اسلام‌هراسی و قربانیانی به نام اقلیت‌ مسلمان

به گزارش ایکنا؛ سال 1400 علی‌رغم اینکه حاوی اخبار و اتفاقات خوبی برای مسلمانان جهان بود، روی تاریکی هم داشت و آن ادامه و رشد اسلام‌هراسی در نقاط مختلف جهان بود. اسلام‌ستیزی و اقدامات اسلام‌هراسانه به عنوان یک پدیده شوم اجتماعی در بیشتر کشورهایی که مسلمانان در اقلیت هستند به بهانه‌هایی مانند مبارزه با تروریسم دیده شد.

رخداد‌های اسلام‌هراسانه در سال 1400 در اشکال مختلفی دیده شد؛ از حملات فیزیکی و توهین‌ در اجتماع گرفته تا آزارهای آنلاین و توهین به مقدسات اسلامی. با وجود این مسائل، تلاش‌های زیادی هم برای کاهش این پدیده شوم اجتماعی از سوی مسلمانان انجام شد.

شاید به این دلیل باشد که مجمع عمومی سازمان ملل متحد با اجماع قطعنامه‌ای با عنوان «روز بین‌المللی مقابله با اسلام‌هراسی» را تصویب کرد تا ۱۵ مارس روز  مقابله با اسلام‌هراسی درجهان تعیین و نام‌گذاری شود. در ادامه به مهمترین رخداد‌های اسلام‌هراسی که در سال 1400 رخ داد می‌پردازیم.

رشد اسلام‌هراسی در جامعه متنوع کانادا

در دهه گذشته، کانادا شاهد افزایش جنایات نفرت علیه مسلمانان بوده و براساس آمار ارائه شده موارد اسلام‌هراسی از 45 مورد در سال 2012 به 181 مورد در سال 2018 افزایش داشته است.

شورای زنان مسلمان کانادا (CCMW) با احساس آسیب ناشی از نفرت آنلاین علیه زنان مسلمان، یک کمپین رسانه‌ای ملی ضد اسلام‌هراسی را برای مقابله با نفرت آنلاین و آموزش دختران و زنان در مورد نحوه پاسخ به نفرت آفلاین و آنلاین راه‌اندازی کرده است.

این کمپین با عنوان #Hate2Healing، در ماه اکتبر که ماه میراث اسلامی نامیده شده، راه‌اندازی می‌شود.

فردوس علی، مدیر پروژه آموزش دیجیتالی ضد نژادپرستی گفت: این کمپین از قصه‌گویی برای باز کردن بسیاری از مسائل پیچیده پیرامون نژادپرستی، اسلام‌هراسی و موارد دیگر که مدتهاست درباره آنها سکوت شده استفاده می‌کند.

با این همه مسلمانان کانادا از بی‌توجهی سیاستمداران این کشور به افزایش جرم و جنایت ناشی از اسلام‌هراسی و نفرت‌پراکنی علیه پیروان این دین در مبارزات انتخابات پیش‌ رو ابراز نگرانی می‌کنند. علت این امر بی‌توجهی به موضوع اسلام‌هراسی در انتخابات سراسری امسال کانادا بود.

به گفته فرید خان، بنیانگذار سازمان «کاناداییان متحد علیه نفرت»: ما نمی‌توانیم به سیاستمداران اجازه بدهیم که این مسئله را نادیده بگیرند. من فکر می‌کنم این موضوع(نژادپرستی) نه تنها به کانادایی‌هایی که هدف نژادپرستی قرار گرفته‌اند، بلکه به ده‌ها هزار نفر از متحدان آنها که امسال برای حمایت از سیاه‌پوستان، بومیان و مسلمانان این کشور به خیابان‌ها آمدند مربوط می‌شود.

گزارش CAIR  و آمار رشد بی‌سابقه از اسلام‌هراسی در آمریکا

آمریکا به عنوان کشوری که همواره به جامعه متنوع و متکثر خود افتخار می‌کند در سال‌های پس از حوادث یازده‌ سپتامبر 2001، شاهد رشد اسلام‌هراسی در جامعه خود بوده است. شاهد این مدعا، گزارش امسال شورای روابط آمریکایی ـ اسلامی (CAIR) در مورد اسلام‌هراسی در آمریکا بود.

در گزارش شورای روابط آمریکایی اسلامی(CAIR)، گروه مدافع حقوق مدنی مسلمان ایالات متحده آمده  که بیش از 500 حادثه ضد مسلمانان در نیمه اول سال 2021 ثبت شده است. این امر به نگرانی‌های روزافزون در مورد افزایش اسلام‌هراسی افزوده است.

