هنگامی که سخن از هرگونه بیماری در منزل، محل کار و بیمارستانها به میان میآید، فقط بر بیماری و شکل و شمایل آن تمرکز میکنیم. پزشکان فقط توانستند بیماری کرونا را شناسایی کنند و داروى شفابخش براى این مرض كشف نشده است، در حالی که ما میخواهیم مشکلات پیش رو را با روشهای مناسب و درمان موفق حل کنیم.
در حقیقت بحران کنونی پیچیده بوده و سه چالش برای مسلمانان به وجود آورده است؛ چالش نخست، بیماری کرونا، چالش دوم فهم و درک مردم از این بحران و چالش سوم موضع دین در برابر این بیماری نوظهور است؛ اینکه آیا دین در قبال این بیماری موضعی گرفته است یا خیر؟ این سؤال برای علمای دین مطرح است. دستیابی به پاسخها و کشف حقایق در این خصوص تنها از طریق حضور متخصصان و کارشناسان امکانپذیر است. برای مثال در صورتی که بخواهیم دین را راهحلی برای بیماری کرونا معرفی کنیم؛ کارشناسان امور دینی بایستی وارد صحنه شده و راه حل ارائه دهند. در همین راستا خداوند متعال با تأکید بر کوشش برای کسب دانش، یادگیری و تفقّه در دین میفرماید: «وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً ۚ فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ؛ سزاوار نيست كه همه مؤمنان (به جهاد) رهسپار شوند، پس چرا از هر گروهى از ايشان دستهاى كوچ نمىكنند تا در دين فقيه شوند و هنگامى كه به سوى قوم خويش بازگشتند، آنان را بيم دهند تا شايد آنان (از گناه و طغيان) حذر كنند»(توبه/122). از این آیه شریفه میفهمیم که هدف از جهاد و حضور در میدان جنگ و حمل مهمات و تجهیزات جنگی، صرفاً برای نیل به شهادت نیست، بلکه بصیرت یافتن و کشف گوهر دین هدف نهایی و غایت است.
پیامبر(ص) از علوم دینی مختلف مطلع و بر علم لدنی واقف بود. به همین دلیل خداوند سبحانه و تعالی گروهی از مؤمنان را به همراهی رسول اکرم(ص) هنگام هجرت از مدینه برای یادگیری علوم و دانش از محضر ایشان فراخواندند. بنابراین هدف نهایی اسلام، فراگیری علوم و دانش است. گذر از بحران امروزی و دسترسی به تعریف دقیق از دین برای مقابله با بیماری کرونا نیازمند ژرفاندیشی، تفقّه و فهم کامل دین اسلام است.
فهم کامل و تفقّه نافذ در دین برای گذر از بحرانها و برای ارائه تعریف جامع و کامل از دین به دیگران(غیر مسلمانان) واجب است و مسلمانان نباید در برابر علم و صنعت پیشرفته غربیها چیزی کم داشته باشند.
غم و اندوه بر عقبماندگی حاصلی ندارد و بازگردانیدن عزت و اقتدار تمدن اسلامی نیازمند عملیات نجات و یا به تعبیری دیگر نیازمند جراحی مفصل نهضت علمی جهان اسلام است. در درجه اول باید واعظان دینی که توانایی سخنوری به زبان علم و بهروز را دارند، تربیت کنیم. منظور از استعداد سخنوری تسلط بر زبان و گویش خاصی مانند انگلیسی یا فرانسوی نیست، بلکه توانایی خطاب قرار دادن اندیشهها و جلب مخاطبان از سراسر دنیا است. هزاران واعظ و مبلغ دینی که از کشورهای اسلامی برای تبلیغ راهی دیار غرب شدهاند، چه هدفی داشتهاند؟ کارکرد آنها چگونه بوده است؟ بیشتر این مبلغان بهجای دعوت به اسلام راستین و معرفی سیمای حقیقی این دین مبین بهدنبال اهداف شخصی و حقوق و مزایا بودهاند. بنابراین چه کسانی را برای ادای این رسالت اعزام کنیم؟ یادگیری زبانهای خارجی و کسب مدارج عالیه دینی از مبلغان، واعظ سرشناس و اثرگذار نمیسازد.
