ساختارهای فعلی توان اجرای اسناد توسعه فرهنگ قرآنی را ندارند + صوت

به گزارش خبرنگار ایکنا، برنامه مصباح شبکه قرآن و معارف سیما با موضوع رسیدگی به وضعیت مؤسسات قرآنی شب گذشته، سوم آذرماه با اجرا و کارشناسی مهدی صفری و دعوت از رضا سلامت‌پناه، معاون شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور برگزار شد.

وی در آغاز برنامه با بیان اینکه در زمانی که سمتی مرتبط با مؤسسات در وزارت ارشاد داشتم، طی چهار سال، سه یا چهار بار برای گفت‌وگو با مؤسسات در کل کشور وقت گذاشتیم، گفت: با بالغ بر هزار مؤسسه جلسات متعدد داشتیم و همواره در نقاط مختلفی که حضور پیدا می‌کردیم، عَلَم حمایت از مؤسسات را بر دوش داشتیم.

دبیر مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی افزود: مشکلاتی وجود دارد که حل نشده ولی لاینحل هم نیست. مؤسسات را عقبه راهبردی برای نظام می‌دانیم ولی مشکلاتی دارند که با نگاه عمیق‌تری باید به آن نگاه کرد نه نگاه فرافکنانه. در این حوزه باید با افق بلندتری به مسائل نگاه کنیم، مؤسسات مستقل هستند و هر نوع نگاه و فعالیتی که باعث شود مؤسسات وابسته شوند غلط و باطل است. وظیفه حاکمیت هم حمایت و تسهیلگری است. در این بین یک مطالبه دو سویه وجود دارد؛ هم مؤسسات از مجموعه‌های حاکمیتی و هم مجموعه‌های حاکمیتی مطالباتی دارند.

سلامت‌پناه اظهار کرد: گمانمان این بود که بعد از ادغام شاهد حذف بسیاری از مسائل و شکوفایی فضایی جدید خواهیم بود؛ عرصه همدلی جدید و دوگانگی‌ها به یگانگی خاصی بدل خواهد شد و بسیاری از دوگانگی‌ها که در آن فضا به ثمر نمی‌نشست در این فضا به ثمر می‌نشیند. البته اکنون نیز زود است اما پیش‌بینی می‌شود که با این فضا کماکان مشکلاتی را خواهیم داشت. جان به لب رسید تا این دو اتحادیه ادغام شوند، ما شش سال درگیر این درگیری‌ها بودیم و آرامش ما را این مسئله بر هم زده بود و در هر جلسه‌ای در صحن شورا شاهد مسائلی بودیم، شش سال از یک نهاد عالی سیاست‌گذاری فرهنگی کشور مصروف این شد که دو مجموعه را ادغام کند.

مهم‌ترین اقدام شورا در حوزه مسائل فرهنگی

معاون شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور با بیان این مطلب که علاوه بر این طی این سال‌ها مهم‌ترین اقدام راهبردی ما در حوزه مسائل فرهنگی، اسناد توسعه فرهنگ قرآنی در حوزه‌های مختلف بود، اظهار کرد: در درون اینها 60 تا 70 درصد این اسناد مرتبط با مؤسسات است، ولی ساختارهای فعلی توان تحمل این اسناد و اجرا کردن این اسناد را ندارد، ما کار خودمان را در حوزه مؤسسات کرده‌ایم، همین الان که ما بحث برنامه هفتم توسعه را داریم در مفاد پیشنهادی برای درج در برنامه، از 11 بند، مستقیماً 6 بند مرتبط با مؤسسات است.

وی ادامه داد: ما کار خودمان را کردیم اما از آن سو مطالبه دیرینیه ما این است که مؤسسات در حوزه‌های خاص خودشان توانمند و متخصص شوند. هنوز این مسائل بر جای است، مؤسسات ما عمدتاً در سطح آموزش متن قرآن مانده‌اند؛ البته مسئله بسیار مهمی است ولیکن همه فعالیت‌های قرآنی در این حد نیست، نزدیک 70 درصد مؤسسات بلکه بیشتر فقط در این فضا مانده‌اند، در صورتی که بنابر این بود که اصلاً مؤسسات آفاق جدیدی بگشایند اما آنچه که می‌بینیم ماندن در فضاهای مرسوم است.

سلامت‌پناه بیان کرد: در عین حال نهادهای مدنی قرآنی فقط مؤسسات نیستند؛ مجموعه‌های دیگری مثل خادمان را نیز داریم. انجمن‌های علمی قرآنی را در حوزه و دانشگاه داریم و همینطور مجموعه‌های دیگر مدنی که در کنار مؤسسات قرآنی فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی داوطلبانه و جدی دارند. هنوز همه ظرفیت‌های مؤسسات ما بالفعل نشده و هنوز در کف مانده است و به سقف نزدیک نشده، اینجاست که مطالبات ما چه از اتحادیه و چه از خود مؤسسات شکل می‌گیرد.

