مناسک اربعین؛ تجلی دوباره بیعت مردم با حسین(ع)/ فعالیت‌های مردمی در هفته‌ای که گذشت
گروه جامعه ــ جامعه ایرانی با عشق و ارادتی که به خاندان اهل بیت(ع) دارد، در هفته‌ای که گذشت مناسک عزاداری اربعین حسینی را با شکوهی مثال‌زدنی و حماسه‌آفرین برپا کرد؛ همزمان با راهپیمایی میلیونی دلدادگان حسین(ع) در مسیر نجف تا کربلا و حضور بیش از دو میلیون ایرانی در آن رویداد، در اکثر شهرهای ایران نیز پیاده‌روی به سمت مکان‌های مقدس برگزار شد.
به گزارش ایکنا؛ بیش از دو میلیون نفر از مردم کشورمان در هفته‌ای که گذشت در راهپیمایی باشکوه اربعین حسینی حضور پیدا کردند و بار دیگر پیام عشق و ارادت جامعه ایرانی به اسلام و تشیع را به دنیا مخابره کردند؛ جاماندگان از این راهپیمایی نیز در تهران خود را با پای پیاده به آستان حضرت عبدالعظیم(ع) رساندند و اربعین شهادت اباعبدالله‌الحسین(ع) را به عزا نشستند که خود کربلایی دیگر در ایران بود. همچنین در این هفته فعالیت‌هایی مردمی و نشست‌هایی خبری وعلمی برگزار شد که بازخوانی آنان خالی از لطف نیست. در بسته خبری «بر خط جامعه» آنچه را این هفته در صحن جامعه شاهد بودیم گرد آورده‌ایم.
عزاداران اربعین حسینی در قبله تهران
همزمان با پیاده‌روی میلیونی دلداگان امام حسین(ع) از نجف به کربلا قافله جاماندگان از این پیاده‌روی به نشانه ارادت به آن امام همام و عرض ادب به ساحت حضرت عبدالعظیم الحسنی(ع) روز سه‌شنبه، هشتم آبان‌ماه، همزمان با اربعین حسینی خود را پای پیاده از نقاط مختلف استان تهران به ری رساندند. پیاده‌روی با شکوه تهرانی‌ها تا آستان حضرت عبدالعظیم(ع) حال و هوای این حرم مطهر و اقامه نماز جماعت ظهر و عصر خیل عظیم جمعیت به مثابه کربلایی دیگر در ایران بود و صحنه‌هایی تکرارناشدنی از عشق و ارادت به خاندان اهل بیت(ع) و همبستگی اجتماعی و اقتدار ملی را به رخ کشید.
پلیس راهور تهران از صبح تمام مسیرهای منتهی به حرم را بسته بود و حتی آنان که قصد داشتند خود را با وسیله نقلیه به آستان مقدس برسانند، مسیرهای نسبتاً طولانی و قابل توجهی را تا رسیدن به حرم حضرت عبدالعظیم(ع) پیاده‌روی کردند. حضور فراوان نیروهای نظامی و امنیتی در مسیرهای منتهی به حرم به امنیت و آرامش این رویداد بزرگ مذهبی کمک کرده بود. همچنین بسیاری از تاکسی‌هایی که مردم را به اطراف حرم مطهر می‌رساندند، از مسافران پولی دریافت نمی‌کردند و می‌گفتند ای کاش این نیز خدمت به عزاداران حسین(ع) باشد. در کوچه‌ها و خیابان‌های اطراف حرم موکب‌هایی برپا بود و غذای نذری پخش می‌کردند، نذری‌هایی که سراسر به عشق حسین(ع) پخته بودند و البته رنگ و لعاب آن به وضوح خبر از کوچک‌تر شدن سفره مردم در مقایسه با گذشته می‌داد. بعضی بنا به استطاعت خود و به تأسی از حضرت ابالفضل العباس(ع)، عزاداران حسینی را سقایت و آبرسانی می‌کردند و بعضی جوانان و نوجوانان نیز با تواضع به تمیز کردن و واکس زدن کفش‌های زائران مشغول بودند.