بنابراین نیازمند ایجاد مؤسسات و مراکز آموزشی برای تربیت مبلغ اثرگذار هستیم؛ چنانچه کشورهای توسعهیافته مانند انگیس، آمریکا و سوئد مؤسسات آموزشی ویژهای را برای تعلیم و پرورش سیاستمداران ارشد دایر کردهاند و فارغالتحصیلان این مراکز آموزشی روش حکمرانی و اداره کردن امور کشوری را در این مؤسسات به نحو احسن یاد میگیرند. متأسفانه کشورهای اسلامی فاقد مراکز آموزشی برای تربیت مبلغ و واعظ دینی اثرگذار هستند، ما برای حل مشکلات خود به کادرسازی برای تربیت مبلغان دانشمند نیاز داریم؛ چراکه وجود اندیشمندان دینی حاذق برای رویارویی با روشنفکری غرب اجتنابناپذیر است. چندی پیش جوانی مسلمان با همکلاسیهای غربی خود که منکر وجود خداوند بوده و پیدایش جهان هستی را بر اثر یک افنجار توصیف میکردند؛ مباحثه داشت. اما عاجز از اثبات وجود خداوند. درحالی که باید خطاب به این خداناباوران میگفت چه کسی توانایی و قابلیت انفجار را داشته است؟ امام علی(ع) در خطبه اول نهجالبلاغه میفرمایند: «أَحَالَ اَلْأَشْیاءَ لِأَوْقَاتِهَاوَ لَأَمَ بَینَ مُخْتَلِفَاتِهَا وَ غَرَّزَ غَرَائِزَهَا وَ أَلْزَمَهَا أَشْبَاحَهَ، عَالِماً بِهَا قَبْلَ اِبْتِدَائِهَا مُحِیطاً بِحُدُودِهَا وَ اِنْتِهَائِهَا عَارِفاً بِقَرَائِنِهَا وَ أَحْنَائِهَا: هر یک از اشیاء را به وقتی معین، محوّل و مربوط ساخت، اضداد مختلف را با هم الفت داد، طبایع را در اشیاء جایگیر کرد، (مانند فکر و هوش در بشر، و شجاعت در شیر، و ترس و مکر و حیله در روباه و غیر اینها) و هر یک از آن طبایع را ملازم آن اشیاء گردانید، در حالی که خداوند پیش از پیدایش آنها به حال هر یک از آنها دانا بود، و به انتهای حدودشان احاطه کامل داشت، و به قرائن و چیزهای پیوسته به آنها عارف بود». خداوند متعال هر خلقتی را بر اساس سرشتی مهیا ساخته و زمین نیز از این قاعده مستثنا نبوده و بر اساس سرشت و فطرت عمل کرده و میلیونها سال است که بدون عقل و تفکر به دور خود چرخیده و شب و روز به وجود آمده است. به این جوان مسلمان گفتم چه کسی این نظام و حرکت دقیق را ایجاد کرده است؟ حتی اگر فرض کنیم اساس و مبدأ نظام هستی یک قطره آب بوده که منفجر شده است نیز نقضی با وجود خداوند ندارد زیرا انفجار، معلول بوده و به علت و سبب نیازمند است.
مشکل دیگر امت اسلامی ما این است که بیشتر واعظان و خطبای دینی، تدین را در امور ظاهری و رفتارهای دینی مثل بسیار نماز خواندن، بسيار صدقه دادن و بسيار قرآن خواندن خلاصه کردهاند، درحالی که ما نیازمند آگاهی و بینش دینی مناسب هستیم. روایات و احادیث زیادی در باب فضیلت تعلیم و تربیت روایت شدهاند. اقوال مشهور بزرگان دینی حاکی از این است که اطعام یک تهیدست به مراتب بر ساخت هزار مسجد برتری دارد و تأکید میکنم که امروزه آموزش یک فرد بیسواد به ساخت هزار مسجد برتری دارد، زیرا ساخت مساجد بدون حضور نمازگزاران یا با حضور نمازگزاران جاهل بیحاصل است و حاصل نمازگزاران بیعلم در مساجد چیزی به جز عقبماندگی از عصر خود نیست.
مسلمانان باید با عقبماندگی علمی مقابله کنند و ما باید دین را بهعنوان علم و قانون معرفی کنیم. امروزه تمامی جهان به دنبال کشف قانون عدالت هستند، تمامی نظامهای سیاسی و اقتصادی اعم از سوسیالیسم، کمونیسم، لیبرالیسم و غیره شکست خوردهاند. من از تمامی مراجع گرانقدر و فرهیختگان جهان اسلام میخواهم که با اصرار و پایبندی به ارزشهای اخلاقی و دینی اسلام، شریعت را با جهان امروز همراه و همگام کنند.
انتهای پیام