امکان تعامل دولت اسلامی با چهار دسته دولت غیراسلامی از نگاه قرآن

آیت‌الله عباس کعبی، عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری، در گفت‌وگو با ایکنا درباره چارچوب روابط دولت اسلامی با دولت‌های غیراسلامی از نگاه قرآن گفت: کشورهای غیراسلامی در نوع ارتباط با کشور اسلامی به چند دسته تقسیم می‌شوند؛ یک دسته کشورهایی هستند که با کشور غیراسلامی همراه هستند و روابط دوستانه دارند. دسته دوم کشورهایی هستند که همراه و دوست نیستند اما مخالف هم نیستند و سیاست‌های آنها ضدسیاست‌های دولت اسلامی نیست.

وی افزود: دسته سوم کشورهای مخالف سیاست‌های دولت اسلامی هستند اما براساس منافع و مصالح مشترک در بخش‌های مختلف مانند اقتصادی حاضر به تعامل و انعقاد قرارداد هستند. دسته چهارم کشورهای مخالف سیاست‌های دولت اسلامی هستند و تا حد معاند با دولت اسلامی پیش می‌روند و در مسیر حرکت دولت اسلامی کارشکنی می‌کنند. اما پنجمین دسته کشورهای متخاصم هستند که علیه دولت اسلامی اقدامات ستیزه‌جویانه، جنگ‌طلبانه و براندازانه می‌کنند.

بیشتر بخوانید:

• خطوط قرمز قرآن برای رابطه مسلمانان با غیرمسلمانان چیست

آیت‌الله کعبی بیان کرد: از آیات قرآن کریم به ویژه آیات 8 و 9 سوره ممتحنه این‌گونه برداشت می‌شود که خداوند بزرگ دولت اسلامی را از نیکی کردن و رعایت عدالت در روابط نسبت به غیرمسلمانانی که نسبت به دین، استقلال و عزت مسلمانان و دولت اسلامی ستیز ندارند و مسلمانان را از خانه و دیارشان بیرون نکرده‌ا‌ند، نهی نمی‌کند.

قرآن رابطه با کدام دولت را نهی کرده است

عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان اظهار کرد: از این 5 دسته کشور آیه 9 سوره ممتحنه مربوط به کشورهای دسته پنجم است؛ خداوند در این آیه مسلمانان را از رابطه با کشورهای غیر اسلامی متخاصم که برنامه براندازی، جنگ و ستیز در ابعاد مختلف؛ سخت، نیمه‌سخت، نرم، تحریم و فشارهای اقتصادی، دارند نهی می‌کند.

وی اضافه کرد: در واقع این دو آیه سوره ممتحنه یکی از مبانی قرآنی چارچوب و نوع روابط دولت اسلامی با دولت‌های غیراسلامی است، اما مبنای دوم قرآنی آیه 7 سوره مبارکه «توبه» است؛ «كَيْفَ يَكُونُ لِلْمُشْرِكِينَ عَهْدٌ عِنْدَ اللَّهِ وَعِنْدَ رَسُولِهِ إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۖ فَمَا اسْتَقَامُوا لَكُمْ فَاسْتَقِيمُوا لَهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ» (چگونه مشركان را نزد خدا و نزد فرستاده او عهدى تواند بود؟ مگر با كسانى كه كنار مسجد الحرام پيمان بسته‌ايد. پس تا با شما [بر سر عهد] پايدارند، با آنان پايدار باشيد، زيرا خدا پرهيزگاران را دوست مى‌دارد.)

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ابراز کرد: به عبارتی تا زمانی که دولت‌های غیراسلامی به معاهدات خود با دولت اسلامی پایبند باشند، دولت اسلامی نیز باید پایبندی خود را به آن معاهده حفظ کند، اما اگر آن‌ها پیمان خود را بشکنند، دیگر زمینه پایبندی برای دولت اسلامی وجود نداشت.

