به گزارش
ایکنا؛ نشست یکصدو سی و ششم از سلسله نشستهای فرهنگ مهدوی با موضوع «مبسوط الید نبودن امام زمان(عج) و عهد و میثاق ما» با سخنرانی اسماعیل شفیعی سروستانی به همت موسسه فرهنگی هنری موعود عصر پنجشنبه ۳۰ آبان در حوزه هنری برگزار شد.
اسماعیل شفیعی سروستانی در ابتدا گفت: در هفدهم آبان، نهم ربیع الاول را پشت سر گذاشتیم که آغاز امامت امام عصر(عج) بود. در هیچ زمانی زمین از حجت خدا خالی نیست. امام صادق(ع) میفرمایند اگر لحظهای ارتباط زمین با امام قطع شود، زمین و اهلش ربوده میشوند. ولایت یک امر حقیقی است. در عالم یک امر اعتباری داریم و یک امر حقیقی. ولایت و امامت برای امام معصوم و منصوب، ولایت حقیقی و وجودی است. ولایت، قدرت تصرف در جزء و کل عالم است؛ چه در عالم فیزیکی و پیدا و چه در عالم متافیزیکی و ناپیدا.
مؤلف دایره المعارف موعود آخرالزمان افزود: ولایت امام معصوم اعتباری نیست بلکه حقیقی است. هیچ بشری نیز نمیتواند در آن دخالت کند. چون امور حقیقی از حوزه اراده انسان خارج اند و مربوط به خداوند هستند. امام علی(ع) میفرماید: «إنّ الله طَهَّرنا وَ عَصَمَنا و جَعَلَنا شهداء علی خلقه». همانا خدا ما را تطهیر کرد و عصمت داد و ما را شاهد قرار داد. شئون و مقامات امام یکی دوتا نیستند. هر یک از شئون، حد و اختیاراتی به امام میدهد. هر امامی واجد تمام شئون ولایی و امر امامت است که در دعای جامعه کبیره مختصر شده آن را میخوانیم.
مدیر مسئول موسسه موعود ادامه داد: امام را نشناخته ایم و به ما معرفی نکرده اند. در صبح ۹ ربیع الاول چه باید کرد؟ عهد امام قبلی سر آمده و از حالت ناطق به حالت صامت در میآید و حکم امام بعدی جاری میشود و امام بعدی ناطق میشود و سنت تجدید عهد با آن امام و سپس تجدید بیعت اتفاق میافتد. ولی میخواهد اعمال ولایت کند و باید اجازه داشته باشد. عهد ولایت امام در میان خلق الله نیازمند این است که اهل روزگار بیایند و با آن امام بیعت کنند؛ لذا عهد و بیعت با امام لازمه اعمال ولایت است.
سردبیر ماهنامه موعود سپس گفت: فرق امام با رسول این جاست. رسول، نامه بر است. امام به عنوان صاحب الامر و صاحب السیف، تحقق بخش مقام خلیفه اللهی بر روی زمین و تحقق بخش حدود و احکام است. وظیفه امام به سوی مردم رفتن نیست. رسول به سمت مردم میرود. پیامبر(ص) به علی(ع) میفرمایند مثل تو مثل کعبه است اگر به سوی تو آمدند ولایت را بپذیر. سقیفه امکان ولایت را از علی(ع) ربود. مَثل امام مَثل پدر است. «اَنَا و علیٌ ابوا هذه الامّه». مَثل امام مَثل آب و مَثل بلد راه است.
اسماعیل شفیعی سروستانی یادآور شد: اگر مردم در ۹ ربیع الاول تجدید عهد نکنند و وقتی امام حاضر است با او بیعت نکنند امام مبسوط الید نمیشود و امکان اعمال ولایت ندارد. در غیر این صورت با آن که امکانات مختلف دارد معطّل میماند و بر سر مردم آن میآید که آمد. هر امامی و حتی هر موجودی کرب و بلایی دارند؛ به معنی سختی و بلا و ابتلاء.
هر که در این بزم مقربتر استوی افزود: ابتلاء و امتحان همزاد بشر و روی دیگر اختیار است. ابتلاء و امتحان عامل سنجش بندگان است. بدون ابتلاء و امتحان، ارتقا و کمال و رهنمونی و بیداری بندگان اتفاق نمیافتد. هر امامی ابتلائی دارد. یکی از خاصیتهای ابتلاء و امتحان، پاک کردن فرد از عیوب و تخلیه اوست و فرد را ارتقا میدهد. امام صادق(ع) فرمودند ابتلاء برای مومن زینت و کرامت و عزت است. برای صاحبان تدبیر و تعقل مقابله با بلا با صبر و ثبات قدم، امکان محکم کردن با عوالم نورانی را ممکن میکند.
