در قضاوت و فهم روایت‌ها از فرهنگ خودی دچار تناقض شده‌ایم
یک نویسنده و کارشناس گفت: ما به تفاوت و تمایز فرهنگ خودمان از سایر فرهنگ‌ها اعتقاد داریم، ولی برای روایت این فرهنگ و تمدن از شیوه‌هایی استفاده می‌کنیم که متعلق به ما نیستند و از آن طرف، برای قضاوت درباره روایت‌ها، از معیارهای فرهنگ خودی استفاده می‌کنیم و این باعث ایجاد تناقض، قضاوت و فهم نادرست روایت می‌شود.
به گزارش ایکنا از اصفهان، نشست گفت‌وگو و بررسی کتاب «حیدر» به همت گروه کتابخوانی یار مهربان، با حضور نویسنده و کارشناسان، عصر روز گذشته، هشتم اسفندماه در دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برگزار شد.
آزاده اسکندری، نویسنده کتاب با اشاره به اینکه «حیدر»، رمان و داستان نیست، اظهار کرد: این کتاب صرفاً یک روایت است که با هدف کنار هم قرار دادن تکه‌های پراکنده روایات زندگی امیرالمؤمنین(ع) تألیف شده و نگاه من در نگارش کتاب، تألیف یک روایت خطی و داستان‌گونه از زندگی ایشان بوده است.
َ
وی افزود: برای نگارش این کتاب، ۹ ترجمه نهج‌البلاغه را به‌صورت همزمان بررسی کردم و به این نتیجه رسیدم که هر کدام از مترجمان برای ترجمه عبارات امیرالمؤمنین(ع)، از کلماتی استفاده کرده‌اند که در زمان خودشان میان مردم مرسوم بوده است و این نکته در تألیف کتاب، الگوی من قرار گرفت.
نویسنده کتاب «حیدر» با اشاره به اینکه یکی از نقدهای وارد بر کتاب، عامه‌پسند بودن آن است، تصریح کرد: من به‌عنوان نویسنده برای عامه‌پسند بودن کتاب، زبان روان و ارتباط پیدا کردن آن با مخاطب، عامدانه تلاش کرده‌ام.
وی با بیان اینکه آنچه در این کتاب آمده، از متون تاریخی و منابع روایی استخراج شده است، تأکید کرد: تلاش من در تألیف کتاب، ذکر روایات زندگی حضرت علی(ع) از منابع روایی معتبر بود، البته در بخش‌هایی از آن، برداشت‌های شخصی خودم از متن روایات آورده شده است.
اسکندری ادامه داد: کتاب‌هایی مثل «حیدر» اصولاً به‌صورت گروهی تألیف می‌شوند تا اطلاعات به دست آمده، بیشتر، دقیق‌تر و منسجم‌تر باشد، در حالی که این کتاب به‌صورت تک نفره به نگارش درآمده است.
وی با اشاره به بررسی تعداد زیادی از منابع برای تدوین کتاب، گفت: «حیدر» به‌صورت تک نفره در قالبی جدی تألیف شده و پیش از آن نمونه‌ای نداشته است؛ با این وجود، پس از این کتاب، گروه‌هایی در حال پژوهش برای تألیف کتاب‌های روایی ـ داستانی هستند و حیدر را می‌توان مقدمه‌ای برای تألیف کتاب‌هایی از این دست در نظر گرفت.
نویسنده با اشاره به اینکه در نوجوانی، تحقیق زیادی درباره اسلام و اهل بیت(ع) انجام دادم، تأکید کرد: برای معرفی دین باید به دنبال راه‌های جدید بود و مطالب و کتب تازه، جذاب و غنی را به نسل جوان معرفی کرد.
«حیدر»؛ روایتی تاریخی در همراهی با مخاطب
محمدرضا رهبری، نویسنده و کارشناس نشست نیز با اشاره به اهمیت مخاطبی که نویسنده برای کتاب خود در نظر می‌گیرد، اظهار کرد: مخاطب ذهنی هر کتاب را باید شناخت و مخاطب ذهنی نویسنده این کتاب، جوانانی هستند که مطالعه تخصصی و عمیق و حوصله تحقیق و پژوهش ندارند، ولی به دنبال روایتی مطمئن، سرراست، یکدست و جذاب از زندگی امیرالمؤمنین(ع) هستند و به همین دلیل، در به‌کارگیری واژه‌ها تلاش شده تا به زبان امروزی و معیار نزدیک شود و از زبان ادبی حضرت علی(ع) چیزی دیده نمی‌شود.
وی افزود: چند نوع روایت تاریخی وجود دارد؛ از جمله روایت بی‌کم‌وکاست واقعه و ارائه تعبیر و تفسیر نگارنده، ولی «حیدر»، روایت ساده‌ای از یک متن تاریخی است که تلاش می‌کند با مخاطب خود همراه باشد.
این نویسنده و کارشناس با بیان اینکه هر نسل باید یک مرتبه بزرگان و افراد باارزش خود را روایت کند، گفت: یکی از ارکان مهم فرهنگ اسلامی، حضرت علی(ع) است؛ بنابراین، هر نسل باید ایشان را روایت کند.
وی تأکید کرد: ما به تفاوت و تمایز فرهنگ خودمان از سایر فرهنگ‌ها اعتقاد داریم، ولی برای روایت این فرهنگ و تمدن از شیوه‌هایی استفاده می‌کنیم که متعلق به ما نیستند و از آن طرف، برای قضاوت درباره روایت‌ها، از معیارهای فرهنگ خودی استفاده می‌کنیم و این باعث ایجاد تناقض، قضاوت و فهم نادرست روایت می‌شود. در این کتاب نیز نگرانی درباره صحیح و واقعی بودن تمامی نقل قول‌ها از جنس نگرانی و قضاوت‌های اشتباه است، چون اگر این‌گونه به مسئله نگاه کنیم، اصلاً نباید وارد وادی تألیف این قبیل کتاب‌ها شویم.
رهبری ادامه داد: از یک سو، بر نوشتن و تألیف در حوزه فرهنگ خودی، به‌ویژه اسلام، انقلاب و دفاع مقدس تأکید می‌شود و از سوی دیگر، تردیدها و قضاوت‌های زیادی درباره خوب یا بد بودن آثار وجود دارد؛ در حالی که در بخشی از فعالیت‌های فرهنگی، کیفیت از کمیت به دست می‌آید، به این معنا که با بالا رفتن تولید آثار، کیفیت نیز افزایش پیدا می‌کند.
وی با اشاره به کتاب «حیدر»، گفت: در کتب روایی، مخاطب ترجیح می‌دهد متن بدون قضاوت و سوگیری مطالعه کند و در این کتاب، قضاوت شخصی نویسنده زیاد به چشم می‌خورد.
در ادامه این نشست، فاطمه طالبی، نویسنده و کارشناس نیز با اشاره به مشخص نبودن مرز روایت تاریخ و برداشت نویسنده، اظهار کرد: بهتر بود در ارجاعات کتاب، عباراتی که نقل تاریخی هستند، به‌صورت واضح مشخص می‌شدند تا مخاطب در تشخیص برداشت نویسنده و متن تاریخ دچار اشتباه نشود.
وی بیان کرد: یکی دیگر از مشکلات کتاب «حیدر»، یکدست نبودن زبان است که گاهی به زبان معیار و گاهی به نثر ادبی نزدیک می‌شود.
انتهای پیام
