جنجال‌آفرینی در حاشیه هفته وحدت/ از محکومیت اهانت به پیامبر(ص) تا واکنش‌ها به سیدکمال حیدری
هفته گذشته را باید هفته بیانیه‌های محکومیت نامید به گونه‌ای که هم شاهد صدور بیانیه‌های مختلف در محکومیت هتک حرمت به ساحت مقدس رسول خدا(ص) بودیم و هم جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بیانیه‌ای سیدکمال حیدری را مورد نقد قرار داد و او را فتنه‌گری معرفی کرد که لازم است همگان از وی برائت جویند.
به گزارش ایکنا، در هفته گذشته علاوه بر برگزاری نشست‌های علمی و دروس خارج فقه و تفسیر، شاهد دو اتفاق جنجالی در خارج از حوزه علمیه بودیم که واکنش‌های زیادی را در حوزه علمیه برانگیخت. نخست اقدام وهن‌آمیز و قبیح در فرانسه و حمایت بی‌شرمانه رئیس‌جمهور فرانسه از این اقدام بود. در پی این اظهارنظر عجیب و معرفی توهین به ساحت انبیای الهی به عنوان یک ارزش در جامعه فرانسه، شاهد موج محکومیت‌ها و اعتراضات در سراسر جهان بودیم از جمله تحریم کالای فرانسوی بودیم.
هماهنگ با این تحولات در جوامع اسلامی، مراجع، علما، شخصیت‌ها و نهادی حوزوی نیز در بیانیه‌های جداگانه به سخنان گستاخانه رئیس‌جمهور فرانسه واکنش نشان دادند. اتفاق مهم دیگر بیانیه‌هایی بود که از سوی برخی علما و مجامع حوزوی از جمله جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در رد و محکومیت سیدکمال حیدری صادر شده است. در ادامه مروری بر مهم‌ترین رویدادهای هفته خواهیم داشت؛
محکومیت اهانت به رسول اکرم(ص)
در روزهای اخیر با اقدامات قبیح یک نشریه فرانسوی و سخنان گستاخانه رئیس‌جمهور فرانسه در حمایت از انتشار تصاویر موهن به رسول اکرم(ص) موجی از نفرت و انزجار علیه امانوئل مکرون و کشور فرانسه در جهان اسلام پدیده آمده است. همگام با تمام نهادهای دینی و سیاسی در دنیای اسلام، مراجع تقلید، شخصیت‌ها و نهادهای حوزوی نیز در بیانیه‌های جداگانه‌ای اقدامات موهنانه را نقد کردند.
آیت‌الله نوری همدانی در بیانیه‌ای، این حادثه را محکوم و بیان کرد: این روزها شاهد بدترین نوع کینه‌توزی دشمنان نسبت به جامعه اسلامی و پیامبر اکرم و قرآن کریم هستیم. آنچه قطعی و روشن است آن است که قرآن کریم کتاب سعادت بشریت است و هرانسانی که آن را بخواند مسیر عزت و رستگاری و ظلم‌ستیزی را می‌یابد و آشنای با سیره نبوی کرامت انسانی و حقیقت را می‌آموزد.
آیت‌الله علوی گرگانی نیز با صدور پیامی اقدام زشت و نابخشودنی رئیس‌جمهور فرانسه را محکوم و بیان کرد: بار دیگر سخنان رئیس‌جمهور فرانسه آقای مکرون در حمایت از اهانت به پیامبر رحمت و محبت حضرت محمد صلی الله علیه و آله چهره واقعی آنان را در اسلام‌ستیزی بر ملا ساخت. دنیای غرب و کشورهای اروپایی که استقبال مردم جهان مخصوصا ملتهای اروپا را به اسلام مشاهده کرده و خود را از مبارزه منطقی با این دین متین و الهی عاجز می‌دانند، متمسک به هر وسیله‌ای شده تا چهره این دین را در نزد عموم مردم مخدوش کنند. اینجانب جسارت رئیس‌جمهور فرانسه به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) را محکوم می‌کنم و بهانه آزادی بیان در غرب نباید موجب اهانت به مقدسات ادیان ابراهیمی علیه السلام شود.
