خدیجه‌گونه زیستن را بیاموزیم

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدابراهیم حجت‌پناه، مسئول کانون‌های خدمت رضوی در چهارمحال‌وبختیاری و حافظ کل قرآن در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری در تشریح دعای روز نهم ماه مبارک رمضان و با اشاره به اینکه خداوند بر طبق آیه ۱۲ سوره مبارکه انعام رحمت را برای خود فرض و لازم کرده و رحمت الهی به‌صورت طولی و عرضی و اختیاری و غیراختیاری شامل حال ما شده است، اظهار کرد: رحمت خدا تمام عالم را فراگرفته و وقتی تمام نظام هستی بر پایه رحمت الهی شکل گرفته باشد، هر جا رو برگردانیم این رحمت را ملاحظه خواهیم کرد. در روز نهم از خدا طلب می‌کنیم که از رحمت واسعه‌اش بهره‌ای برای ما قرار دهد.

وی با ذکر اینکه پس از پشت سر گذاشتن هشت روز از ماه مهمانی خدا در روز نهم از خداوند رحمتش را می‌خواهیم که شامل حال تمام عالمیان است، افزود: رحمتی که در این روز می‌خواهیم فراتر از رحمت عمومی شامل حال مخلوقات خداست، نماز اول وقت رحمتی است که فرصت و افتخار شفاعت را نصیب انسان می‌کند. از جنس رحمتی می‌خواهیم که اگر به ما عطا شود، نتیجه آن فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ، باشد. رحمت خدا که می‌خواهیم از آن نوع رحمتی است که برای امیرالمؤمنین علی(ع) در این ماه به اوج خود می‌رسد. ایشان که در بدر و اُحد و خیبر منتظر شهادت بودند در این ماه در محراب عبادت به این فیض عظیم و رحمت واسعه الهی نائل می‌شوند.

حجت‌پناه در تشریح فراز واهْدِنی فیهِ لِبراهِینِکَ السّاطِعَةِ از دعای روز نهم، بیان کرد: قرآن و پیامبران چراغ هدایت ما هستند، دل و عقل چراغ هستند و اگر نور در جلوی قدم‌های ما افتاد باید حرکت را آغاز کنیم‌ تا خدا نیز به ما عنایت فرماید؛ دنیا تاریک است و برای حرکت باید در آن نور را ایجاد کرد و خداست که این نور را عطا می‌فرماید. دنیا شب است و قیامت روز است و خداوند با براهین ساطعه و دلایل درخشنده ما را اُخروی می‌کند. در ماه خدا روزه‌دار را از ظلمات این جهنم سوزان تعلقات دنیوی رها و وارد بهشت برین رحمتش می‌کند، از مظاهر خاکی بودن او را دور کرده تا نورانی شود.

دعا برای داشتن چشم حقیقت‌بین

این کارشناس مذهبی ادامه داد: وقتی کسی به روز قیامت دست یابد، ابزار قیامت را نیز خواهد یافت و به تعبیری، چشم برزخی و قیامتی می‌یابد چرا که در قیامت چشمان انسان باز می‌شود. جنین در رحم مادر دنیا را نمی‌بیند که اگر می‌دید چشم دنیایی او باز می‌شد، انسان نیز در دنیا برزخ را نمی‌بیند تا بر آن آگاه باشد‌ و آن‌را واقعی ببیند و اگر چشم برزخی و قیامتی کسب کند، می‌بیند که کار خوب در دنیا چه نورانیتی دارد و ظلمت و سوزش کار بد را نیز مشاهده می‌کند.

حجت‌پناه تأکید کرد: اگر چشم دل واقع‌بین انسان گشوده و براهین ساطعه الهی بر انسان نمایان شود، نور در مقابلش قرار می‌گیرد و می‌بیند که باطن خوبی‌ها، نور و خیر و برکت و روشنی و باطن بدی‌ها تاریکی و شر و افسوس روز قیامت است. سپس روزه‌دار از خدا می‌خواهد که وخُذْ بناصیتی الى مَرْضاتِکَ الجامِعَةِ یعنی اکنون که تا این مرحله رسیده‌ام دستم را بگیر و کشان کشان به سوی محدوده‌ای رضایت فراگیرت هدایتم کن.

