چرا باید برای سلامتی امام زمان(عج) دعا کنیم / عدم تنافی اراده انسان با مشیت الهی

به گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، امروز سوم اردیبهشت‌ماه در ادامه تفسیر سوره مبارکه ضحی با اشاره به آیه ششم این سوره «أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَى» گفت: آیا خدا تو را یتیم و بی‌پناه نیافت؟ پیامبر در خردسالی هم پدر و هم مادر خود را از دست داده بود. یتیم در اینجا ناظر به بی‌پناهی انسان در این عالم است.

وی افزود: در اینجا ممکن است خداوند به یتیمی پیامبر یعنی از دست دادن والدینش اشاره دارد یا فراتر از آن بی‌پناهی انسان است. در ادامه هم فرمود که تو یتیم بودی و ما به تو پناه دادیم؛ همچنین تو را گمراه یافتیم و هدایت کردیم که برخی آن را به گمراهی و گناهکاری پیامبر تفسیر کرده‌اند که این درست نیست.

آیت‌الله هادوی تهرانی بیان کرد: در روایت  بیان شده که «منْ لَدُنْ کَانَ فَطِیماً کان مَلَک یحافظه»؛ البته براساس آیات سوره طارق، هر انسانی محافظی دارد، چه رسد به پیامبری که قرار است به مقام نبوت برسد. بنابراین متهم کردن پیامبری که به صداقت و تقوا و امانتداری و تمام خصلت‌های برجسته انسانی شهره بود، به گناه و گمراهی کاملاً نادرست است.

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه خداوند هدایت‌کننده است و انسان بدون خدا، گمراه است، اظهار کرد: در آیه بعد آمده که تو عائله داشتی و نمی‌توانستی از پس هزینه‌های آنان بر آیی و ما تو را بی‌نیاز کردیم؛ تمامی این آیات می‌تواند با حفظ مقام و عصمت پیامبر به همین معنای معمولی تفسیر شود و مراد را عائله‌مندی خانواده شخصی بدانیم، ولی می‌تواند در مرتبه والاتری هم تعبیر شود و آن همه مسلمین و شیعیان هستند.

وی افزود: اینکه در روایت بیان شده است، شیعیان ایتام آل محمد(ص) هستند، ناظر به همین موضوع است؛ یعنی همه ما عائله پیامبر هستیم؛ باز بیان شده که «انا و علی ابواه هذه الامة» و آنان در قبال ما احساس مسئولیت می‌کنند.  

همچنین وی در ادامه تفسیر سوره مبارکه حدید در تفسیر آخرین آیه این سوره «لِئَلَّا يَعْلَمَ أَهْلُ الْكِتَابِ أَلَّا يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَأَنَّ الْفَضْلَ بِيَدِ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ» گفت: در این آیه فرموده که فضل به دست خداوند است و به هر کسی بخواهد می‌دهد؛ البته نباید این آیه را طبق تفسیر اشعری‌ها تفسیر کنیم، بلکه قابلیت لازم هم باید در یک فرد باشد تا خداوند به او فضل کند.

وی با بیان اینکه اکثریت جهان اسلام گرایش جبری و اشعری دارند و در مسیحیت هم غیر از پروتستان‌ها، عمدتاً همین رویکرد را دارند، افزود: مشکل اراده انسان و خدا از گذشته و در ادیان قبل هم وجود داشته است و از سوی برخی تعبیر به اجبار شده است.

هادوی تهرانی تصریح کرد: خدا می‌دانسته که من اراده می‌کنم دستم را حرکت بدهم و اگر این دانستن سبب شود تا من بدون اراده دستم را حرکت دهم، در این صورت علم خدا جهل می‌شود؛ در بحث حسن و قبح عقلی و اعطا و افاضه الهی این بحث وجود دارد؛ اینکه چرا خدا به برخی اعطا کرده است و به برخی نه؛ می‌گویند به علت این است که قابلیت داشته است و این قابلیت در بستر مشیت الهی صورت می‌گیرد و این مشیت بدون اراده فرد نیست.

وی افزود: اینکه فرمودند «کنت نوراً فی الاصلاب الشامخه و الارحام المطهره، لم تنجسک الجاهلیه بانجاسها ...» این هم بدون اراده نبوده است؛ یعنی پیامبر که بالاترین مرتبه عصمت را دارد هم ملزم به انجام تکالیف به معنای مجبور بودن و عدم اراده نیست و می‌توانسته گناه کند، ولی هرگز به فکر آن هم نیفتاده است. مقام ایشان به جایی رسید که براساس سوره نجم، هر چیزی را که در معراج دید، تکذیب نکرد.

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه ایمان فعل اختیاری است، اظهار کرد: میان یقین علمی با ایمان تفاوت وجود دارد؛ اینکه کسی علم دارد که گناه، گناه است، ولی آن را باور نمی‌کند یا در مورد امام زمان(عج) ممکن است کسی همه حوادث مرتبط با امام از تولد تا ظهور و ... را خوانده باشد و بداند، ولی ایمان به آن نیاورد.

وی با بیان اینکه برخی مطرح می‌کنند که چرا امام زمان به فرد غیرشیعه گرفتار ممکن است کمک کند، ولی به شیعه کمکی نمی‌کند که این تعبیر نشانه درک نادرست آنان از امام است، افزود: غیبت امام زمان به خاطر مردم است و البته بزرگترین وظیفه امام، غیبت است و باید از هر چیزی که باعث شناسانده ایشان شود، پرهیز شود. امام، حی یرزق است و منافاتی ندارد دستگیر فردی باشد که شیعه نیست.

هادوی تهرانی تصریح کرد: اینکه می‌گویند برای سلامتی امام دعا کنید، برای این است که امام مانند انسان‌ها زندگی می‌کند و گرفتار بیماری و مشکلات می‌شود، لذا دعا برای سلامتی امام معنا دارد و صرفاً برای ثواب نیست؛ البته اراده خدا این است که امام زنده می‌ماند.