زائران و عزاداران اربعین حسینی همچنین بعد از اقامه نماز به سخنرانی حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدعلی قاضی عسکر و مداحی مداحان اهل بیت(ع) گوش سپردند. حجت‌الاسلام‌والمسلمین قاضی عسکر در این سخنرانی با بیان اینکه پیاده‌روی اربعین حسینی یکی از جلوه‌های قدرت و زنده بودن مکتب اسلام و تشیع در دنیای امروز است، گفت: دنیا در برابر جنایات بی‌سابقه داعش که در روز روشن مردم بی‌گناه را سر می‌برید و زنان ایزدی را در بازار می‌فروخت نظاره‌گر بود اما این پیروان امام حسین(ع) اعم از ایرانی، افغانی، پاکستانی و ... بودند که داعش را شکست دادند.
شهر ری و آستان حسنی در مراسم اربعین امسال میزبان جمعیت بی‌سابقه‌ای بود اما به نظر می‌رسید ساختارهای لجستیکی و رفاهی از قبیل پارکینگ، اسکان و استراحت و تغذیه همچنان کامل نیست! وقتی قرار است هر ساله این تعداد از عزاداران خود را به شهر ری برسانند، باید زیرساخت‌های درخور و در شأن عزاداران اباعبدالله الحسین(ع) نیز مهیا شود.
گزارش ایکنا از این اجتماع باشکوه را اینجا بخوانید.
سند تحول آموزش و پرورش غربال‌گری می‌شود
نشست تشریح آخرین وضعیت پیشرفت سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، دوشنبه، هفتم آبان‌ماه با حضور محمد بطحایی، وزیر آموزش و پرورش و معاونان مربوط برگزار شد.
وی از تشکیل کارگروهی متشکل از وزیر آموزش و پروش و برخی از معاونان به منظور غربال‌گری سند خبر داد و گفت: در این غربال‌گری اعتبارات، منابع، اقدامات عملیاتی، اجرای سند، بودجه مورد نیاز و اقدامات در شش زیر نظام انجام می‌شود و تکالیف سایر دستگاه‌ها در اجرای این سند مشخص می‌شود. این تکالیف به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال می‌شود تا بتوانیم از ظرفیت بخش‌های مختلف کشور برای اجرای این اقدام مهم استفاده کنیم.
همچنین، وزیر آموزش و پرورش خواستار همراهی رسانه‌ها به منظور فرهنگسازی درباره سند تحول شد و گفت: جامعه زمانی در فهم و اجرا با سند تحول همراه می‌شود که از طریق رسانه‌ها آگاهی‌بخشی انجام شود. جامعه به دنبال این است که نشانه‌های اجرای سند را در مدرسه ببیند.
تصویر کلی از سخنان بطحایی نشان می‌دهد راه برای اجرای این سند دراز است و غصه زیاد!
بررسی سوژه «فقر» در دانشگاه تهران
نشست «دام فقر؛ در جست‌وجوی راه رهایی» عصر یکشنبه، ششم آبان ماه با حضور بسیاری از کارشناسان اجتماعی از جمله احمد میدری، رضا امیدی، سارا شریعتی، سعید مدنی، یاسر باقری و بسیاری از علاقه‌مندان و دانشگاهیان در تالار «ابن خلدون» دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
در این نشست علاوه بر تحلیل‌های سیاسی و اقتصادی از عوامل فقر در ایران، دلالت‌های قرآنی درباره ماهیت فقر و امکان‌سنجی مبارزه با فقر از موضع دین نیز مطرح شد؛ از جمله آنکه سعید مدنی، جامعه‌شناس کشورمان، گفت که طبق قرآن هر رویکرد توجیه‌کننده فقر شیطانی محسوب می‌شود، چراکه قرآن می‌فرماید: «الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشَاء»(بقره، 268). در قانون اساسی کشورمان بعد از انقلاب، بر ضرورت رفاه و تأمین نیازهای اساسی بارها تأکید شده است. اما با وجود این تأکیدها راه حل‌های رفع فقر بعد از انقلاب منسجم و کارآمد نبوده است. قانون نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی سال ۸۲ برنامه خوبی بود که اجرا نشد. یکی از مشکلات این است که برنامه‌های کشور عارضه‌نگر هستند و سیاستگذاران فکر کرده‌اند به جای مبارزه با فقر، باید با فقرا برخورد کنند. مدنی از بنگاه‌های اقتصادی و تعاونی‌هایی که فاقد ناظر و نظارت هستند نیز انتقاد کرد.