در ماه می و ژوئن هنگامی که رژیم صهیونیستی حمله خود را به نوار غزه آغاز کرد و معترضین فلسطینی در بیت‌المقدس شرقی مورد حمله قرار گرفتند، گزارش‌های ضدمسلمانان به‌ویژه حملات به مساجد در آمریکا با افزایش چشمگیری روبه‌رو شده است.

چهار حادثه ضد مساجد فقط در ماه می ثبت شد و چندین حمله فیزیکی علیه زنان مسلمان با حجاب انجام شد. این سازمان در گزارش نیمه نخست امسال خود از حوادث ناشی از سوگیری ضد مسلمانان، نمونه‌هایی از شدیدترین موارد سوءاستفاده علیه مسلمانان در ایالات متحده و کانادا را ارائه داده است.

یک سازمان مدافع حقوق مدنی مسلمانان آمریکا هم اعلام کرده که درصد زیادی از جوانان مسلمان به دلیل دین خود مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند. به گفته عظیم چودری، یکی از مربیان گروه جوانان مسلمان «مجبور بودم این واقعیت را پنهان کنم که مسلمان هستم. این آزار و اذیت فقط جسمی و کلامی نیست، بلکه به صورت آنلاین هم وجود دارد و اجتناب از آن سخت است».

استرالیا و نیوزیلند، رشد اسلام‌هراسی در کنار تلاش برای کاهش آن

در استرالیا به عنوان یک کشور مهاجرپذیر اسلام‌هراسی با رشد روبه‌رو بوده است. انتشار گزارشی از سوی کمیسیون حقوق بشر استرالیا نشان داد که بیشتر مسلمانان در این کشور در طول زندگی خود نوعی تبعیض را تجربه کرده‌اند.

انتشار گزارشی با عنوان «اشتراک تجربه‌های مسلمانان استرالیا» نشان داد که 80 درصد مسلمانان در استرالیا تعصب یا تبعیض را تجربه کرده‌اند.

نیمی از بیش از هزار مسلمان مورد نظرسنجی تا دسامبر 2019 اعلام کردند که این تبعیض در هنگام برخورد با نیروی پلیس رخ داده است؛ 48 درصد گفته‌اند که آنها در محل کار یا هنگام جستجوی کار هدف تبعیض قرار گرفته‌اند و 29 درصد گفته‌اند که این امر را در مؤسسات آموزشی تجربه کرده‌اند.

نیوزیلند در سال‌های اخیر شاهد حوادث اسلام‌هراسانه بوده که نمونه برجسته آن حملات کرایست چرچ بود که باعث شد موضوع اسلام‌هراسی در جامعه نیوزیلند بیش از هر زمان دیگری برجسته شود. با این همه مسلمانان این کشور تلاش دارند که با ایجاد کمپین‌هایی به اهمیت مبارزه با اسلام‌هراسی اشاره کنند.

جامعه مسلمانان در نیوزیلند اردوهایی آگاهی‌بخش با هدف اصلاح باورهای غلط رایج در مورد اسلام و مسلمانان ترتیب داده‌ است تا به عنوان بخشی از تلاش‌های مسلمانان نیوزیلند برای تقویت پیوندهای اعتماد و تفاهم با سایر افراد جامعه پس از تکرار توهین‌های لفظی علیه آنها قرار گیرد.

این پروژه را یک تیم موسوم «اسلام را در نیوزیلند کشف کن» تدارک دیده است که می‌گوید مسلمانان در نیوزیلند با گوشه و کنایه‌های نژادپرستانه در مخالفت با حضورشان در این کشور مواجهند؛ مثل اینکه به آنها گفته می‌شود «آیا می‌دانید  علت حمله به کرایست چرچ(تیراندازی به چند مسجد در سال 2019) چه بود؟ اینکه شما مسلمانان انتخاب کردید پا به کشور ما بگذارید و برای همین کشته شدید. اگر اینجا نبودید، این اتفاق رخ نداده بود به کشورهایتان برگردید. چشم دیدن مسلمانان را نداریم».

علی‌رغم اینکه تیم پروژه مذکور برای ترتیب دادن این اردوهای شناختی در داخل نیوزیلند با مضیقه روبه‌رو بودند؛ اما آنها اردوهای خود را با عنوان «همسایه مسلمان خود را ملاقات کن» برگزار کرده‌اند و حتی دامنه فعالیت خود را تا فضای مجازی گسترش دادند که از طریق ایجاد پل‌های ارتباطی جدید با دیگران تصویر کلیشه‌ای از مسلمانان شکسته شود.

