یاد خدا در سجده؛ بهترین راهکار مبارزه با دلتنگی و افسردگی

حجت‌الاسلام والمسلمین صادق صالح، قرآن پژوه همدانی، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با اشاره به آیات ابتدایی سوره حجر و بهانه‌هایی که کافران در مقابل پیامبر اکرم(ص) می‌آوردند، اظهار کرد: خداوند در آیه سوم سوره حجر می‌فرماید «ذَرْهُمْ يَأْكُلُوا وَيَتَمَتَّعُوا وَيُلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ؛ بگذارشان تا بخورند و برخوردار شوند و آرزوها سرگرم‌شان كند پس به‌زودى خواهند دانست»؛ همچنین در آیه ششم می‌فرماید «وَقَالُوا يَا أَيُّهَا الَّذِي نُزِّلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ إِنَّكَ لَمَجْنُونٌ؛ و گفتند اى كسى كه قرآن بر او نازل شده است به يقين تو ديوانه‏ اى.»

وی با بیان اینکه در آیه هفتم همین سوره نیز برای اینکه ثابت کنند پیامبر(ص) دروغ می‌گوید یا دیوانه است بهانه‌های غیر ممکن می‌گیرند و می‌گویند ملائکه را پیش ما بیاور، افزود: این آیات نشان می‌دهد که اینان درک مطالبی که دین و پیامبر می‌گوید را ندارند و برایشان عجیب و غریب است و سطح فکر و عقل آنها تنها در حد مادیات، دنیا و محدود است، اما خود را روشنفکر و عالِم می‌پندارند.

صالح ادامه داد: در آیه هشتم خداوند می‌فرماید «مَا نُنَزِّلُ الْمَلَائِكَةَ إِلَّا بِالْحَقِّ وَمَا كَانُوا إِذًا مُنْظَرِينَ؛ فرشتگان را جز به حق فرو نمى‏‌فرستيم و در آن هنگام ديگر مهلت نيابند»؛ و این نازل نکردن ملائک به‌دلیل دلسوزی خداوند است. در آیه 9 بیان می‌کند که خداوند متعال با برترین معجزه عالم یعنی قرآن می‌خواهد دین را ثابت کند اما این‌ها می‌خواهند برای ثابت کردن مجنون بودن پیامبر(ص) یا قرآن آن را از بین برده و یا بی‌اثرش کنند.

صالح با اشاره به اینکه در آیه 10 سوره حجر شروع به گفتن سرگذشت امثال این قوم می‌کند تا هم مسلمانان و پیامبر(ص) را دلداری بدهد و هم کفار را انذار کند، افزود: در آیات 14 و 15 نیز خداوند کفار را روانشناسی می‌کند و می‌گوید کارشان به جایی رسیده که عینک بدبینی به چشمانشان زده‌ایم و هر کاری بکنی حقیقت را نمی‌بینند و می‌گویند سحرمان کرده‌ای. حتی اگر بخواهند از راه علوم دیگر و صورت‌های فلکی و... مطالبی بفهمند و ایمان بیاورند ما اجاره نمی‌دهیم چراکه تنها باید از راه ایمان به تو و قرآن مؤمن بشوند و این راه را بپذیرند، به عبارت دیگر اینها حتی اگر به آسمان‌ها بروند و مطالب غیر قابل باور را با چشم هم ببینند باز هم باور نکرده و ایمان نمی‌آورند.

بیشتر بخوانید:

• «صلاة»؛ پراهمیت‌ترین واژه‌ قرآنی
• خودبرتربینی؛ از علت‌های مخالفت با رهبری جامعه اسلامی
• خودمراقبتی و متقی شدن؛ علت اصلی روزه‌داری

این قرآن‌پژوه همدانی بر اساس آیات 19 تا 25 سوره حجر، یادآور شد: در این آیات راه‌هایی برای ایمان آوردن را گوشزد می‌کند اما آنها به این راه‌ها رجوع نمی‌کنند یا اگر رجوع می‌کنند ایمان  نمی‌آورند.

وی با تأکید بر اینکه آیه 26 سوره حجر به ریشه این عدم تسلیم در برابر دین (قرآن و آموزه‌های اسلام و پیامبر(ص)) می‌پردازد، بیان کرد: این ریشه شیطان است و او که خود به خاطر احساس خودبرتربینی از دستور دین و خدا سرباز زد تلاشش این است که این مرض را به انسان‌ها نیز سرایت بدهد و انسان‌ها نیز با خودبرتربینی نسبت به پیامبر و مؤمنین از عمل به دستورات دین سرباز زنند.

صالح با اشاره به اینکه در آیات بعد به راهکار حیله شیطان نیز اشاره می‌شود، یادآور شد: در آیه 39 خداوند می‌فرماید زینت دادن‌های قلابی و تغییر ارزش‌ها (زشت را زیبا جلوه دادن) راهکار شیطان برای عدم تسلیم در برابر دین است، از آیه 49 تا آیه 84 نیز سرگذشت چهار قوم را که توسط حیله شیطان از حق منحرف شدند و به این وسیله از تبعیت پیامبرانشان سرباز زدند از جمله قوم حضرت ابراهیم، لوط، شعیب و صالح را بیان می‌کند.

این قرآن‌پژوه اظهار کرد: بر اساس آیات ذکر شده اگر ارزش‌ها تغییر کند یعنی آنچه برای پیامبران و مؤمنان با ارزش است در نظر مردم بی‌ارزش باشد و ضد ارزش‌ها برای مردم به ارزش تبدیل شود آنگاه پیامبر و مؤمنان در نظر مردم مجنون و دیوانه تلقی می‌شود و به راحتی از حق منحرف می‌شوند.

وی ادامه داد: امروزه نیز تمام تلاش شیاطین انسانی این است که ارزش‌های انسانی و اسلامی را ضدارزش جلوه دهند مثل احترام به مادر، مسئله ازدواج، فرزندآوری و... و در عوض نگهداری از سگ را به جای فرزند و طرد پدر و مادر را ارزش جلوه دهند.

صالح ادامه داد: در آیه 88 این سوره علاوه بر اینکه به منشأ این حیله‌گری‌ها که توجه زیاد و وابستگی به امکانات مادی است اشاره دارد، راهکار رهایی از این حیله را به پیامبر(ص) این‌چنین یادآوری می‌کند «لَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِنْهُمْ وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ؛ اگر بعضى از مردان و زنانشان را به چيزى بهره‌ور ساخته‌ايم تو بدان نگاه مكن. و غم آنان را مخور. و در برابر مؤمنان فروتن باش.»

وی در بخش دیگری از سخنانش یاد خدا خصوصا در قالب سجده را بهترین راهکار مبارزه با دلتنگی و افسردگی دانست و گفت: در آیات آخر سوره 95 تا 99 که به‌عنوان نتیجه‌گیری نیز بیان می‌شود، پیامبر و مؤمنان در معرض تمسخر و استهزاء شدید کفار و شیاطین قرار گرفته‌اند، این تمسخر به قدری شدید است که گویا باعث دلتنگی مؤمنان و پیامبر(ص) شده است و برای رفع این دلتنگی دستور به تسبیح و سجده (یاد خدا) می‌کند و سفارش می‌کند که تا آخر عمر این عبادت را رها نکنید.