سارا شریعتی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و پژوهشگر جامعه‌شناسی دین، نیز اظهار کرد: همان طور که یک نویسنده اهل آمریکای لاتین می‌گوید که دین دیگر مثل قرن‌های گذشته افیون توده‌ها نیست و می‌تواند همبستگی اجتماعی را به منظور تشکیل جامعه مدنی و مبارزه با فقر ایجاد کند. اسلام قرن بیستم اولین مسئله‌اش با استعمار خارجی و استبداد داخلی بود. پرسش و مسئله این قرن سیاسی بود و هر چه هم گذشت وجه اجتماعی خود را از دست داد و موضوعاتی از قبیل فقر و نابرابری مطرح نبود در حالی که این وجه اجتماعی قابل احیا و بازسازی است. فراموش نکنیم که از دست دادن این وجه اجتماعی به فقر دامن می‌زند و آسیب‌های جدیدی از آن سربرمی‌آورد مثلاً سربازان داعش از همین بستر فقیر تأمین شدند. پرسش مهم این است که اگر بخواهیم و بتوانیم از آموزه‌های اجتماعی پررنگ در دین اما خاموش و تدوین‌نشده استفاده کنیم، راه حل چیست؟ می‌خواهم از فعالیت‌های مدنی دفاع کنم. علاوه بر اینکه باید نسبت قدرت با فقر بررسی شود، می‌توان به امکان رهایی‌بخشی نیز اندیشید که از سامان دادن جامعه مدنی قوی ناشی می‌شود.
سخنان مطرح‌شده در این نشست سه ساعته نشان داد که سوژه «فقر» در ایران مهجور مانده و محیط‌های آکادمیک همچون دانشگاه‌ها و فضاهای رسانه‌ای همچون خبرگزاری‌ها درباره آن رویکرد درخوری نداشته‌اند. این نشست‌ها می‌تواند حساس شدن جامعه به موضوع «فقر» و علاج ریشه‌ای آن را در پی داشته باشد.
گزارش تفصیلی ایکنا از این نشست علمی را اینجا بخوانید.
ایده‌های نو در پارک ملی علوم
نخستین کنفرانس خبری پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی، شنبه پنجم آبان‌ماه، با حضور محمدحسین ایمانی خوشخو، رئیس این پارک و رئیس دانشگاه علم و فرهنگ (وابسته به جهاد دانشگاهی)، برگزار شد.
وی در این نشست از اعطای جایزه تعالی گردشگری، اعلام فراخوان جذب ایده‌پرداز، تربیت استاد ایده‌پردازی، خلاقیت و بسیاری از ایده‌های خوب و جدید در این پارک ملی خبر داد.
ایمانی خوشخو به اعلام فراخوان این پارک طی ماه‌های گذشته نیز اشاره و اعلام کرد: بیش از ۶۰ داوطلب برای حضور در پارک اعلام آمادگی کردند که از این میان ۱۷ شرکت انتخاب و در پارک مستقر شدند. امروز نیز دومین فراخوان این پارک اعلام می‌شود تا علاقه‌مندان جذب و مورد حمایت پارک قرار گیرند. البته فعلاً در دانشگاه علم و فرهنگ مستقر هستیم اما طی چند ماه آینده پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم توسعه فیزیکی نیز خواهد داشت.
کمپین عاشورایی برای نظافت مسیر اربعین
گروه اجتماعی ایکنا در هفته ای که گذشت دو فعالیت مردمی و داوطلبانه را به مخاطبان خود معرفی کرد؛ کمپین عاشورایی «جای پای یار» و طرح خیریه «هم‌نمک».