آلمان، راست افراطی و دامن‌زدن به اسلام‌هراسی در کنار یهود‌ستیزی

گروه‌های راست افراطی در آلمان در سال‌های اخیر و با توجه به سیاست‌های ‌ضدمهاجرتی خود رواج اسلام‌هراسی را در کنار باورهای سنتی ضدیهودی خود در دستور کار قرار داده‌اند.

براساس گزارشی که در رسانه‌های آلمانی منتشر شد، احساسات ضدمسلمان و یهودستیزی به یک اتفاق روزمره در آلمان تبدیل شده و وزارت کشور آلمان 102 حمله علیه مسلمان را در سال 2020 به ثبت رسانده است.

آلمان در سال‌های اخیر با افزایش تبلیغات گروه‌های نئونازی و حزب راست‌گرای افراطی «آلترناتیو برای آلمان»(AfD)، احساسات نژادپرستانه و ضد مسلمان را تجربه کرده است. در کشور آلمان 81 میلیون نفر زندگی می‌کند و بعد از فرانسه بیشترین جمعیت مسلمان در اروپای غربی با حدود 4.7 میلیون نفر دارد.

به گفته دانیل هولتگن(Daniel Höltgen)، نماینده ویژه شورای اروپا، قربانیان اسلام‌هراسی نفرت و تهدیدهای آنلاین را درست مانند تبعیض روزمره و حملات لفظی در خیابان واقعی می‌دانند. تهدید‌های بی‌رحمانه و آشکار علیه مسلمانان به واقعیت‌های زندگی روزمره مسلمانان تبدیل شده‌اند. این اقدامات جنایتکارانه هیچ ارتباطی با حق آزادی بیان ندارد. برخی از اقشار جامعه توهین و استفاده از سخنان نفرت‌انگیز را نسبت به مسلمانان قابل قبول می‌دانند.

بریتانیا، نفوذ اسلام‌هراسی تا قلب حزب محافظه‌کار

بریتانیا به عنوان میزبان یکی از بزرگترین جوامع مسلمانان در کشورهای اروپایی، همواره با معضل اسلام‌هراسی در جامعه خود روبه‌رو بوده است. این موضوع حتی در بین اعضای احزاب سیاسی این کشور به خصوص حزب محافظه‌کار هم دیده شده و در طول سال گذشته گزارش‌های بسیاری در مورد رواج اسلام‌هراسی در بین احزاب بریتانیا به خصوص حزب محافظه‌کار انگلستان منتشر شد. با وجود اینکه سران و رهبران این حزب بارها در مورد اراده خود برای مبارزه با اسلام‌هراسی در حزب خود تأکید داشتند اما به نظر می‌رسد که این حزب همچنان با این مشکل درگیر است.

در گزارشی که روزنامه ایندیپندنت منتشر کرد، با اشاره به تحقیقات درون‌حزبی انجام شده در حزب محافظه‌کار در مورد نفوذ اسلام‌هراسی در بین اعضای این حزب آمده است: «تحقیقات در مورد وجود نژادپرستی در این حزب دو ماه پیش به پایان رسید اما همچنان در مورد زمان انتشار آن خبری در دست نیست».  بوریس جانسون، نخست‌وزیر کنونی بریتانیا در جریان رقابت برای جانشینی ترزا می به عنوان رهبر محافظه‌کاران در ژوئن 2019، متعهد شد که درباره اسلام‌هراسی موجود بین اعضای حزب محافظه‌کار تحقیقاتی انجام شود.

این گزارش همچنین به نامه افضل خان، نماینده پارلمان از حزب کارگر به جانسون اشاره و تصریح می‌کند: افضل خان در نامه خود به جانسون نوشته بود «آیا می‌توانید تأیید کنید که تحقیق به پایان رسیده است و گزارش بلافاصله منتشر می‌شود؟ اکنون نزدیک به دو سال از وعده نخست‌وزیر (بوریس جانسون) برای تحقیق در مورد اسلام‌هراسی در حزب محافظه‌کار گذشته(و هنوز چیزی منتشر نشده است)».

البته اسلام‌هراسی و توهین‌ به مسلمانان همچنان در جامعه بریتانیا وجود دارد و گاهی این موضوع به مراکز آموزشی نیز کشیده می‌شود.

برای مثال در منطقه «یورکشایر غربی» انگلستان، مسلمانان این منطقه علیه نمایش تصویری موهن از پیامبر اسلام(ص) در یک مدرسه تجمع کردند.