اسماعیل شفیعی سروستانی خاطرنشان کرد: غیبت امام یک ابتلاء و یک کرب و بلای سخت است. راز غیبت از اسرار الهی است. غیبت امتحانی برای مردم است. در میدان معلوم میشود که هر کسی چه کاره است. خوش بود گر محک تجربه آید به میان/ تا سیه روی شود هر که در او غش باشد. در روایتی آمده غیبت ستم و ظلم مردم به خودشان است. در اثر ظلم به فرزندان علی بن ابیطالب مردم استعداد غیبت پیدا کردند. در کتاب «اسرار غیبت» مفصل به این موضوع پرداخته ام.
وی همچنین گفت: در جایی فرموده اند که در اثر ماجرای غیبت امکان غربال گری به وجود میآید. بخش عمده دلایل غیبت امام به مردم بر میگردد. ۱۱ دلیل راجع به حکمت غیبت آمده که ۹ دلیل آن به مردم بر میگردد. امام صادق(ع) ۳ مرتبه میفرمایند به خدا قسم غربال میشوید. چه بسا ۳ مرتبه غربال و یا ۳ مقطع غربال شدن منظور باشد. وقتی مردم بر نمیگردند و عهد نو نمیکنند و بیعت امام را بر گردن نمیآورند، یعنی یکی از موانع غیبت محقق نشده است.
اسماعیل شفیعی سروستانی عنوان کرد: وقتی نیمه شعبان و ۹ ربیع میآید اتفاقی نمیافتد و جز کوچههای پر از آشغال چیزی باقی نمیماند. هر یک از ایام ذکری دارند و خودشان ذاکر هستند و با خود عطیهای دارند. هر یک از ایام با خود وقتی دارند؛ نه به معنای زمان کمی و فانی بلکه به معنی زمان باقی. زمان باقی به عالم ماوراء سماوی متصل است. در این زمانها درهای آسمان باز میشود. مثلاً میگویند دعا را در سحر یا ظهر یا بعد از نماز مغرب انجام دهید. مکان مقدس هم داریم مثلاً میگویند در حرم امام رضا(ع) دعا کنید. در بعضی زمانها و مکانها ارتباط با خداوند تسهیل میشود. تفسیر این بحث را در کتاب «مقدس و نامقدس» آورده ام.
وی افزود: دریافتن وقت یکی از زیباترین هنرهای مومنان است. در مفاتیح الجنان وقتها را به ما متذکر میشوند. درباره آیه «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا» امام کاظم(ع) میفرمایند با امام منتظر مرابطه و پیوند برقرار کنید که در سخنرانی دیگری تفصیل آن را گفته ام. هر یک از اندیشمندان و اولیا بر حسب استعدادشان از آثار و نتایج غیبت مقداری درک دارند. یکی از نتایج سرگردانی مردم است که راه را از بی راه تشخیص نمیدهند و با سعی و خطا روزگار میگذرانند. حقایق برای آنها مکشوف نیست و با احتمال زندگی میکنند. احتمال صحت عمل و احتمال قبول عمل و احتمال این که این مسئله آیا به راستی حکم خدا هست یا نیست؟ تا جایی که حتی در وجود حجت خدا شک میکنند.
اسماعیل شفیعی سروستانی اظهار داشت: بدون حجت خدا هر کس برای خودش حجت میشود. امروز هر کدام از ما یک حجت، یک کشیش و یک روحانی شده ایم و حکم میکنیم. در حالی که بنا بر این بوده که تمام احکام از یک منبع ثابت حقیقی صادر شود و مردم گوش به فرمان و مطیع باشند. شرط مرتفع شدن شداید، برگشت و مراجعه به حجت خداست. تجدید عهد با ولی خدا هر روز باید انجام شود. مانند نماز که هر روز خوانده میشود که خود نوعی تجدید عهد است. چون در این فاصله امکان دارد عهد از بین برود. بزرگان با امام زمان هر روز صبح تجدید عهد میکرده و میکنند. بعد از نماز صبح دعای عهد میخوانند. این تجدید عهد باعث دوام و ماندگاری حصن حصین است. ولایت ولی الله اعظم حصنی است که وقتی در او وارد شدید در امنیت هستید. امکان دارد در لحظه مومن از ولایت خارج شود و باید تجدید عهد کند.