جامعه مدرسین حوزه‌های علمیه نیز با صدور پیامی این اقدام را محکوم کرد. در این پیام آمده است: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ضمن ابراز انزجار مجدد نسبت به اباطیل و گزافه‌گویی‌های مقامات فرانسوی اعلام می‌دارد: جهان اسلام در مقابل هتاکی‌ها و جسارت‌ها علیه مقدسات اسلامی آرام نخواهد گرفت و هتاکان را پشیمان خواهد کرد. از نهادهای حقوقی جهان اسلام می‌خواهیم طرحی برای صیانت از ساحت قدسی انبیاء عظام ارائه و تنظیم کنند و همچنین دولت‌های اسلامی نیز تحریم سیاسی و اقتصادی و کاهش سطح روابط با هتاکان و ممنوع کردن فعالیت‌های تجاری شرکت‌های فرانسوی را کلید بزنند و اجرایی کنند.
بیانیه علما و جامعه مدرسین درباره سیدکمال حیدری
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در خصوص آقای سیدکمال حیدری بیانیه‌ای صادر کرد که در بخش‌هایی از آن آمده است: مدتی است فردی به نام سیدکمال حیدری که یکی از منتسبان حوزه‌های علمیه است؛ هر از گاهی درباره محکمات اسلام و تشیع سخنانی ناروا مطرح می‌کند.
جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از چند سال پیش وی را زیر نظر دارد و در برابر تحلیل‌ها و مطالب نادرست و ناتمام وی طریق تصبّر و تحلّم را در پیش گرفته است. بررسی سوابق نام‌برده نشان میدهد وی انضباط و استقامت لازم را در تحصیل نداشته، فراگیری از استادان را به حد کفایت نرسانده است. نقش‌آفرینی‌های وی در یکی از برنامه‌های سیمای کوثر نیز به لحاظ توانایی علمی خود وی نبوده، بلکه به واسطه اطلاعات و استناداتی بوده که گروهی متخصص در اختیار وی قرار می‌داده‌اند و او تنها آن را اجرا می‌کرده است. گروهی که اکنون از او فاصله گرفته و رفتار و گفتار‌های او را منکر می‌شمارند.
از دیرزمانی که آرای باطل وی رخ نموده، عالمان و متدینانی ناصح با وی گفتگو کرده و او را نسبت به بطلان آرا و دیدگاه‌های ناتمامش آگاه ساخته‌اند. وی به رغم پذیرش اکثر ملاحظات و تذکرات و تعهد نسبت به تصحیح اشتباهات و جبران خطاها؛ همواره خلاف عهد عمل کرده و روش خود را تصحیح نکرده است. افزون بر این، مراکز علمی نیز به طور رسمی از وی برای طرح دیدگاه‌های خود در کرسی‌های آزاداندیشی و نظریه‌پردازی دعوت کرده‌اند. این کرسی‌ها در حضور صاحب نظران و اهل فنّ ارائه می‌شود؛ ولی او از این طریق علمی و ناصحانه نیز سربرتافته و بر نشر خطا‌های یادشده اصرار می‌ورزد.
همچنین آیت‌الله عباس کعبی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، توضیحاتی درباره اطلاعیه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در خصوص سید کمال حیدری ارائه داد. نخست اینکه این اطلاعیه بعد از مطالعه و دقت در همه نوشته‌ها و اظهارات ایشان در جلسات متعدد جامعه مدرسین و نیز بررسی‌های لازم و اتمام حجت با ایشان صادر شده است.
