تأکید امیرمؤمنان(ع) در واقع‌گرایی و پرهیز از قضاوت شبهه‌ناک
گروه حوزه‌های علمیه ــ استاد دانشگاه مفید به تشریح خطبه 38 نهج‌البلاغه پرداخت و گفت: چگونگی موضع‌گیری در شبهات و پرهیز از قضاوت زودهنگام همچنین لزوم واقع‌گرابودن و تعامل صحیح با مرگ از پیام‌های مهم خطبه 38 نهج‌البلاغه است.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا یوسفی، عضو هیئت علمی دانشگاه مفید امروز، پنجم دی ماه، در ادامه جلسات تبیین معارف نهج‌البلاغه در دانشگاه مفید گفت: خطبه ۳۸ نهج‌البلاغه، خطبه کوچک و قسمتی از یک خطبه بزرگ بر طبق نظر شارحان است؛ این خطبه دو قسمت مجزا از هم دارد که ربطی به هم ندارند و بخش اول در مورد شبهات و بخش دوم در مورد مرگ است.
یوسفی بیان کرد: در جنگ جمل یک طرف عایشه با عنوان ام‌المؤمنین و طلحه و زبیر با عنوان صحابه و در طرف دیگر امام علی(ع) و یاران ایشان هستند. این تصور برای برخی افراد پیش آمد که مگر می‌شود یک طرف حق و طرف دیگر باطل باشد، در حالی که در هر دو طرف اصحاب هستند.
استاد دانشگاه مفید قم تصریح کرد: برخی امور باطل محض است و همه آن را می‌فهمند و فرد هم ابائی ندارد از اینکه به عنوان باطل معرفی شود، اما گاهی فرد یا گروهی حق محض است، ولی وجه سوم این است که فرد و گروهی باطل می‌خواهند روکشی از حق بر کارهایشان بپوشانند و مردم در این صحنه به شبهه می‌افتند؛ امام علی(ع) در این خطبه فرمودند که شبهه را از این جهت شبهه می‌گویند که با حق شبیه است.
ئو دسته از مواجهان با شبهه
استاد دانشگاه مفید با بیان اینکه سست کردن اراده افراد از دلائل ایجاد شبهه است تصریح کرد: امام علی(ع) فرمودند مردم در مواجهه با شبهه دو دسته هستند؛ دسته‌ای اولیاء الله و دسته دیگر دشمن خدا هستند و اولیاءالله فریب نمی‌خورند، زیرا نور یقینی دارند و با این نور، فضا روشن و حقیقت ماجرا برایشان آشکار می‌شود.
یوسفی با بیان اینکه این افراد توجه دارند که تکلیفشان در شبهه چیست، افزود: برخی در اینجا می‌گویند که فرمایش امام(ع) با برخی واقعیات نمی‌سازد، زیرا آدم‌های خوبی بوده‌اند که در مقطعی فریب خوردند؛ البته از منظر امام(ع) پاسخ این است که این یقین به میزان نوری است که انسان کسب می‌کند و صددرصد نور یقین هم مربوط به امام(ع) است و دیگران بسته به مراتبی در این مسئله دارند می‌توانند از مخاطرات دور باشند.
وی افزود: مؤمن به یک سری دستورات توجه دارد؛ از جمله اینکه انسان تا به یقین نرسیده نباید موضع بگیرد و حرف بزند؛ در روایات هست که فاصله میان حق و باطل چهار انگشت میان گوش و چشم است؛ بنابراین انسان اگر با ماجرایی مواجه شد که عرض و آبرو و مال کسی در معرض خطر است باید حتما به یقین برسد.
قضاوت تنها در مرحله
استاد دانشگاه مفید با اشاره به تأکید امام(ع) در داشتن میزان و ترازو در سنجش حق و باطل، اظهار کرد: امام(ع) فرمود که شما باید ترازو برای حق و باطل داشته باشید؛ البته یقینی که همه عالم برای فرد روشن باشد مختص ائمه(ع) است، ولی مؤمن باید شاخصه‌های حق را بشناسد و آن را در خود تقویت کند.
یوسفی تصریح کرد: انسان‌هایی که شهوت پست، مقام و پول وجود آنان را فرگرفته راحت‌تر در معرض فریب قرار می‌گیرند، ولی مؤمنین بسته به میزان ایمانشان، شبهات برای آنان راحت‌تر آشکار و افق دوردست را به خوبی می‌بینند؛ بنابراین دوری از هواوهوس موجب کاهش لغزش انسان است.
این پژوهشگر حوزه و دانشگاه با اشاره به اتفاقات اخیر و بحث گفت‌وگوی میان یکی از نمایندگان مجلس با یک کارمند، افزود: علیه این نماینده مطرح کردند که وی درخواست نابجایی داشته یا قضاوت کردند که باید با نماینده برخورد شود و برخی نیز گفتند که باید با کارمند برخورد شود؛ ولی براساس مطالب این خطبه در موضع‌گیری در این نوع ماجراها، انسان مؤمن تا به یقین نرسیده نباید قضاوت کند؛ بنابراین ابتدا باید تیمی برای بررسی موضوع تشکیل می‌شد تا دقیقاً موضوع بررسی شود که در این قضیه نه از سمت مجلسی‌ها و نه از آن طرف دیگر تحقیق نشد یا اعلام نشد.
وی افزود: چند وقت قبل فایلی منتسب به یکی از روحانیون پخش کردند که بریده‌ای از سخنان ایشان بود و در این بخش به اصطلاح به زنان توهین شده بود، ولی وقتی کل فایل را می‌دیدم معلوم می‌شد که اساساً وی در نقد دیدگاهی نادرست در مورد زنان در حال سخنرانی بوده است؛ این نوع کار‌ها به علت این است که به اصول و ارزش‌های اخلاقی‌مان پایبند نیستیم و توجه نداریم.
انسان عاقل با پذیرش مرگ به نحوه تعامل با آن می‌اندیشد
عضو هیئت علمی دانشگاه مفید با اشاره به بخش دوم این خطبه افزود: امام(ع) فرمودند که مرگ یک پدیده واقعی در جهان هستی است و رخ می‌دهد بنابراین انسان عاقل باید بپذیرد و به نحوه تعامل با آن بیندیشد؛ فرمودند برخی از مرگ می‌ترسند، ولی ترس و یا آرزوی داشتن عمر بی‌نهایت سبب از بین رفتن مرگ نمی‌شود.
یوسفی تصریح کرد: واقع‌گرایی در حل مشکلات بسیار مهم است، ولی در حوزه اقتصاد، سیاست و ... نمی‌خواهیم واقعیت را بپذیریم، لذا دچار شعارگرایی می‌شویم؛ باید براساس واقعیات بهترین تصمیم گرفته شود و مرگ هم که حقی تردیدناپذیر است باید مورد پذیرش انسان باشد و طوری زندگی کند که تعامل وی با مرگ مطلوب باشد.
انتهای پیام
