مبانی قرآنی برای تحقق سعادت و تحکیم نظام خانواده

شیخ «بهاءالدین جبوری»، مسئول حسینیه و مؤسسه بیت الزهراء(س) استرالیا، امام جمعه رسمی این کشور و مسئول انجمن تقریب بین مذاهب استرالیا، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) پیرامون ضرورت ارائه الگویی مناسب برای سبک زندگی اسلامی مبتنی بر ارزش‌های قرآنی گفت: تمام انسان‌ها به دنبال خوشبختی و سعادتمندی در دنیا و آخرت هستند و همانطور که می‌دانیم قرآن به‌عنوان کتاب و راهنمای مسلمانان، روش هدایت انسان به سوی زندگی سعادتمند را ارائه می‌دهد؛ حالا باید دید قرآن در مورد سعادتمندی چه چیزی گفته است.
وی توضیح داد: خداوند متعال در قرآن کریم در آیات متعددی درباره سعادتمندی صحبت کرده که در این میان می‌توان به آیه 105 سوره هود: «يَوْمَ يَأْتِ لَا تَكَلَّمُ نَفْسٌ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَسَعِيدٌ » (روزى [است] كه چون فرا رسد هيچ كس جز به اذن وى سخن نگويد آنگاه بعضى از آنان تيره‏ بختند و [برخى] نيكبخت) و آیه 108 همان سوره «وَأَمَّا الَّذِينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنَّةِ خَالِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ إِلَّا مَا شَاءَ رَبُّكَ عَطَاءً غَيْرَ مَجْذُوذٍ»، (و اما كسانى كه نيكبخت‏ شده‏‌اند تا آسمان‌ها و زمين برجاست در بهشت جاودانند مگر آنچه پروردگارت بخواهد [كه اين] بخششى است كه بريدنى نيست) اشاره کرد.
امام جمعه استرالیا عنوان کرد: یکی از اساسی‌ترین اصول در سعادتمندی، خشنودی و احساس خرسندی، رضایت به داشته‌‌ها و تحمل سختی‌هایی است که با آن مواجه می‌شوی، به همین دلیل وقتی خداوند متعال در مورد نعمت‌هایش در آیه پنجم سوره الضحی با پیامبر اکرم(ص) صحبت می‌کند، می‌فرماید: «وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَىٰ» (وبه‌زودى پروردگارت تو را عطا خواهد داد تا خرسند گردى) ملاحظه می‌کنیم که خداوند متعال در این آیه نگفته است تا سعادتمند شوی، بلکه فرموده «تا خشنود گردی».
جبوری در ادامه گفت: بنابراین ملاحظه می‌کنیم که تحقق سعادتمندی در آخرت بر تحقق عبودیت خدا در دنیا بستگی دارد، همانطور که می‌بیند این آیات در رابطه با سعادتمندی در بهشت و آخرت صحبت کرده است پس در دنیا چطور خواهد بود؟
سعادتمندی؛ ترکیبی از آرامش روانی و لذت جسمی
جبوری با اشاره به این مطلب افزود: بنابراین در وهله اول باید مفهوم و معنای سعادتمندی را دریابیم، دانشمندان گذشته و معاصر مفهوم مشخص و روشنی از سعادتمندی را ارائه نکرده‌اند، ولی می‌توان گفت که مفهوم سعادتمندی، چیزی بین احساس خشنودی(رضایتمندی)، لذت، خوشی و آرامش است؛ سعادتمندی حالتی روانی است که ترکیبی از آرامش روانی و لذت جسمی است که راه‌های تحقق آن در اشخاص متفاوت است.
امام جمعه رسمی استرالیا با اشاره به راه‌های سعادتمندی در دنیا و آخرت گفت: قرآن کریم شامل مجموعه‌ای از نصیحت‌هایی است که انسان را به تحقق سعادتمندی در دنیا و آخرت راهنمایی می‌کند. خداوند متعال در آیه 130 سوره طه می‌فرماید: «فَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا وَمِنْ آنَاءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضَىٰ» (پس بر آنچه مى‏‌گويند شكيبا باش و پيش از بر آمدن آفتاب و قبل از فرو شدن آن با ستايش پروردگارت [او را] تسبيح گوى و برخى از ساعات شب و حوالى روز را به نيايش پرداز باشد كه خشنود گردى).
وی ادامه داد: بنابراین ملاحظه می‌کنیم که خداوند متعال، پیامبر(ص) را به صبر و تسبیح خداوند در اوقات ذکر شده در آیه راهنمایی می‌کند و دلیل این امر را به او می‌گوید، «شاید که خشنود گردی» خداوند تأکید می‌کند که «شاید تو خشنود گردی» نه «من خشنود گردم».