تشریح ویژگی‌های دولت‌های متخاصم 

آیت‌الله کعبی ادامه داد: البته خداوند در آیات 8، 9 و 10 سوره توبه نیز نوع مناسبات کشورهای متخاصم، دشمن وستیزه‌جو که به دنبال ضربه زدن به دولت اسلامی هستند، را بیان کرده است؛ «كَيْفَ وَإِنْ يَظْهَرُوا عَلَيْكُمْ لَا يَرْقُبُوا فِيكُمْ إِلًّا وَلَا ذِمَّةً ۚ يُرْضُونَكُمْ بِأَفْوَاهِهِمْ وَتَأْبَىٰ قُلُوبُهُمْ وَأَكْثَرُهُمْ فَاسِقُونَ* اشْتَرَوْا بِآيَاتِ اللَّهِ ثَمَنًا قَلِيلًا فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِهِ ۚ إِنَّهُمْ سَاءَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ * لا يَرْقُبُونَ فِي مُؤْمِنٍ إِلًّا وَلَا ذِمَّةً ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُعْتَدُونَ»
(چگونه [براى آنان عهدى است‌] با اينكه اگر بر شما دست يابند، در باره شما نه خويشاوندى را مراعات مى‌كنند و نه تعهّدى را، شما را با زبانشان راضى مى‌كنند و حال آنكه دلهايشان امتناع مى‌ورزد و بيشترشان منحرفند.* آيات خدا را به بهاى ناچيزى فروختند و [مردم را] از راه او باز داشتند، به راستى آنان چه بد اعمالى انجام مى‌دادند.* درباره هيچ مؤمنى مراعات خويشاوندى و پيمانى را نمى‌كنند، و ايشان همان تجاوزكارانند.)

وی تصریح کرد: در واقع این دسته کشورها درصورت غلبه و استیلا بر مسلمانان هیچ خط قرمزی را رعایت نمی‌کنند و نه به دنبال رابطه متوازن و برابر و نه متعهد به پیمان‌های خودشان هستند. این دولت‌ها ابتدا تلاش می‌کنند با زبان دیپلماتیک دولت اسلامی را خشنود سازند در حالی که دل‌های آن‌ها آکنده از کینه نسبت به اسلام، ملت و دولت اسلامی است. به همین دلیل است که اسلام‌هراسی، اسلام‌ستیزی و اسلام‌زدایی را همواره در رأس سیاست‌های خود قرار می‌دهند تا مانع از تحقق برنامه‌های دولت اسلامی می‌شوند و البته براساس وعده الهی قطعا در این برنامه شکست خواهند خورد.

وی یادآور شد: اگر کشوری متخاصم نباشد و در چارچوب معاهدات خود با دولت اسلامی عمل کند و تضعیف منافع دولت اسلامی و استقلال کشور را دنبال نکند و مفسده‌ای در این رابطه مانند سلطه کفار بر مسلمانان، وجود نداشته باشد برقراری رابطه هیچ اشکالی ندارد.

شروط رابطه با دولت‌های غیر اسلامی غیر متخاصم

آیت‌الله کعبی تأکید کرد: در واقع با شرط نفی سلطه و تأمین استقلال، عزت و کرامت کشور اسلامی، دولت اسلامی می‌تواند با چهار دسته اول کشورهای غیراسلامی رابطه برقرار کند. البته تشخیص مصالح و منافع عمومی به عهده کارشناسان ارشد دولت اسلامی و در نهایت طبق اصل 77 قانون اساسی هرگونه قرارداد با طرف خارجی باید در مجلس تصویب شود و در نهایت عدم مغایرت آن با شرع و قانون اساسی به تأیید شورای نگهبان برسد.

آیت‌الله کعبی درباره ابعاد سلطه در یک رابطه با دولت غیراسلامی گفت: اینکه در یک رابطه سلطه طرف غیر اسلامی بر دولت اسلامی وجود دارد یا خیر، به عهده کارشناسان و مسئولان نظام اسلامی است، اما به شکل کلی در معاهده‌های بین‌المللی و روابط با کشورها که با اقتصاد، فرهنگ، جامعه، سیاست، امنیت کشور ارتباط پیدا می‌کند، با توجه به دینی بودن نظام جمهوری اسلامی، لازم است خطوط قرمز فرهنگی، ارزشی و اعتقادی و حاکمیت دولت اسلامی بر تمامیت ارضی کشور اعم از آب، خاک، هوا و دریا رعایت شده و خدشه‌دار نشود.