حجت‌الاسلام واعظ‌جوادی:
تحقق «يُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ» با الگوی امام علی(ع) دست‌یافتنی است
گروه اندیشه: حجت‌الاسلام واعظ جوادی معتقد است که اثرگذاری شخصیت امام علی(ع) به یک مذهب و دین منحصر نمی‌شود و ایشان الگویی برای بشریت‌اند و تحقق حکومت علوی اتفاقا امروز فراهم‌تر است.
حجت‌الاسلام و المسلمین مرتضی واعظ‌جوادی، رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در پاسخ به این‌پرسش که جایگاه حضرت علی(ع) در جهان معاصر چیست؟ گفت: امام علی(ع) صرفا متعلق به شیعیان نیست بلکه به اهل سنت و نیز عموم انسانیت تعلق دارند. ایشان امام همه انسانیت بودند و این باعث می‌شود تا همه بتوانند از حضورشان استفاده کنند. همه ویژگی‌های امامت بر همه انسانیت در ایشان جمع است و سرآمد این ویژگی‌ها نگرش وحدت‌گرایانه مولای‌مان علی بن ابی‌طالب(ع) است که ایشان معتقد بودند وحدت امت اسلامی را ابتدا برای خود امت اسلامی پایه‌ای قرار دادند تا بتوانند سایر امم و دیانت الهی را در یک ساحت برتر بسازد.
جوادی افزود: حکمتی که در آیه «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ : او كسى است كه پيامبرش را با هدايت و دين درست فرستاد تا آن را بر هر چه دين است پيروز گرداند هر چند مشركان خوش نداشته باشند»(صف، 9) وجود دارد، با الگویی چون امیرالمومنین دست‌یافتنی است و همان رسالتی است که پرچمش را پیامبر به علی‌بن ابی‌طالب(ع) اعطا کرد تا همه ادیان الهی در کنار اسلام جمع شوند و در واقع همه ادیان آسمانی هر چه صحف خود داشتند، در قرآن عزیز جمع است و قرآن نیز صراطی است که امام علی(ع) بر اساس آن حرکت می‌کردند.
کرسی عدالت به امام علی(ع) افتخار می‌کند
وی افزود: ویژگی دیگر فرامذهبی که مولی الموحدین داشتند، ویژگی عدالت ایشان است و به همین دلیل است که برخی از مسیحیان ایشان را «صوت العدالۀ الانسانیه» خوانده‌اند. برجستگی صفت عدالت حضرت امیر(ع) از آن رو است که ایشان حقیقت عدالت را به معنای وسیع کلمه فهمید و به همین معنای وسیع نیز در اجرای آن کوشید. تجلی این صفت امام علی(ع) چنان بود که او را شهید راه عدالت می‌دانند و کرسی عدالت به وجود او افتخار می‌کند.
جوادی با بیان این‌که دیگر ویژگی فرامذهبی آن حضرت، نگرش ایشان به حوزه انسانیت است، گفت: امیرالمومنین(ع) همه انسان‌ها را از آن نظر که در فطرت مشترک‌اند، با دین فطرت به سمت خدا فرا می‌خواند. اگر بخواهیم نسبت به موقعیت علی بن‌ابی طالب(ع) در عصر کنونی سخن بگوییم، می‌توان او را در صبر، تحمل، بردباری و داشتن یک بینش وحدت‌آفرین که از شکست ملت‌ها خصوصا امت اسلام جلوگیری می‌کرد، معرفی کنیم.
این استاد حوزه علمیه در پاسخ به این پرسش که اگر بخواهیم حضرت علی(ع) را به صورت خلاصه و بر اساس خصوصیات بارزشان معرفی کنیم، چه می‌توانیم بگوییم؟ گفت: ایشان بیانی در نهج‌البلاغه دارند که می‌فرمایند افرادی که برای بیعت آمده‌اند انتظار داشتند که علی(ع) در جهت منافع مادی آنها تلاش کند، اما علی(ع) آمده بود تا سعادت دنیوی و اخروی را برای‌شان فراهم کند.
