دوره مجازی آموزش سبک زندگی و تفسیر قرآن کریم، همزمان با ماه رمضان از سوی حجتالاسلام والمسلمین عبدالامیر سلطانی برای علاقهمندان آغاز شده است. این آموزشها در ایکنای خوزستان بارگذاری میشود و نکات تفسیری و سبک زندگی آیات قرآن به ترتیب صفحات قرآن منتشر میشود.
آنچه میخوانید نکات سبک زندگی و تفسیری صفحه چهارم قرآن کریم است:
يا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (21) الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ فِراشاً وَ السَّماءَ بِناءً وَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ فَلا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْداداً وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ (22)
1- خطاب «يا أَيُّهَا النَّاسُ» (اى مردم) كه در قرآن حدود بيست بار تكرار شده و يك خطاب جامع و عمومى است نشان مىدهد كه قرآن مخصوص نژاد و قبيله و طايفه و قشر خاصى نيست، بلكه همگان را در اين دعوت عام شركت مىدهد، همه را دعوت به پرستش خداى يگانه، و مبارزه با هرگونه شرک و انحراف از خط توحيد مىكند.
2- براى برانگيختن حس شكرگزارى مردم و جذب آنها به عبادت پروردگار از مهمترين نعمت شروع مىكند كه نعمت خلقت و آفرينش همه انسانها است، نعمتى كه هم نشانه قدرت خدا است و هم علم و حكمت او و هم رحمت عام و خاصش، چرا كه در خلقت انسان اين گل سر سبد عالم هستى، نشانههاى علم و قدرت بىپايان خدا و نعمتهاى گستردهاش كاملاً به چشم مىخورد.
در آيه بعد به قسمت ديگرى از نعمتهاى بزرگ خدا كه مىتواند انگيزه شكرگزارى باشد اشاره كرده است، نخست از آفرينش زمين سخن مىگويد: «همان خدايى كه زمين را بستر استراحت شما قرار داد» (الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ فِراشاً).
اين مركب راهوارى كه شما را بر پشت خود سوار كرده و با سرعت سرسامآورى در اين فضا به حركات مختلف خود ادامه مىدهد، بىآنكه كمترين لرزشى بر وجود شما وارد كند، يكى از نعمتهاى بزرگ او است.
نيروى جاذبهاش كه به شما اجازه حركت و استراحت و ساختن خانه و لانه و تهيه باغها و زراعتها و انواع وسائل زندگى مىدهد، نعمت ديگرى است، سپس به نعمت آسمان مىپردازد و مىگويد: «آسمان را همچون سقفى بر بالاى سر شما قرار داد» (وَ السَّماءَ بِناءً).
بعد از آن به نعمت باران پرداخته مىگويد: «و از آسمان آبى نازل كرد» (وَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً).
قرآن سپس به انواع ميوههايى كه از بركت باران و روزیهايى كه نصيب انسانها مىشود اشاره كرده چنين مىگويد: «خداوند به وسيله باران، ميوههايى را به عنوان روزى شما از زمين خارج ساخت» (فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ).
اين برنامه الهى كه از يک سو، رحمت وسيع و گسترده خدا را بر همه بندگان مشخص مىكند و از سوى ديگر بيانگر قدرت او است كه چگونه از آب بىرنگ، صد هزاران رنگ از ميوهها و دانههاى غذايى با خواص متفاوت براى انسانها و همچنين جانداران ديگر، آفريده، يكى از زندهترين دلایل وجود او است، لذا بلافاصله اضافه مىكند: «اكنون كه چنين است براى خدا شريكهايى قرار ندهيد در حالى كه مىدانيد» (فَلا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْداداً وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ).
بنابراین يادآورى اين نعمتها، هم دليلى است بر خداشناسى و هم محركى است براى شكرگزارى و پرستش.
3- نتيجه اين پرستش، تقوا و پرهيزگارى است: (لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ).