دوم اینکه هدف از این اطلاعیه پایان دادن به فتنه‌گری و صیانت از عقاید شیعه و جلوگیری از اضلال و انحراف جامعه و اعلام موضع حق در باطل بودن سخنان خلاف اصول و موازین مسلم و مورد اتفاق است. سوم اینکه ایشان به ناحق مدعی جایگاه علمی حوزوی و برخوردار از تریبون رسمی درگذشته بود. بنابراین روشنگری توسط جامعه مدرسین درباره ایشان و امثال آن ضروری و وظیفه شرعی است.
دروس تفسیر و خارج فقه
در کنار این دو واقعه جنجالی جریان علم و درس در حوزه علمیه برگزار شد و نشست‌ها و محافل علمی روند گذشته خود را طی کرد. در ادامه به انعکاس برخی از این برنامه در پنجره اخبار خبرگزاری ایکنا می‌پردازیم؛
سه گام سیر و سلوک معنوی در سوره حمد
جلسه درس تفسیر ترتیبی قرآن کریم آیت‌الله هادی عباسی خراسانی، شنبه، ۳ آبان‌ماه، در حوزه علمیه قم با محوریت تبیین و توضیح آیه «اهدنا الصراط المستقیم» برگزار شد. این استاد حوزه در این جلسه با بیان اینکه انسان قاری سوره حمد در این سوره در سیر و سلوک است، اظهار کرد: این انسان به تعبیری «عبد سالک» و در حال سیر و سلوک است. او سیر و سلوک را با ستایش آغاز می‌کند، با نیایش ادامه میدهد و با دعا و خواهش به پایان می‌برد. خواهشی که خودش برای تبیین راهش است. بیان شد طبق مبنایی که داریم مبنی بر اینکه یک آیه آیه‌ای دیگر را تفسیر می‌کند، کریمه «اهدنا الصراط المستقیم» در واقع تعیّن، تشخّص و مصداق عبادت و استعانت است؛ یعنی حصر «ایاک نعبد» پیش‌نیاز حصر «استعانت» و هر دو پیش‌نیاز تبیین هدایت است.
بسیاری از افراد در امتحان انتخابات مردود می‌شوند
آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، هفتم آبان‌ماه در ادامه تفسیر سوره نور به آیه ۱۳ «لَوْلَا جَاءُوا عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَدَاءِ فَأُولَئِكَ عِنْدَ اللَّهِ هُمُ الْكَاذِبُونَ»، پرداخت. وی بیان کرد: شیخ طوسی تفسیری از جبایی در تبیان نقل کرده که آیه مربوط به داستان عایشه و قصه افک است؛ خداوند فرموده است که اینها(کسانی که به عایشه تهمت زدند) در نزد خداوند دروغگو هستند، یعنی چنین چیزی اتفاق نیفتاده است، لذا تکذیب شدند. کسی که احتمال بدهد این افراد راست گفته‌اند، در واقع اخبار خدا را رد کرده است؛ جبایی گفته است البته اگر در غیر مورد افک، عایشه در دوران‌های مختلف نسبت زنا به فردی داده شود و فرد نسبت‌دهنده نتواند چهار شاهد بیاورد، معلوم نیست که فرد مورد اتهام مرتکب چنین گناهی نشده باشد.
آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، ۶ آبان‌ماه نیز در ادامه مباحث تفسیری سوره فرقان به آیه «وَقَالُوا مَالِ هَذَا الرَّسُولِ يَأْكُلُ الطَّعَامَ وَيَمْشِي فِي الْأَسْوَاقِ لَوْلَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مَلَكٌ فَيَكُونَ مَعَهُ نَذِيرًا» اشاره کرد و گفت: این آیه قصد دارد توهمی را که در ذهن بسیاری از افراد و حتی در ذهن بسیاری از ما بعد از ۱۴۰۰ سال وجود دارد نفی کند؛ این توهم که پیامبران زندگی غیرمتعارفی دارند. این همان مضمون است که انبیاء بشری از جنس خود مردم هستند نه از جنس متفاوت و همین بشر است که می‌تواند رسول خدا و الگو باشد و اگر رسول، غیر بشر بود، نمی‌توانست الگو و اسوه و فرستاده باشد.
