مطابقت سخن و عمل درجه ایمانی انسان را بالاتر می‌برد

زهرا نیکبختی، مدرس حوزه علمیه بانوان اهواز در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خوزستان، درباره شاخص‌های رشدیافتگی ما انسانها از نگاه قرآن گفت: عناوینی مثل تهذیب و تزکیه نفس و موارد این چنینی که به عنوان شاخص رشد ذکر می‌شوند، موارد ایده‌آلی به نظر می‌آیند، مؤلفه‌هایی هستند که به نظر می‌رسد دست یافتن به آنها خیلی سخت است. از این رو می‌توان این موارد را جزئی‌تر کرد.

وی تصریح کرد: مؤلفه‌هایی که ما برای زندگی اجتماعی امروزمان در نظر می‌گیریم با تعابیری که قرآن دارد، متفاوت است و چه بسا گاه متعارض هم هستند. یکی از مؤلفه‌هایی که قرآن از مؤمنان انتظار دارد صداقت و راستگویی است؛ آیه 69 سوره نساء می‌فرماید: «وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ؛ كسانى كه از خدا و پيامبر اطاعت كنند در زمره كسانى خواهند بود كه خدا ايشان را گرامى داشته [يعنى] با پيامبران و راستان و شهيدان و شايستگانند» این آیه همیشه برای تفسیر آیه «اهدنا الصراط المستقیم؛ صراط‌‌الذین أنعمت علیهم» در سوره حمد به کار می‌رود تا بدانیم کسانی که خداوند به آنها نعمت داده است چه کسانی هستند.

این مدرس حوزه ادامه داد: این آیه فرموده است اگر بخواهی راه را پیدا کنی باید بروی دنبال کسانی که «أنعمت علیهم» هستند؛ یعنی خدا به آنها نعمت داده است. چنانکه در آیه بالا خواندیم دومین گروه از کسانی که خداوند به آنها نعمت داده است؛ «صدّیقین» هستند؛ یعنی انسان‌های صادق کسانی هستند که خداوند به آنها نعمت داده و در راه هستند.

شاخص ایمان این است که قول و فعل انسان با همدیگر یکی باشد

نیکبختی توضیح داد: اصل صدق یک چیز فطری است، ما در قرآن آیات زیادی داریم که در آنها به صدق و راستگویی اشاره شده است. ما در حرف زدن، خوب حرف می‌زنیم اما معمولاً در انطباق سخن با عمل یک مقدار دچار مشکل هستیم. شاخص ایمان این است که قول و فعل انسان با همدیگر یکی باشد و هر چه این مطابقت بیشتر باشد درجه ایمانی مردم بالاتر می‌رود.

وی ادامه داد: قرآن کریم می‌فرماید: «وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّهُ كَانَ صِدِّيقًا نَبِيًّا »(مریم، 41). ابراهیم را به یاد بیاور. او بسیار راستگو بود. اگر انسان با خود قرار بگذارد که دروغ نگوید خیلی از کجی‌هایش راست می‌شود. چرا؟ برای اینکه به طور مثال اگر من کاری ناشایستی کرده‌ام و قرار باشد راست بگویم، مجبور می‌شوم پیش شما یا دیگری اگر مورد سؤال قرار گرفتم، آن را مطرح کنمو معمولاً اینها را نمی‌توانیم بگوییم. انسان وادار می‌شود آنچه را نمی‌تواند بگوید انجام ندهد. یا آنچه را نمی‌تواند انجام دهد به زبان نیاورد: «كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ»(صف، 3) خدا بدش می‌آید کسی کاری را که انجام نداده بگوید یا عکس آن. فرق نمی‌کند.

این مدرس حوزه گفت: در روایات داریم که پیامبر(ص) می‌فرماید: «أقربکم منی غدا فی‌المواقف اصدقکم حدیثا» نزدیک‌ترین شما در روز قیامت به من، کسی است که راستگوتر است. وقتی قرار است با راستگویی هم جزء افرادی باشیم که «أنعمت علیهم» هستند، شفیع دیگران باشیم، نزدیک به پیامبر(ص) باشیم، معلوم می‌شود عمل کردن به این مؤلفه کار سختی نیست.

این کارشناس مذهبی افزود: اگر با خودت عهد ببندی که راست بگویی بعد از مدتی می‌بینی در درونت یک حالت لطافت طبعی پیدا می‌کنی. چون خود به خود تزکیه می‌شوی چون خود را وادار به کاری کرده‌ای و بعد از مدتی احساس سبکی و راحتی می‌کنی. عکسش هم صحیح است؛ اینکه مدام در حال تقلا هستی که چه‌طور کاری را که نکرده‌ای بگویی انجام داده‌ام یا بر عکس کاری که کرده‌ای، رد کنی، یا به قول امروزی‌ها ماست‌مالی کنی. اگر بخواهیم این کار را بکنیم وضع بدتر می‌شود.

عدم صداقت است که زندگیمان را دچار مشکل کرده، می‌کند و خواهد کرد

نیکبختی تصریح کردذ: مشکل ما در زندگی‌های امروزی هر چه که جلوتر می‌رویم عدم صداقت است؛ عدم صداقت است که زندگیمان را دچار مشکل کرده، می‌کند و خواهد کرد.

وی در بخش پایانی سخنان خود گفت: ما مؤلفه‌هایی را که برای رشد و پیشرفت عنوان می‌کنیم جدا گذاشتیم و بعد دنبال شاخص‌های دیگر مثل مدرک و تحصیلات و ... هستیم؛ یعنی این دو را در دو جا مورد مطالعه قرار دادیم و هیچ وقت نیامدیم این دو را بر هم تطبیق کنیم که این مؤلفه قرآنی شکل و شمایل و کارکردش برای زندگی امروز ما چیست و مطابق آن رفتار کنیم.