فرهادی عنوان کرد:
چالش‌های بزرگ فقهی حقوقی امداد و نجات در کشور/ همه مدعی‌اند، هیچ کس پاسخگو نیست
گروه جامعه: وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به مشکلات فقهی و حقوقی برای حمایت از امدادگران در حوادث و بحران‌ها، خاطرنشان کرد: باید از شکل مدیریت‌های شهری و اداری خارج و حالت فرماندهی و فرمانبرداری داشته باشیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) محمد فرهادی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری امروز سه‌شنبه 12 اردیبهشت ماه در اولین همایش امداد و نجات، مدیرت و مسئولیت از منظر فقه و حقوق ضمن اشاره به سوابق حضور خود در جمعیت هلال احمر، گفت: هنوز هم اگر فراخوانی برای داوطلبان هلال احمر اعلام شود آماده همکاری با جمعیت هستم.
وی ادامه داد: حقیقت این است که امداد و نجات موضوعی است که از دو مناسبت امروز یعنی روز معلم و اعیاد شعبانیه بیگانه نیست. چرا که معلمان از حیث معنوی، خود به عنوان رهروان مسیر امامت و ولایت شغل انبیا را که همان نجات مردم از جهل و نادانی است برگزیده‌اند لذا در زیارت اربعین می‌خوانیم «بَذلَ مُهجَتـَهُ فیکَ لیَستـَنقـِذَ عِبادکَ مِنَ الجَهالة؛ و نجات دادن از جهالت حقیقتاً امدادی واجب و ضروری است».
وزیر علوم در ادامه به بیان نقاط اشتراک نجات از جهات و نجات از خطرات پرداخت و اظهار کرد: هر دو امداد و نجات در مسیر انسانیت، نیازمند ایثار و از جان‌گذشتی و مستلزم همت و جدیدت هستند.
فرهادی به چالش‌های زیادی که در حوزه امداد و نجات وجود دارد اشاره و اظهار کرد: این چالش‌ها ضرورت برگزاری چنین همایش‌هایی را نشان می‌دهد. چالش‌های بسیار مهمی در زمینه فعالیت‌های هلال احمر، مسئولیت‌های حقوقی ناشی از امداد و نجات در حوادث و بحران‌ها، مدیریت بحران و اهمیت حمایت‌های حقوقی از مداخله‌گران وجود دارد که نمونه آن را در قضیه پلاسکو شاهد بودیم.
وی افزود: بررسی قلمرو و میزان مسئولیت افراد اعم از امدادگران داوطلب و غیرداوطلب و مدیران از سویی و چگونگی حمایت حقوقی از آنان که موجب تسهیل و ارتقای کمک‌رسانی به حادثه‌دیدگان و رفع دغدغه مسئولیت‌های حقوقی که مانع ابراز خلاقیت و ریسک‌پذیری مأمور می‌شود، نیازمند تأمل و تحقیق در نظام حقوقی داخلی و مطالعات تطبیقی است که چنین همایش‌هایی می‌تواند به این مسئله کمک کند.
همه مدعی هستند هیچ کس پاسخگو نیست
فرهادی مهم‌ترین چالش در این خصوص را ارائه راه‌کارهایی برای رفع ابهامات موجود در وظایف و اختیارات نهادهای متولی پیشگیری و مدیریت امداد و نجات دانست و گفت: در حوادث از یک طرف هلال احمر، از طرف دیگر شهرداری و ستاد بحران وارد می‌شوند و برخی مواقع نهادهای دیگر هم مدعی اختیار هستند اما هیچ‌کس پاسخگو نیست و به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین چالش‌های قانونی در امداد و نجات تداخل اختیار است؛ اینکه برخی نهادها حاضر نیستند به بهانه‌های واهی از برابری در قانون اطاعت و تبعیت کنند.
وی عنوان کرد: آنچه مهم است، به‌خصوص در بحث امداد و نجات، این است که ما از شکل مدیریت‌های شهری و اداری خارج شویم و حالت فرماندهی و فرمانبرداری در بحران‌ها داشته باشیم؛ در غیر این صورت کار پیش نخواهد رفت.
وزیر علوم با بیان اینکه وجود مشکلات حقوقی در خصوص امداد و نجات، تعامل با نهادهای بین‌المللی را نیز با مشکل مواجه می‌کند، گفت: با وجود چنین مشکلاتی تعامل با نهادهای بین‌المللی دشواری‌های مضاعفی خواهد داشت البته در میان همه نهادهای متولی امداد و نجات هلال احمر بهتر از بقیه توانسته زحمت خدمت‌رسانی به مردم و نیازمندان را بر عهده گیرد. در ارتباط بین‌المللی هم تنها نهاد بین‌المللی مردمی جمعیت هلال احمر است.