بنابراين عبادتها و نيايشهاى ما چيزى بر جاه و جلال خدا نمىافزايد، همانگونه كه ترک آنها چيزى از عظمت مقام او نمىكاهد، اين عبادتها، كلاسهاى تربيت براى آموزش تقوا است. تقوا همان احساس مسئوليت و خودجوشى درونى كه معيار ارزش انسان و ميزان سنجش شخصيت او است.
4- تكيه بر «الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ» (كسانى كه پيش از شما بودند) شايد اشاره به اين باشد كه اگر شما در پرستش بتها استدلال به سنت نياكانتان مىكنيد خدا هم آفريننده شما است و هم آفريننده نياكان شما است، هم مالک و پرورشدهنده شما است و هم مالك و پرورش دهنده آنها. بنا براين، پرستش بتها چه از ناحيه شما باشد و چه از ناحيه آنها چيزى جز انحراف نيست.(1)
وَ إِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلى عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَداءَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ (23) فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكافِرِينَ (24)
خداوند در اين آيه و آيات مشابه آن، براى اثبات آسمانى بودن قرآن و اعجاز آن، مردم را به آوردن سورهاى مانند آن فراخوانده است. اين مبارزهطلبى را «تحدّى» مىگويند. تاكنون قرنها گذشته است و كسانى با قرآن و اسلام به ستيزه برخاستهاند، ولى هيچ كس نتوانسته است در اين مبارزه شركت كند. آرى، افرادى مانند مُسَيْلِمه در برابر قرآن اينگونه بافتند: «الفَيلُ مَا الفيلُ، و ما أدراكَ مَا الفيلُ، لَه ذَنَبٌ وَبيل و خُرطومٌ طويلٌ» راستى بايد به اين هذيانها نگريست و عبرت گرفت. اينها سخنانى است كه در برابر قرآن رنگ باخته و براى گويندگانش جز رسوايى به بار نياورده است.
بايد دانست كه اعجاز قرآن منحصر به فصاحت و بلاغت آن نيست، بلكه ابعاد گوناگونى از اعجاز را با خود دارد. قرآن از اين جهت كه اختلاف و تضادى در آن وجود ندارد معجزه است؛ چنان كه خداوند فرموده است: «و اگر [قرآن] از نزد غير خدا بود، قطعاً در آن ناهمگونى و اختلاف بسيارى مىيافتند» (نساء، 82)؛ و نيز از اين جهت كه از حوادث آينده خبر داده معجزه است؛ چنان كه فرموده است: «روميان در نزديكترين اين سرزمين شكست خوردند، و آنان پس از شكستشان، در ظرف چند سال آينده پيروز خواهند شد» (روم، 2، 3 و 4) و نيز از اين جهت كه حقايقى از علوم را كه پس از قرنها كشف شده بيان كرده است معجزه محسوب مىشود، مانند زوجيّت گياهان (حِجر، 22)، تأثير جاذبه زمين در رشد و اعتدال گياهان و ساير پديدهها (حجر، 19) و رابطه لرزش زمين با كوهها (نَبَأ، 10) و امثال آن(2)
سؤال: با اينكه الفاظ اختراع بشر است، پس چگونه نمىتواند مثل قرآن را بياورد؟
پاسخ: حروف الفبا از بشر است، ولى نحوه تركيب و بيان مفاهيم بلند آنها، برخاسته از علم و هنر است. قرآن بر اساس علم و حكمت بىپايان الهى، نزول يافته است ولى هر كتاب ديگرى، از سوى هركس كه باشد، بر اساس علم محدود بشر، تأليف يافته است. پس هيچگاه بشر نمىتواند كتابى مثل قرآن بياورد.(3)
منابع:
1. مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج1، ص117.
2. ترجمه قرآن براساس الميزان همراه با خلاصه تفسير الميزان، ص: 4.
3. قرائتى، محسن، تفسير نور، ج1، ص78.
انتهای پیام