالیت خود همسو با ارزش‌ها و هنجارهای حاکم بر جامعه، جهت بدهند.
حزب اسلامی به دنبال قدرت بماهو قدرت نیست
یعنی در چنین جامعه‌ای حزب نباید تنها به دنبال قدرت بماهو قدرت باشد و قدرت را اصل بداند که برای رسیدن به آن به هر اقدامی دست بزند و براساس هدف کسب قدرت از طرق غیراخلاقی و ناسالم به رقابت با سایر احزاب بپردازد.
همچنین ارزش‌های تعریف شده برای حزب در جامعه اسلامی با یک جامعه غربی قطعا متفاوت است که احزاب در جامعه اسلامی با درک اهمیت و ضرورت این مسئله نباید تنها به تربیت نیروی متخصص برای فعالیت در حوزه سیاسی بپردازند بلکه با اصل قراردادن مسئله اخلاق و تقوای سیاسی در پرورش کادر خود به سالم‌سازی فضای فعالیت و رقابت سیاسی در کشور نیز کمک کرده و تعهد و تخصص را در کنار هم قرار دهند.
راهکار احزاب برای رفع بدبینی اجتماعی به مقوله «تحزب» در ایران چیست؟
در واقع یکی از راهکارهای برطرف کردن بدبینی اجتماعی به احزاب در ایران که اتفاقا خود احزاب باید نسبت به آن اقدام کنند جدی گرفتن مسئله اخلاق سیاسی و تهیه یک منشور اخلاقی مورد توافق همه احزاب است و مهم‌تر اینکه این منشور اخلاقی باید از یک ضمانت اجرایی برخوردار باشد تا به تعدادی توصیه اخلاقی بر روی کاغذ تبدیل نشود.
تحقق این مسئله قطعا آثار مطلوبی در تغییر نگاه جامعه به احزاب خواهد داشت و مردم دیگر به احزاب به عنوان مجموعه افرادی که فقط به دنبال کسب قدرت هستند و به مطالبات مردم توجهی ندارند نگاه نخواهند کرد.
مهدی مخبری