وی در پایان سخنانش به وظیفه دولت در قبال هلال احمر نیز اشاره و خاطرنشان کرد: وظیفه دولت، مجلس و نظام پشتیبانی بیشتر و ارائه امکانات گسترده به هلال احمر و حمایت از این نهاد در عرصه‌های بین‌المللی است و من امیدوارم برگزارکنندگان این همایش بتوانند به‌زودی همایش بزرگ‌تر و بین‌المللی را با مشارکت صلیب سرخ در همین خصوص برگزار کنند.
وی ادامه داد: حقیقت این است که امداد و نجات موضوعی است که از دو مناسبت امروز یعنی روز معلم و اعیاد شعبانیه بیگانه نیست. چرا که معلمان از حیث معنوی، خود به عنوان رهروان مسیر امامت و ولایت شغل انبیا را که همان نجات مردم از جهل و نادانی است برگزیده‌اند لذا در زیارت اربعین می‌خوانیم «بَذلَ مُهجَتـَهُ فیکَ لیَستـَنقـِذَ عِبادکَ مِنَ الجَهالة؛ و نجات دادن از جهالت حقیقتاً امدادی واجب و ضروری است».
وزیر علوم در ادامه به بیان نقاط اشتراک نجات از جهات و نجات از خطرات پرداخت و اظهار کرد: هر دو امداد و نجات در مسیر انسانیت، نیازمند ایثار و از جان‌گذشتی و مستلزم همت و جدیدت هستند.
فرهادی به چالش‌های زیادی که در حوزه امداد و نجات وجود دارد اشاره و اظهار کرد: این چالش‌ها ضرورت برگزاری چنین همایش‌هایی را نشان می‌دهد. چالش‌های بسیار مهمی در زمینه فعالیت‌های هلال احمر، مسئولیت‌های حقوقی ناشی از امداد و نجات در حوادث و بحران‌ها، مدیریت بحران و اهمیت حمایت‌های حقوقی از مداخله‌گران وجود دارد که نمونه آن را در قضیه پلاسکو شاهد بودیم.
وی افزود: بررسی قلمرو و میزان مسئولیت افراد اعم از امدادگران داوطلب و غیرداوطلب و مدیران از سویی و چگونگی حمایت حقوقی از آنان که موجب تسهیل و ارتقای کمک‌رسانی به حادثه‌دیدگان و رفع دغدغه مسئولیت‌های حقوقی که مانع ابراز خلاقیت و ریسک‌پذیری مأمور می‌شود، نیازمند تأمل و تحقیق در نظام حقوقی داخلی و مطالعات تطبیقی است که چنین همایش‌هایی می‌تواند به این مسئله کمک کند.
همه مدعی هستند هیچ کس پاسخگو نیست
فرهادی مهم‌ترین چالش در این خصوص را ارائه راه‌کارهایی برای رفع ابهامات موجود در وظایف و اختیارات نهادهای متولی پیشگیری و مدیریت امداد و نجات دانست و گفت: در حوادث از یک طرف هلال احمر، از طرف دیگر شهرداری و ستاد بحران وارد می‌شوند و برخی مواقع نهادهای دیگر هم مدعی اختیار هستند اما هیچ‌کس پاسخگو نیست و به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین چالش‌های قانونی در امداد و نجات تداخل اختیار است؛ اینکه برخی نهادها حاضر نیستند به بهانه‌های واهی از برابری در قانون اطاعت و تبعیت کنند.
وی عنوان کرد: آنچه مهم است، به‌خصوص در بحث امداد و نجات، این است که ما از شکل مدیریت‌های شهری و اداری خارج شویم و حالت فرماندهی و فرمانبرداری در بحران‌ها داشته باشیم؛ در غیر این صورت کار پیش نخواهد رفت.
وزیر علوم با بیان اینکه وجود مشکلات حقوقی در خصوص امداد و نجات، تعامل با نهادهای بین‌المللی را نیز با مشکل مواجه می‌کند، گفت: با وجود چنین مشکلاتی تعامل با نهادهای بین‌المللی دشواری‌های مضاعفی خواهد داشت البته در میان همه نهادهای متولی امداد و نجات هلال احمر بهتر از بقیه توانسته زحمت خدمت‌رسانی به مردم و نیازمندان را بر عهده گیرد. در ارتباط بین‌المللی هم تنها نهاد بین‌المللی مردمی جمعیت هلال احمر است.
وی در پایان سخنانش به وظیفه دولت در قبال هلال احمر نیز اشاره و خاطرنشان کرد: وظیفه دولت، مجلس و نظام پشتیبانی بیشتر و ارائه امکانات گسترده به هلال احمر و حمایت از این نهاد در عرصه‌های بین‌المللی است و من امیدوارم برگزارکنندگان این همایش بتوانند به‌زودی همایش بزرگ‌تر و بین‌المللی را با مشارکت صلیب سرخ در همین خصوص برگزار کنند.