وی اظهار کرد: برای حمایت از مؤسسات می‌توانیم به دو شکل عمل کنیم یا پیشنهادهایی را تهیه کنیم، همین کاری که ما در برنامه هفتم توسعه انجام دادیم که این به نظرم کار خوبی نیست، مسائل از دل مشکلات بیرون می‌آید و ما باید به حل آن‌ها بپردازیم یا اینکه پیشنهادات از دل بدنه مردمی باید به دست ما برسد، که الان اینطور نیست، مؤسسات نهادهای مدنی ارجمند هستند. نزدیک به شش صاحب نظر داریم که از این تعداد سه نفر به عنوان نماینده اتحادیه و سه نفر صاحب نظر مردمی در شورا هستند، تعداد زیادی متعلق به این نهاد مدنی قرآنی داریم ولی طرح‌های جدی در حوزه برون‌رفت از مسائل و مشکلات مؤسسات تا الان به دست ما نرسیده است. همه چیز را هم نمی‌توانیم به اتحادیه نسبت دهیم، اتحادیه برآیند خود مؤسسات است، در اساس‌نامه اتحادیه آمده است که اتحادیه بهتر است که از ظرفیت مؤسسات استفاده کند و رأساً کمیته‌های مختلف تشکیل ندهد، یعنی اگر مؤسسات تخصصی در حوزه‌های پژوهشی، هنری و انواع و اقسام حوزه‌های تبلیغ و ترویج شکل می‌گرفت، آن وقت مطالبات کاملاً با طرح‌های شفاف می‌آمد.

وی افزود: در حال حاضر مطالبات چند گونه است یا مطالبه کردن بدون طرح است یا اینکه مطالبه همراه با یک طرح و پیشنهاد ضعیف است و یا اینکه مطالبه همراه با یک پیشنهاد قوی باشد که آن پیشنهاد، خودش را معرفی و آفاق دور و چشم‌انداز را ترسیم می‌کند. چنین مطالبه‌ای تاکنون نداشته‌ایم، مؤسسات خوب زیاد داریم و دغدغه ما این است که چرا این مؤسسات تکثیر نمی‌شوند و چرا این خوبی‌ها به نحوی پخش و تکثیر نمی‌شود و این قابلیت تکثیرشوندگی مؤسسات خوب خیلی کم است و در عین حال هم منکر ناکارآمدی‌های بعضی از ساختارهای دولتی هم نیستیم.

معاون شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور گفت: به این قضیه که متأسفانه مجموعه‌های دولتی ما هم کار خودشان را خوب انجام نداده‌اند واقف هستم ولی در عین حال از شدت علاقه‌ای که به ارتقای مؤسسات داریم می‌گویم که مؤسسات هم کم‌کاری کردند و این کم‌کاری دو سویه بود. نامه‌ای را اخیراً به سازمان دارالقرآن داده‌ایم و آنجا از جهت حقوقی، ابعاد واگذاری تصدی‌های دولتی را گفته‌ایم. پنج ماه قبل پیشنهادی را در مجمع مشورتی و در شورا بردیم، نکته این است که باز این پیشنهاد هم از دل دبیرخانه بیرون آمد نه مؤسسات، خواستیم که مؤسسات و اتحادیه مصادیق روشن این تصدی‌ها را به ما بگویند و از جهت حقوقی و قانونی هم پشتیبان آن‌ها شدیم ولی الان چهار تا پنج ماه گذشته و هنوز این مصادیق به صورت شفاف نیامده است. پیگیری جدی باید باشد، از مؤسسات این مسئله نیامد، اتحادیه باید این مسائل را بدهد ولی به اتحادیه هم باید کمک کرد اتحادیه هم برآیند مؤسسات است، ما نمی‌توانیم بگوییم همه مسائل بر گردن اتحادیه است.

وی با طرح این موضوع که ارتباط مؤسسات با نهادهای تأمین فکر و دانش از ضروریات است، بیان کرد: به نظرم مؤسسات باید در تأمین محتوای قرآنی با حوزه و برای مباحث کارکردهای اجتماعی نیز با دانشگاه مرتبط باشند. مؤسسات می‌توانند به عرصه تولید کالا و خدمات بروند. برای تبدیل ایده به محصول به مجموعه‌های ایده‌پرداز و استارتاپ‌هایی که این قابلیت را داشته باشند نیاز داریم، زنجیره ارزش را باید تکمیل کرد و این کاری است که باید انجام شود.

چرخش حکمرانی در امور قرآنی

سلامت‌پناه گفت: در دوره تدوین طرح تحول قرار داریم که تا یک ماه آینده به سرانجام می‌رسد، نیاز به چرخش حکمرانی در امور قرآنی داریم و مؤسسات هم می‌توانند پیشنهادات خودشان را بدهند؛ فضای فعلی حکمرانی قرآنی ما نمی‌تواند اسناد را اجرا کند.