وی همچنین گفت: عهد یک لفظ نیست. عهد در قلب اتفاق میافتد. بیان لفظی ظهور قلب است و بعداً در عمل خودش را نشان میدهد. عهد یعنی میثاق و پیمان. مرا عهدیست با جانان که تا جان در بدن دارم/ هواداران کویش را چو جان خویشتن دارم. در تفکر شیعی و ولایی عهد در انعقاد با ولی خدا تحقق پیدا میکند و آشکار میشود. در دعای عهد ۳ مرتبه وجود دارد: عهداً و عقداً و بیعتاً. برخی بی آن که متوجه باشند یک مرتبه به مرحله بیعت پریده اند. مگر عهد را به جا آورده ایم که به مرحله بیعت برسیم؟ بیعت، ظهور خارجی عهد و عقد است. تا این عهد در جان اتفاق نیفتد به بیعت تبدیل نمیشود.
اسماعیل شفیعی سروستانی در ادامه گفت: بسیاری به اولیا مراجعه کردند و با آنان به ظاهر عهد بستند و بیعت کردند، اما از آن جایی که این عهد و عقد در جان شان تحقق پیدا نکرده بود در بیعت هم لحظهای دوام نیاوردند و خارج شدند. کم نبودند و نیستند که در ظاهر بیعت میکنند و در باطن میشکنند، چون دو مرحله اول تحقق پیدا نکرده است. عهد دریافت قلبی است و عقد آن را محکم میکند. هر عهدی عقد نیست، اما هر عقدی عهد هست. رسول خدا فرمودند: «لا دِینَ لِمَنْ لا عَهْدَ لَهُ». کسی که عهد ندارد دین ندارد. در واقع دارد میفرماید حقیقت دین داری عهد است.
وی اضافه کرد: علی(ع) میفرمایند در یک سینه دو قلب جا نمیگیرد. وقتی مهر کسی و عهد کسی را در قلب داریم نمیتوانیم سراغ کس دیگر برویم. یک دل و دو دلبر نمیشود. وفای به عهد شرط ظهور است و تا وفای به عهد تحقق پیدا نکند ظهور به تأخیر میافتد. بیعت از گذشتهها و در زمان همه انبیا بوده است. مهم این است که آن که بیعت میکند آمادگی دارد که با جان و مال و همه اعتبار و دارایی پای آن امام بماند. بیعت از بیع به معنای خرید و فروش میآید. بیعت نوعی معامله و خرید و فروش است.
اسماعیل شفیعی سروستانی افزود: اگر از بیعت که تعهدی واجب الوفا است تخطی اتفاق بیفتد گناه کبیره محسوب میشود. نکته دیگر این است که بیعت از سوی بیعت شونده اتفاق میافتد. نه این که هر کس بگوید من میخواهم بیعت کنم. باید بیعت شونده حضور حاضر داشته باشد تا به او مراجعه کنیم. او طلب بیعت میکند و ما به جا میآوریم و آماده ایم که همه داشته هایمان را فدا کنیم.
وی سپس گفت: در وقت ظهور کبری و وقت قیام، امام(ع) در صحن مسجدالحرام حاضر میشوند و در آن روز موعود تکیه به دیوار میدهند. فصل بیعت میرسد اولین کسی که از آسمان میآید حضرت جبرئیل امین(ع) است. اجازه میخواهد و اولین بیعت کننده با امام جبرئیل(ع) است. سپس آن ۳۱۳ یاران خاص با امام بیعت میکنند. امام در مسجدالحرام میمانند تا تعداد بیعت کنندگان به ۱۰ هزار نفر میرسد و حرکت امام اتفاق میافتد. در زمان بیعت میان امام و حاضران میثاق نامهای امضا میشود و امام ۳۰ بند تعهد از مردم میگیرد و خود امام هم در ۸ بند به آنها تعهد میدهد.
اسماعیل شفیعی سروستانی در پایان گفت: میثاق نامهای را در ۱۲ بند تنظیم کرده ایم و پیشنهاد میکنیم. این میثاق نامه پیمان و عهد شما با امام عصر(ع) است و نه با کس دیگر و جای دیگری. این ۱۲ بند میتواند برای سبک زندگی مهدوی مقدمه باشد. با خود خلوت کنید اگر در خودتان آمادگی وجود میثاق نامه بین خود و امام تان میبینید این میثاق نامه را داشته باشید. خود را متذکر شوید و مفاد آن را رعایت کنید و میتوانیم امید داشته باشیم که این عهد ما مورد رضا و امضای حضرت بقیه الله اعظم قرار بگیرد و امید داشته باشید که وقتی ظهور فرا میرسد شما در زمره جمعیتی باشید که به شما نشان میدهند که عهد شما را پذیرفته بوده اند و شما را در جمع یاران بپذیرند.
یادآور میشود، در ادامه رونمایی از کتاب «پروژه مسیح یهودی و نظم نوین ماسونی» و نیز رونمایی از شماره جدید مجله موعود صورت گرفت. همچنین در ادامه مراسم، دعای آل یاسین توسط علی فانی قرائت شد.