وی ادامه داد: با توجه به توصیفی که ایشان از خود دا‌شته‌اند، می‌توان ایشان را چنین معرفی کرد که امام علی(ع) برای تامین سعادت دنیوی و اخروی حیات بشری و با استفاده از منطق الهی تلاش می‌کردند.
تحقق حکومت علوی امروز فراهم‌تر است
جوادی به این پرسش که با توجه به این بحث که شهادت ایشان به واسطه اوج عدالتشان بوده است، امروزه چقدر الگوی امام علی(ع) برای حکومت قابل تحقق است، گفت: همواره منافع مادی و دنیوی عده‌ای در مقابل آنچه سعادت حقیقی معرفی می‌شود، قرار دارد و این مساله دشواری‌هایی در مسیر اجرای عدالت ایجاد می‌کند، اما در روزگار ما با توجه به شکل‌گیری نهادهای مدنی و قدرت‌های اجتماعی و آموزش به روز جوامع، تحقق حکمت علوی امکان‌پذیرتر است.
وی ادامه داد: امروزه میزان آگاهی جامعه از یک سو و تجمیع اراده مردم از سوی دیگر و رفع جهالت و شبهاتی که ابزار قدرت‌مندان بوده است، می‌تواند انسان عدالت‌طلب را در رفتار بر اساس الگوی امیرمومنان(ع) در ساحت عدالت یاری کند و جامعه را به سمت هدایت و عدالت سوق دهد.
وی افزود: آنچه که جامعه امروز دارد، در گذشته نبود. در قرآن خداوند می‌فرماید که منطق زورگویان منطق استخفاف بوده است و می‌فرماید که فرعون با تضعیف و استخفاف افکار و اندیشه‌های افراد جامعه از آنها سود می‌برد و قدرت خود را اعمال می‌کرد و اگر ادعا می‌کردند که ما پروردگار شما هستیم یا انبیا مسیر درستی نمی‌روند، الان با توجه به شناخت و ابزار شناختی که در اختیار بشر است، این امکان وجود دارد که اهل عدالت بتوانند با قدرت و اراده مردم و شعوری که به جامعه تزریق می‌کنند، زیرساخت‌های حکومت بر مبنای عدالت را فراهم کنند. معرفت، ادراک و شعور جامعه متفاوت شده است و این امکان‌پذیر است که الگوی عدالت تحقق یابد. اما اراده عدالت از نظر جمع و جامعه و از نظر جایگاه حکومت، اگر ایجاد شود، ما می‌توانیم به مسیر عدالت علی بن‌ابی طالب(ع) نزدیک‌تر شویم و زمینه تشکیل حکومت علوی در جهان معاصر فراهم‌تر است.
جوادی افزود: حکمتی که در آیه «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ : او كسى است كه پيامبرش را با هدايت و دين درست فرستاد تا آن را بر هر چه دين است پيروز گرداند هر چند مشركان خوش نداشته باشند»(صف، 9) وجود دارد، با الگویی چون امیرالمومنین دست‌یافتنی است و همان رسالتی است که پرچمش را پیامبر به علی‌بن ابی‌طالب(ع) اعطا کرد تا همه ادیان الهی در کنار اسلام جمع شوند و در واقع همه ادیان آسمانی هر چه صحف خود داشتند، در قرآن عزیز جمع است و قرآن نیز صراطی است که امام علی(ع) بر اساس آن حرکت می‌کردند.
کرسی عدالت به امام علی(ع) افتخار می‌کند
وی افزود: ویژگی دیگر فرامذهبی که مولی الموحدین داشتند، ویژگی عدالت ایشان است و به همین دلیل است که برخی از مسیحیان ایشان را «صوت العدالۀ الانسانیه» خوانده‌اند. برجستگی صفت عدالت حضرت امیر(ع) از آن رو است که ایشان حقیقت عدالت را به معنای وسیع کلمه فهمید و به همین معنای وسیع نیز در اجرای آن کوشید. تجلی این صفت امام علی(ع) چنان بود که او را شهید راه عدالت می‌دانند و کرسی عدالت به وجود او افتخار می‌کند.
