ناهید طیبی، عضو هیئت علمی جامعة الزهراء(س) در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) با اشاره به سالروز درگذشت بانو امین به عنوان اولین زن مجتهده گفت: بانو امین جزء معدود بانوانی بود که در زمانی قلم به دست گرفت و به کارهای علمی پرداخت که فعالیت زنان در این زمینه عار و ننگ تلقی میشد. وی با اشاره به شرایط زندگی دوره جوانی ایشان و وضعیت زنان در قبل از انقلاب بیان کرد: ایشان این فعالیتهای موفق علمی و اجتماعی را در دورهای انجام داد که جامعه با پدیدههایی مانند کشف حجاب و ... مواجه بود و ایشان با حفظ کامل مسایل شرعی وارد عرصههای علمی شدند و موفق شد تا به درجه اجتهاد به عنوان بالاترین مرتبه علمی در حوزه دست یابد.
نویسنده کتاب زندگانی بانوی ایرانی اظهار کرد: بانو مجتهده امین در خانوادهای متمول و ثروتمند زندگی میکردند ولی بیشتر اموال خود را متناسب با شرایط زمانی که در آن زندگی میکردند برای تعلیم و تعلم هزینه کردند.
عضو هیئت علمی جامعة الزهراء(س) تصریح کرد: بانوامین در سن 40 سالگی اولین کتاب خود یعنی «اربعین الهاشمیه» را چاپ کردند و وقتی این کتاب در نجف در اختیار علمای آن دوره قرار گرفت متوجه نبوغ این بانو در زمینه اجتهاد شدند و به ایشان اجازه اجتهاد و نقل روایت دادند و آنچنان تسلط علمی بالایی داشتند که برخی مراجع گذشته مانند آیت الله مرعشی نجفی که از مراجع نامی کشور در یک نسل قبل بودند از ایشان اجازه اجتهاد داشتند.
طیبی با بیان اینکه بانوامین 9 کتاب دارند که یکی از مهمترین این کتابها، مخزن العرفان در 15 جلد است اظهار کرد: همان طور که از نام این اثر پیداست در ظاهر تصور میشود که این کتاب تفسیری کاملا عرفانی از قرآن مجید است که از طریق کشف و شهود به دست آمده است ولی با تحقیق در مییابیم که این اثر فراتر از مباحث صرف عرفانی است.
نویسنده کتاب زندگانی بانوی ایرانی اظهار کرد: روش بانوامین در تفسیر مخزن العرفان، روشی اجتهادی، عقلی و در حقیقت آمیزهای از فلسفه و عقل و عرفان است و صاحبنظر بودن ایشان در عرصه تفسیری به خوبی از این کتاب مشهود است.
طیبی با بیان اینکه ایشان برای نوشتن این تفسیر روش ترتیبی را برگزیدند گفت: در ادامه تفسیر و وقتی هنوز تا اواسط سوره آل عمران را تفسیر کره بودند به علت بیماری احساس میکنند که ممکن است موفق به اتمام این تفسیر نشوند لذا در میانه راه از انتهای قرآن شروع به تفسیر میکنند که خوشبختانه توفیق مییابند تا کل قرآن کریم را بر روشی که گفته شد تفسیر کنند.
این محقق و نویسنده با بیان اینکه ایشان تنها بانویی است که کل قرآن را تفسیر کرده است به کتاب اربعین الهاشمیه ایشان اشاره و عنوان کرد: اربعین الهاشمیه به زبان عربی و مشتمل بر 40 حدیث است که 40 حدیثنویسی در دورانهای گذشته به عنوان یک سنت رواج داشت و امروز نیز برخی این کار را انجام میدهند و ایشان در این اثر، به تفسیر عقلانی و فلسفی 40 حدیث پرداخته است.
طیبی به برخی ویژگیهای شخصیتی ایشان اشاره و تصریح کرد: بانوامین به تعبیر من مانند شهید مطهری، آثاری را که میخواستند بنویسند ابتدا یک نیازسنجی و جریان شناسی از وقایع دوره خود داشتند و متناسب با نیاز روز مطلب مینوشتند.
وی ادامه داد: ایشان کتاب روش خوشبختی را در زمانی نوشتند که احساس کردند وضعیت خانواده در کشور دچار بحران است و این اثر را متناسب با ادبیات زمان خود نوشتند.
عضو هیئت علمی الزهراء(س)، جامعیت علمی را از دیگر ویژگیهای بانوامین برشمرد و عنوان کرد: بانوامین در زمینه حدیث، تفسیر، اخلاق و مسایل تربیتی و ... متناسب با زمان خود سخن گفته و مطلب نوشته است و در شرایطی این جامعیت را داشته که اصولا مخالفتهای زیادی با حضور علمی زنان میشد و این مخالفت حتی در درون خانواده ایشان نیز وجود داشت.
طیبی به کتاب «نفحات الرحمانیه» بانوامین اشاره کرد و ادامه داد: بانوامین در این اثر که به عربی نوشته شده است نسیمهای رحمانی از جانب خداوند دریافت کردهاند که در فهم آیات به ایشان کمک زیادی کرده است.
وی افزود: بانو همایونی که در واقع حامی بنده در نوشتن کتاب زندگانی بانوی ایرانی بودند بارها به من فرمودند که بانوامین به هیچ عنوان موافق نبودند که این کتابشان به فارسی چاپ شود زیرا اعتقاد داشت هاضمه برخی افراد تنگ است و ممکن است باعث سوء استفاده شود زیرا ایشان الهاماتی را از طریق کشف و شهود در تفسیر قرآن دریافت کرده بودند.
وی با تمجید از این شخصیت بزرگوار افزود: من در سن 16 سالگی در جلسات تفسیر ایشان حضور داشتم اما وقتی وارد حوزه علمیه بانوامین شدم ایشان دوره کهولت سن و زمینگیر شدن را سپری می کردند و متاسفانه توفیق بهرهمندی بیشتر از آن شخصیت بزرگوار و اخلاقی را نداشتیم اگرچه کتب ایشان برای علاقهمندان به عرفان و اخلاق و تفسیر خواندنی و قابل استفاده است.
یادآور می شود «حاجیه خانم سیده نصرت بیگم امین(معروف به بانوی ایرانی) در سال ۱۲۶۵ه.ش در اصفهان متولد و در رمضان پس از یك عمر خدمت خالصانه و صادقانه، در سال ۱۴۰۳ هـ . ق سر در نقاب خاك كشید و به جوار رحمت الهی شتافت.