چتر رحمت پیامبر همه جهانیان را فرا می‌گیرد
آیت‌الله احمد مبلغی، استاد سطح خارج حوزه علمیه، ششم آبان‌ماه در تفسیر آیه چهار سوره مبارکه قلم «وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِيمٍ» که صوت آن در صفحه اینستاگرامی وی بارگذاری شده است، گفت: این آیه در وصف پیامبر گرامی اسلام نازل شده است؛ اگر بخواهیم آیه را تحلیل کنیم، می‌توان ۵ موضوع را از آن اخذ کنیم؛ نخست اینکه اخلاق پیامبر از یک تراز اخلاقی و معنوی و الهی بسیار بالایی برخوردار است.
وی افزود: این مطلب از دو جای آیه به دست می‌آید، اول اینکه خدا خطاب به خود پیامبر کرده و فرموده است: ای پیامبر تو صاحب خلق عظیم هستی؛ این خطاب متضمن بزرگی موضوع است و امام صادق(ع) هم به این مسئله اشاره کرد و فرموده‌اند که «والله سبحانه یحب مکارم الاخلاق و کان فیما خاطب الله نبیه انک لعلی خلق عظیم».
نشست‌های علمی
سخن از عقل در اجتهاد فریادها را در می‌آورد
آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست، استاد سطح عالی حوزه علمیه، هشتم آبان‌ماه، در همایش بزرگداشت علامه میرحامد حسین در بنیاد فرهنگی امامت در قم، با برشمردن چنددسته اخباریگری از قرون اولیه اسلامی تا دوره معاصر، گفت: کسانی مانند صاحب معالم و شهید ثانی و بارزتر از بقیه محقق اردبیلی به گونه‌ای که اخباریگری در قرون ۱۱ تا ۱۳ مطرح است، اخباری نبودند، ولی رگه‌های غلیظی از حدیث‌گرایی در افکار آنها وجود دارد.
وی با بیان اینکه ریشه اخباریگری مشهور از قرن دهم و یازدهم و عمدتاً در تفکر محقق اردبیلی شروع شده است، افزود: تعبد محقق اردبیلی نسبت به آرای فقها کم است؛ لذا در سبک اجتهاد خود اخبار را بر نظر مشهور مقدم می‌شمارد که یکی از شاخص‌های اخباریگری همین است که اصالت را به روایت میدهد ولو آنکه اجماع و شهرت خلاف آن باشد.
هوش مصنوعی ابزار ترویج معارف و موضوعی برای فقه است
آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه، ۴ آبان در همایش «هوش مصنوعی و علوم اسلامی» که در مدرسه معصومیه قم برگزار شد، گفت: هر سه امام بزرگوار بعد از امام رضا(ع) در محاصره‌های سنگین و مواجه با توطئه‌های بسیار پیچیده بودند که قابل وصف نیست و نهایتاً هر سه بزرگوار راهبرد آماده‌سازی جامعه برای غیبت را اجرا کردند. امام عسکری(ع) روز به روز جامعه را آماده کرد تا مردم با وکلا و عالمان و فقهای شریعت مرتبط شوند و آخرین گام‌های این رسالت بزرگ را امام عسکری(ع) برداشتند و شیعه به تمرین مواجهه با غیبت پرداخت.
اعرافی بیان کرد: هوش مصنوعی با حوزه از دو زاویه مرتبط است؛ هوش مصنوعی موضوعی برای علوم اسلامی است و فلسفه و فقه و اخلاق و ... شاخه‌هایی از علوم اسلامی هستند که باید در این حوزه کار کنند و فرایند استنباط و اجتهاد را باید در این مسیر به کار ببریم؛ اینکه اسلام چه نگاهی به آن دارد، آینده آن چیست و چه مخاطراتی دارد؟ بنابراین هوش مصنوعی موضوع مهمی برای فقه اسلامی است.