کمپین «جای پای یار» سه سال است که به نظافت مسیر پیاده‌روی نجف تا کربلا در طی راهپیمایی اربعین حسینی می‌پردازد. این طرح زیر نظر مؤسسه فرهنگی عروج و جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی شکل گرفت و برای نخستین بار در سال ۱۳۹۴ عده‌ای از جوانان یزدی در هیئت «بچه‌های فاطمه(س)» آن را اجرا کردند. این کمپین در سال ۹۴ با ۸۰ نفر خادم کار خود را در مسیر پیاده‌روی آغاز کرد و آن گونه که برآورد می‌شود در اربعین ۹۷ بیش از هزار نفر از زائران و عزاداران حسینی به عنوان نیروی این کمپین در مسیر پیاده‌روی نظافت کرده‌اند. همچنین این فعالیت در ستاد اربعین حسینی ذیل فعالیت‌های ستاد بازسازی عتبات عالیات طی تفاهم‌نامه شماره ۲۱/۱۰/۱۱۰۳۱ تعریف شده است.
گفتنی است بعضی از شخصیت‌های فرهنگی کشورمان همچون عزت‌الله ضرغامی، رئیس اسبق سازمان صدا و سیما، نیز عضو افتخاری «جای پای یار» شده‌اند.
گزارشی از این فعالیت مردمی و نحوه عضویت در آن را اینجا بخوانید!
هم‌نمک؛ دستی برای پخت و توزیع غذاهای نذری
در طرح هم‌نمک که مؤسسه خیریه متوسلین به امام رضا(ع) آن را اجرا می‌کند از خانواده‌هایی که قصد ادای نذر دارند اما توان پخت و توزیع آن را ندارند، دعوت شده است تا مواد خشک و اقلام خوراک را در اختیار مؤسسه قرار دهند و کار پخت و توزیع و یا صرفاً توزیع را به مؤسسه بسپارند.
مؤسسه خیریه متوسلین به امام رضا(ع) در سال ۱۳۶۸ به همت بانوان خیری که همسرانشان در جبهه‌های سازندگی مشغول به خدمت‌رسانی بودند با هدف توانمندسازی بانوان کم‌بضاعت و آسیب‌دیده اجتماعی و افزایش سطح کمی و کیفی زندگی آن‌ها آغاز به کار کرد. با تداوم فعالیتها در سال ۱۳۸۴ خیریه متوسلین به امام رضا(ع) در قالب مؤسسه‌ای با حضور ۹ نفر از خیرین ثبت شد و تاکنون در حوزه‌های توانمندسازی، هبه، احسان، درمان و کارآفرینی فعال است.
احسان از جمله وظایف ذاتی خیریه است که در قالب سفره‌های اطعام، توزیع غذای گرم و توزیع سبدهای غذایی برای افراد نیازمند به صورت ماهانه و در ایام خاص همچون اعیاد و ماه مبارک رمضان اجرا می‌شود. خانواده‌های تحت پوشش تعدادی ثابت و تعدادی بنا به مناسبت‌های مختلف مانند ماه مبارک یا عید نوروز هستند که به گروه‌های دریافت‌کننده بسته‌های ارزاق در طرح احسان اضافه می‌شوند.
از جمله طرح‌های بخش احسان اجرای طرح هم‌نمک است. در این طرح که طی دو ماه گذشته اجرا شده است از خانواده‌هایی که قصد ادای نذر خود را دارند اما توان پخت و توزیع آن را ندارند دعوت شده است تا با طرح هم‌نمک میزبان خانواده‌های نیازمند باشند، به نحوی که مواد خشک و اقلام خوراک را در اختیار مؤسسه قرار می‌دهند و کار پخت و توزیع و یا صرفاً توزیع را به مؤسسه می‌سپارند. البته برخی خانواده‌ها در اجرای این طرح به مؤسسه نیز یاری می‌رسانند.
گزارش ایکنا از این فعالیت مردمی و نحوه مشارکت در آن را اینجا ببینید!
421 هزار خدمت پزشکی در اربعین
سیدعلی مرعشی، رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت هلال احمر، این هفته درباره خدمات پزشکی به زوار اربعین اظهار کرد: از اول عملیات اربعین تا امروز ۴۲۱ هزار خدمت در زمینه بهداشتی و درمانی انجام شده است که ۳۰۰ هزار مورد آن ویزیت بیماران بوده است.
همچنین وی گفت: امسال با تعاملی که با وزارت صحه عراق و بیمارستان حسین(ع) انجام شد، پزشکان متخصص در رشته‌های مختلف برای ارائه خدمات تخصصی مستقر شده و علاوه بر آن اعمال جراحی را در بیمارستان الحسین(ع) انجام می‌دهند. امسال برای نخستین بار در کربلا با همکاری ۲۵ متخصص یک درمانگاه طب سنتی برپا و با دارو‌های مجوز دار از سازمان غذا و دارو به ارائه خدمات طب سنتی به زوار می‌پردازند.