جوادی با بیان این‌که دیگر ویژگی فرامذهبی آن حضرت، نگرش ایشان به حوزه انسانیت است، گفت: امیرالمومنین(ع) همه انسان‌ها را از آن نظر که در فطرت مشترک‌اند، با دین فطرت به سمت خدا فرا می‌خواند. اگر بخواهیم نسبت به موقعیت علی بن‌ابی طالب(ع) در عصر کنونی سخن بگوییم، می‌توان او را در صبر، تحمل، بردباری و داشتن یک بینش وحدت‌آفرین که از شکست ملت‌ها خصوصا امت اسلام جلوگیری می‌کرد، معرفی کنیم.
این استاد حوزه علمیه در پاسخ به این پرسش که اگر بخواهیم حضرت علی(ع) را به صورت خلاصه و بر اساس خصوصیات بارزشان معرفی کنیم، چه می‌توانیم بگوییم؟ گفت: ایشان بیانی در نهج‌البلاغه دارند که می‌فرمایند افرادی که برای بیعت آمده‌اند انتظار داشتند که علی(ع) در جهت منافع مادی آنها تلاش کند، اما علی(ع) آمده بود تا سعادت دنیوی و اخروی را برای‌شان فراهم کند.
وی ادامه داد: با توجه به توصیفی که ایشان از خود دا‌شته‌اند، می‌توان ایشان را چنین معرفی کرد که امام علی(ع) برای تامین سعادت دنیوی و اخروی حیات بشری و با استفاده از منطق الهی تلاش می‌کردند.
تحقق حکومت علوی امروز فراهم‌تر است
جوادی به این پرسش که با توجه به این بحث که شهادت ایشان به واسطه اوج عدالتشان بوده است، امروزه چقدر الگوی امام علی(ع) برای حکومت قابل تحقق است، گفت: همواره منافع مادی و دنیوی عده‌ای در مقابل آنچه سعادت حقیقی معرفی می‌شود، قرار دارد و این مساله دشواری‌هایی در مسیر اجرای عدالت ایجاد می‌کند، اما در روزگار ما با توجه به شکل‌گیری نهادهای مدنی و قدرت‌های اجتماعی و آموزش به روز جوامع، تحقق حکمت علوی امکان‌پذیرتر است.
وی ادامه داد: امروزه میزان آگاهی جامعه از یک سو و تجمیع اراده مردم از سوی دیگر و رفع جهالت و شبهاتی که ابزار قدرت‌مندان بوده است، می‌تواند انسان عدالت‌طلب را در رفتار بر اساس الگوی امیرمومنان(ع) در ساحت عدالت یاری کند و جامعه را به سمت هدایت و عدالت سوق دهد.
وی افزود: آنچه که جامعه امروز دارد، در گذشته نبود. در قرآن خداوند می‌فرماید که منطق زورگویان منطق استخفاف بوده است و می‌فرماید که فرعون با تضعیف و استخفاف افکار و اندیشه‌های افراد جامعه از آنها سود می‌برد و قدرت خود را اعمال می‌کرد و اگر ادعا می‌کردند که ما پروردگار شما هستیم یا انبیا مسیر درستی نمی‌روند، الان با توجه به شناخت و ابزار شناختی که در اختیار بشر است، این امکان وجود دارد که اهل عدالت بتوانند با قدرت و اراده مردم و شعوری که به جامعه تزریق می‌کنند، زیرساخت‌های حکومت بر مبنای عدالت را فراهم کنند. معرفت، ادراک و شعور جامعه متفاوت شده است و این امکان‌پذیر است که الگوی عدالت تحقق یابد. اما اراده عدالت از نظر جمع و جامعه و از نظر جایگاه حکومت، اگر ایجاد شود، ما می‌توانیم به مسیر عدالت علی بن‌ابی طالب(ع) نزدیک‌تر شویم و زمینه تشکیل حکومت علوی در جهان معاصر فراهم‌تر است.