نقش علوم عقلی در تمدن نوین اسلامی
حجت‌الاسلام والمسلمین حبیب‌الله بابایی، رئیس پژوهشکده مطالعات اجتماعی و تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، هشتم آبان، در نشست «نقش علوم عقلی در تمدن نوین اسلامی» در مجمع عالی حکمت اسلامی در قم، گفت: تاریخ تمدن‌ها نشان داده است شکل‌گیری آنها مربوط به دوره خوشی و ثبات نیست؛ اساساً خیلی از نقطه‌های عطف شکل‌گیری یک تمدن، مربوط به دوره‌های بحران بوده است، چون انسان‌ها حس نیاز پیدا کرده‌اند.
وی افزود: تمدن در واقع یک وضعیت و پروژه نیست بلکه فرایند و پروسه است، ولی فرایندی بودن به معنای بیرون بودن از اراده انسان نیست و به معنای پیچیده‌تر در تمدن نیازمند تراکم اراده‌ها هستیم؛ ما امروز در درون این فرایند هستیم؛ در تمدن غرب، دو جنگ جهانی به رغم افق‌های سیاهی که ایجاد کرد در درون فرایند تمدنی آنها بود؛ زیرا فرایند تمدنی تعطیل نشد.
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محسن الویری، استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع)، در این نشست گفت: یکی از عرصه‌های مهم و چالشی برای فلسفه، ترکیب عناصر چندگانه یعنی دستاوردها و سرمایه‌های سخت و نرم در بحث تمدن است. اینکه آیا مراد از این عناصر، ترکیب حقیقی، مکانیکی و ... است یا خیر؟ بنابراین این چهار مقوله همجنس هم نیستند؛ زیرا دستاوردهای سخت، دریا، کوه و جنگل است، ولی دستاورد نرم، هنر، علم، فرهنگ و ... است.
وی با بیان اینکه باید بررسی شود که این چند مؤلفه جمع جبری مجازی غیرواقعی دارند یا مانند ترکیب اجزای یک دوچرخه است که فقط کنار هم هستند یا مانند ترکیب شکر و چای است، تصریح کرد: در تعریف تمدن هم این بحث وجود دارد؛ اینکه جامعه آیا وجود اصیل است یا غیراصیل و اینکه جامعه اصالت دارد یا ندارد؟ یا تعریف انسان به عنوان کنشگر اصلی تاریخ و تمدن و اینکه چه تعریفی از او پایه قرار داده شود تا با جهت‌گیری تمدن هم‌راستا باشد.
آثار شهید صدر را چرا و چگونه بخوانیم
حجت‌الاسلام والمسلمین امید مؤذنی، معاون پژوهشی پژوهشگاه شهید صدر، شامگاه چهارشنبه، هفتم آبان‌ماه، در نشست «»، گفت: شهید صدر از آخرین افراد علمی سلسله صدر است که در ۲۰۰ سال گذشته در تمام سطوح علمی حضور داشته‌اند و از طرف بزرگان این سلسله، تأکید شده که نسب آنها تا امام کاظم(ع) مجتهد بوده‌اند. ایشان ۴۵ سال عمر کردند و از موارد شگفت‌انگیز زندگی وی، اقدامات و تلاش‌های ویژه و بی‌بدیل علمی و سیاسی ایشان است.
وی افزود: در تاریخ شیعه شاید دو یا سه نفر هستند که همزمان و یا قبل از بلوغ مجتهد بوده‌اند، آن هم در برخی دوره‌ها چون کتب و مطالب سبک‌تر بوده مجتهد می‌شدند، ولی ایشان اجازه اجتهاد را در سنین بلوغ از آیت‌الله خویی دریافت کرد؛ آیت‌الله خویی با اینکه هزاران شاگرد داشتند و از پرشاگردترین علما هستند، به ۴ نفر اجازه اجتهاد دادند و یکی از آنها شهید صدر است؛ اجازه‌ای که حداقل ۲۰ سال درس حوزوی لازم دارد.
انتهای پیام