خشنودی یکی از درجه‌های والای سعادتمندی است
الجبوری افزود: بنابراین ارتباط خشنودی با سعادتمندی چیست؟ یکی از درجه‌های والای سعادتمندی، خشنودی است، رضایت به آنچه که توانستی به دست بیاوری و تحمل سختی‌هایی که با آن مواجه می‌شوی. به همین دلیل وقتی خداوند متعال در مورد نعمت‌هایش در آیه پنجم سوره الضحی با پیامبرش صحبت می‌کند، می‌فرماید: «وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَىٰ» (و به‌زودى پروردگارت تو را عطا خواهد داد تا خرسند گردى) ملاحظه می‌کنیم که خداوند متعال در این آیه نگفته است تا سعادتمند شوی، بلکه تا خشنود گردی.
مسئول حسینیه و مؤسسه اهل بیت(ع) در ادامه شرح راه‌های سعادتمندی گفت: ما الگوی نیکی از پیامبر(ص) و اهل بیتش(ع) داریم، بنابراین اگر به دنبال تحقق خشنودی هستی که تو را به سعادتمندی می‌رساند بایستی ذکری داشته باشی و در اوقات معین آن را بخوانی و خداوند را تسبیح گویی و هیچ‌کاری تو را از این امر مشغول نسازد.
وی افزود: نکته دوم این است که گذشت از مردم و امر به معروف و دوری از انسان‌های جاهل باعث رسیدن به سعادتمندی می‌شود، خداوند در آیه 199 سوره اعراف می‌فرماید: «خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ» (گذشت پيشه كن و به [كار] پسنديده فرمان ده و از نادانان رخ برتاب)، این آیه شامل روش‌های قرآنی جهت تحقق آرامش روانی و سعادتمندی است.
الجبوری با اشاره به این مطلب تصریح کرد: بنابراین اصل گذشت باعث افزایش احساسات، محبت و دوستی می‌شود و امر به معروف باعث می‌شود شخص در زندگی احساس ارزشمندی بکند و این که او نیز در این زندگی نقشی دارد، همچنین دوری از انسان‌های جاهل از مهم‌ترین دلایل تحقق سعادتمندی است.
وی در ادامه گفت: نکته سوم این است که تمسک به قرآن و عدم روی گردانیدن از خداوند یکی دیگر از راه‌های تحقق سعادتمندی است، خداوند متعال در آیه 2 طه سوره می‌فرماید: «مَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى» (قرآن را بر تو نازل نكرديم تا به رنج افتى)، و شقاوت، متضاد سعادت است؛ همچنین آیه 105 سوره هود: «...فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَسَعِيد» (...بعضى از آنان تيره‏ بختند و [برخى] نيكبخت) و خداوند متعال در پایان سوره طه آیه 124 می‌فرماید: «وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى»(و هر كس از ياد من دل بگرداند در حقيقت زندگى تنگ [و سختى] خواهد داشت و روز رستاخيز او را نابينا محشور مى‌كنيم)، بنابراین ملاحظه می‌کنیم، خداوند به گونه‌ای می‌خواهد به ما بگوید که هدف او از نزول قرآن سعادتمندی ما است نه شقاوتمندی سپس یکی از دلایل بدبختی و دشواری در زندگی را «دوری از قرآن کریم» معرفی کرد.
مسئول انجمن تقریب بین مذاهب استرالیا تأکید کرد: بنابراین تحقق سعادتمندی در دنیا و آخرت در چند اصل خلاصه می‌شود: رضایتمندی، صبر، یاد خداوند، گذشت، امر به معروف، دوری از انسان‌های جاهل، پیروی از اهل حق و حاملان قرآن کریم (پیامبر و اهل بیت مطهر).
جبوری در رابطه با مهم‌ترین آیه‌ که همیشه در زندگی از آن پیروی می‌کند، گفت: تمام قرآن در زندگی انسان‌ها مؤثر و مهم است، ولی من این دو آیه را بسیار در زندگی روزمره استفاده می‌کنم؛ آیه 28 سوره الرعد: «الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» همان كسانى كه ايمان آورده‏‌اند و دل‌هايشان به ياد خدا آرام مى‏‌‌گيرد آگاه باش كه با ياد خدا د‌ل‌ها آرامش مى‏‌يابد. و آیات دوم و سوم سوره الطلاق «.....وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا» « وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا» (... و هر كس از خدا پروا كند [خدا] براى او راه بيرون‏ شدنى قرار مى‌‌دهد) (و از جايى كه حسابش را نمى‌كند به او روزى مى‌‏رساند و هر كس بر خدا اعتماد كند او براى وى بس است‏ خدا فرمانش را به انجام ‏رساننده است به راستى خدا براى هر چيزى اندازه‏‌اى مقرر كرده است).