مرعشی یادآور شد: امسال ۴۰ درمانگاه، در شهرهای کربلا، نجف، سامرا و کاظمین و بین راه کربلا و نجف برپا شده و خدمات آن‌ها تا پایان ماه صفر ادامه دارد. همچنین خدمات دندانپزشکی در عمود ۲۸۵ و درمانگاه ملاک کربلا به زائرین ارائه می‌شود و تا امروز بیش از ۳۵۰ مورد خدمت ارائه داده است.
بخشی از شکوه و آرامش روانی پیاده‌روی اربعین، مرهون تلاش‌های مردمی، خاموش و بی ادعای پزشکان و نیروهای سلامت در دو کشور ایران و عراق است که باید بابت این حجم از فعالیت پرخیر و برکت به آن‌ها دست‌مریزاد و «خسته‌نباشید» گفت!
گستره «امنیت و سلامت غذا» در چند وزارتخانه
غلام‌رضا اصغری، رئیس سازمان غذا و دارو، این هفته در گفت‌وگو با ایکنا با بیان اینکه تقسیم مسئولیت‌ها در حوزه غذا بین ارگان‌های مختلف خدشه‌ای به مسئولیت‌های وزارت بهداشت در نظارت بر ایمنی غذا و محصولات غذایی وارد نمی‌کند، بیان کرد: نظارت بر ایمنی غذا، کیفیت و سلامت محصولات غذایی برعهده سازمان غذا و دارو بوده است و در این راستا هیچ گونه مسامحه‌ای رخ نمی‌دهد.
وی البته تأکید کرد: مسئولیت امنیت غذایی فقط برعهده وزارت بهداشت نیست و سایر نهاد‌ها مانند وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت معدن و تجارت نیز نقش اصلی را دارند و در این باره فقط در حوزه سلامت، ایمنی و نظارت بر کیفیت محصولات غذایی وظیفه مستقیم داریم. این وظیفه مثلاً با وظیفه تنظیم قیمت بازار که برعهده وزارت صنعت است هیچ گونه تداخلی ندارد.
اشتباه یک بازیگر و جنجال مجازی
مهناز افشار، بازیگر و هنرمند سینمای ایران، که اتفاقاً سال گذشته عکس نذری‌پزان او در روز اربعین منتشر شد در توئیتی نوشته بود: «من، تو، با همه تفاوت‌هایی که داریم، مهم نیست تو در مورد این من چه فکری می‌کنی، اما من می‌گم... حب الايران يجمعنا»، این در حالی است که عبارت وحدت‌بخش «حب الحسین یجمعنا» شعار امسال پیاده‌روی اربعین حسینی بود.
تلقی این بازیگر اشتباه بود چه اینکه ایرانیان بیش از هزار سال است دین خود را در سایه ارادت به خاندان اهل بیت(ع) و امام حسین(ع) و تعالیم آنان شناخته‌اند و آئین‌های عزاداری برای آنان جزوی از فرهنگِ زیسته و عجین‌شده با زندگی آنان بوده است. مقالات علمی (تاریخی، جامعه‌شناختی و ...) متعددی وجود دارد درباره اینکه اسطوره روح هر تمدن را تشکیل می‌دهد و اسطوره تمدن ایرانی پس از اسلام حسین‌بن‌علی(ع) است و از مشهورترین آن‌ها مقاله دکتر علی شریعتی با عنوان «چرا اساطیر روح همه تمدن‌های دنیاست؟» است.
اقدام او واکنش‌های انتقادی را در فضای مجازی برانگیخت که خدا را شکر وجه استدلالی بر وجه بی‌ادبی و پرخاشگری در این انتقادات غالب بود! چون همیشه غصه بزرگی وجود دارد که برخی به نام دفاع از دین با کلام ناپاک و آلوده بدترین ضربه را به دین وارد می‌کنند.
البته افشار در توئیتی جدید نوشت که منظور او از آن جمله محکومیت حادثه تروریستی اهواز بوده و توهینی به اربعین نکرده است.
انتهای پیام