این تصویر توهین‌آمیز در کلاس آنلاین درس علوم دینی مدرسه گرامر بِتلی (Betley Grammar School) به دانش‌آموزان نشان داده شده بود. کاریکاتور یادشده برگرفته از نشریه فرانسوی شارلی ابدو است که انتشار آن چند سال پیش با اعتراض گسترده مسلمانان سراسر جهان روبرو شد.

در اسکاتلند هم نتایج یک پژوهش جدید درباره پدیده اسلام‌هراسی در این منطقه نشان می‌دهد که ادعاهای نیکولا استورجن، نخست‌وزیر این کشور درباره آزادی عقیده و نبودِ مشکلات نژادپرستانه در این کشور، بی اساس است و 75 درصد از مسلمانان اسکاتلند از اسلام‌هراسی رنج می‌برند.  

در گزارش این پژوهش که توسط مرکز مطالعات «The Runnymede Trust» وابسته به گروه مبارزه با اسلام‌هراسی، صورت گرفته، بیانیه‌های گروه مبارزه با اسلام‌هراسی بر مشکلات زنان مسلمان که بیشتر در معرض تبعیض قرار می‌گیرند، تمرکز کرده و نشان می‌دهد که اکثر کسانی که به سؤالات این پژوهش پاسخ داده‌اند، عقیده دارند که اسلام‌هراسی به شکل چشمگیری در حال افزایش است.

این پژوهش می‌افزاید که اسلام‌هراسی در اسکاتلند، اغلب به شکل بی‌احترامی لفظی در خیابان دیده می‌شود.

فرانسه و ادامه دشمنی با مسلمانان به بهانه مبارزه با تروریسم

فرانسه به عنوان کشوری که در سال‌های اخیر شاهد عملیات‌های تروریستی از سوی افراطیونی همچون عناصر داعش بوده، سیاست یکی کردن اسلام و تروریسم را در پیش گرفته و تعداد زیادی از مساجد و انجمن‌های مرتبط با مسلمانان را تعطیل کرده است.

جرالد دارمانین، وزیر کشور فرانسه مهرماه 1400 اعلام کرد که دولت این کشور می‌خواهد شش مسجد را تعطیل کرده و چند انجمن را به دلیل آنچه ترویج اسلام تندرو در آنجا خواند، منحل کند. دارمانین در مصاحبه با روزنامه فیگارو گفت که یک سوم از 89 مکان عبادی که مشکوک به افراطی بودن هستند و در لیست سرویس‌های اطلاعاتی ثبت شده‌اند، از نوامبر 2020 تحت نظارت قرار داشته است.

در کنار تصویب لایحه مبارزه با جدایی‌طلبی که دولت مکرون به بهانه مبارزه با تروریسم تصویب کرد، شبکه اروپایی ضد نژادپرستی (ENAR) در بیانیه‌ای اعلام کرد: کشور (فرانسه) نشانه‌هایی از یک راست افراطی رو به رشد در نهادهای خود نشان می‌دهد.

ENAR در بیانیه خود افزود: اروپا باید نگران گفتمان‌ها و استراتژی‌های تفرقه‌افکن فزاینده دولت فرانسه باشد که بر اساس ایدئولوژی راست افراطی بوده و مسلمانان و سازمان‌های جامعه مدنی را هدف قرار می‌دهد. همچنین به بهانه امنیت ملی، سازمان‌های جامعه مدنی منحل شده، مساجد مورد حمله قرار گرفته‌اند و مدارس و مشاغل متعلق به مسلمانان بسته شده‌اند.

اسلام‌هراسی و تشدید تنش‌های اجتماعی در کشورهای غیرمسلمان

در سال 1400، مشاهده رشد اسلام‌هراسی در کشورهایی که میزبان اقلیت‌های مسلمانان هستند، نشان داد که با وجود اینکه اقداماتی برای کاهش این پدیده شوم اجتماعی صورت گرفته اما اسلام‌هراسی همچنان یک تهدید بزرگ اجتماعی به حساب می‌آید. خطرناک بودن این تهدید از آنجا مهم است که تنها مسلمانان قربانیان اسلام‌هراسی نیستند بلکه سیک‌ها، یهودیان و مسیحیان خاورمیانه‌ای و اقلیت‌های نژادی غیر مسلمان نیز قربانی اقدامات نفرت‌آمیز می‌شوند و این امر شکاف‌های بزرگ اجتماعی را در جوامعی که سیاستمداران آن مدعی تنوع دینی، مذهبی و فرهنگی هستند، به وجود می‌آورد.