توصیه‌های قرآنی برای محافظت از نظام خانواده
امام جمعه رسمی استرالیا در رابطه به توصیه‌های قرآنی برای محافظت از نظام خانواده تصریح کرد: آیات بسیاری در قرآن به امر محافظت از خانواده توصیه می‌کند که می‌توان آن‌ها را در دو آیه خلاصه کرد: خداوند در آیه 21 سوره روم می‌فرماید: «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ» (و از نشانه‏‌هاى او اين‌كه از [نوع] خودتان همسرانى براى شما آفريد تا بدان‌ها آرام گيريد و ميانتان دوستى و رحمت نهاد آرى در اين [نعمت] براى مردمى كه مى‏‌انديشند قطعا نشانه‏‌هايى است).
آیه 6 سوره التحریم «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ» (اى كسانى كه ايمان آورده‏‌ايد خودتان و كسانتان را از آتشى كه سوخت آن، مردم و سنگ‌هاست‏ حفظ كنيد بر آن [آتش] فرشتگانى خشن [و] سختگير [گمارده شده]‌اند از آنچه خدا به آنان دستور داده سرپيچى نمی‌كنند و آنچه را كه مأمورند انجام مى‏‌دهند).
وی افزود: بنابراین انسان پس از این که تلاش کرد و خود را نجات داد بایستی کسانی که مسئول آن‌هاست مانند همسر و فرزندان را نجات دهد، این امر از طریق تشویق و ترغیب آنان به اطاعت از خداوند با استفاده از پند نیک همچنین دور کردنشان از گناهان و آموزش واجبات سنت‌ها و آداب اسلام میسر می‌شود.
مودت و رحمت؛ اصل و پایه پایداری خانواده
جبوری تأکید کرد: در سوره روم به دو امر مهم در خانواده که باعث انسجام و پایداری و استمرار خانواده می‌شود که همان اصل مودت و رحمت است، اشاره می‌کند.
وی در رابطه با راه‌کار مواجهه با تهاجم فرهنگی غرب گفت: بایستی یک طرح عملی و کاربردی پی‌ریزی شود، زیرا ما در عصر جهانی‌شدن و مدرنیته زندگی می‌کنیم که فرد و جامعه را در ابعاد مختلف به‌ویژه فرهنگی و اجتماعی مورد حمله قرار داد.
امام جماعت استرالیا افزود: بایستی به قرآن بازگردیم و بر آموزش و حفظ آن از کودکی و تا دوره دانشگاهی تأکید کنیم، همچنین فضای مناسب علمی برای کودکان و جوانان متناسب با عصر پیش‌ رو ارائه دهیم تا سیستم دفاعی فکری، فرهنگی و اجتماعی را در آنان به وجود بیاوریم.
مسئول حسینیه و مؤسسه بیت الزهراء(س) استرالیا با ارائه ایده‌ها و طرح‌های مناسب در زمینه کاربرد قرآن در زندگی اجتماعی گفت: یکی  از ایده‌هایی که می‌تواند بسیار تأثیر‌گذار باشد، برگزاری همایش‌های بین‌المللی و بیان و شرح اهمیت قرآن به‌ویژه برای پرورش فرد و جامعه است، همچنین طرح دوم این است که آیات متشابه که مورد سوءاستفاده افراط‌گرایان قرار گرفته برای معرفی قرآن به‌عنوان عامل مشوق به خشونت و بی‌احترامی به نفوس، مال و جان مردم شرح شود.
همچنین طرح همزیستی با ادیان دیگر از طریق تشکیل مؤسسه‌ای متخصص و متشکل از علما و اندیشمندانی که با دنیای امروز آشنایند، ارائه شود.
وی در رابطه با شاخص‌های مهم گفتمان قرآن کریم گفت: یکی از شاخص‌های مهم گفتمان قرآن این است که این کتاب برای هر زمانی و هر مکانی مناسب است و می‌تواند شبهه‌های فکری و فلسفی عصر را برطرف کند، همچنین موضوعات قرآن متناسب با فطرت بشردوستانه انسان و شامل راه‌ حل‌های مناسبی است.