وی با تصریح اینکه گاه انسان‌ها هم براهین و هم رضایت الهی را تکه تکه دریافت می‌کنند، بیان کرد: در روز نهم اما هم رحمت واسعة، هم براهین ساطعة و هم رضایت جامعة را که در روزهای پیشین طلب نکردیم، از خدا طلب می‌کنیم و امروز که یادآور امام نهم شیعیان امام جود و کرم، حضرت جوادالائمه(ع) می‌خواهیم همانطور که آن حضرت جود و کرم بی‌کران الهی را برای بندگان به نمایش گذاشتند، شامل جود و کرم الهی شویم.

خداوند بنده‌اش را مجبور به خوبی‌ها نمی‌کند

حجت‌پناه با اشاره به اصل روانشناختی و تربیتی که قائل به تصمیم‌سازی به جای تصمیم‌گیری در مورد فرزندان است، گفت: خداوند بنده‌اش را مجبور به خوبی‌ها نمی‌کند، ما نیز اینگونه دعا می‌کنیم که خدایا برای من تصمیم‌سازی کن و در شرایطی قرار بده که در جایگاه یک تصمیم خوب قرار گیرم. وقتی خدا به بنده‌اش فرصت چشیدن لذت مناجات و معنویت ماه مبارک رمضان را اعطا می‌فرماید‌، مصداق فراهم کردن اسباب تصمیم‌سازی است تا روزه‌دار اخروی و معنوی شود.

این حافظ کل قرآن کریم تصریح کرد: در فراز وخُذْ بناصیتی الى مَرْضاتِکَ الجامِعَ از خداوند یک کارگردانی خوب را می‌خواهیم تا ما را به جایگاهی هدایت کند و در حشر و نشر با کسانی قرار دهد که جز رضایت الهی نصیبمان نشود؛ در شرح حال بزرگان و مراجع بزرگ می‌خوانیم که چگونه در جوانی توفیق طلبگی یافتند و با توسل به فاطمه معصومه(س) و اتصال به حرم اهل بیت(ع) در محضر اساتید خوب طلبگی کردند و در مسیر سیر و سلوک قرار گرفتند‌.

حجت‌پناه گفت: به خدا عرضه می‌داریم که خدایا از برق چشمانم متوجه می‌شوی که تا چه اندازه مشتاقم هم رحمت واسعه و براهین درخشنده تو را دریافت کنم و پیشانی خود را به دست تو سپردم تا هدایتم کنی. یادی کنیم از شهید صیاد شیرازی که در برابر خدا عبودیت کرد و خدا نیز به زیبایی خریدارش شد. کسی که به زیبایی در درگاه خداوند رکوع و سجود می‌کرد به چنان درجه‌ای دست یافت که ولیِ زمان در برابر پیکرش خم شد و بر تابوتش بوسه زد.

دق‌الباب احسان الهی

این کارشناس مذهبی در تشریح دعای روز دهم ماه مبارک رمضان و با اشاره به اینکه خداوند غایَةَ الطّالِبین و آرزوی طلب‌کنندگان است، گفت: اگر انسان‌ها خود خدا را طلب کنند، بر خدا توکل کرده و مقرب درگاه الهی شوند، خداوند آینه‌های خود بر روی زمین را در برابرشان قرار می‌دهد. خداوند امر به احسان می‌کند و محسنین را دوست دارد، ضمن اینکه رحمت خود را نزدیک کسانی قرار می‌دهد که اهل احسان و نیکوکاری هستند. در اینجا احسان الهی را دق‌الباب می‌کنیم و می‌خواهیم که از فضای سرسبز و خرم احسانش ما را به وادی خود خدا برساند.

حجت‌پناه با تأکید بر اینکه الگو در اسلام فراجنسیتی است و ملاک‌های داوری ملاک‌های خدایی هستند، گفت: در این داوری الهی، خدیجه(س) یکی از بانوان و انسان‌های برگزیده الهی است که ام‌المؤمنین است و انسانیت را بیمه کرد؛ انسانیت در فضای جهل و جاهلیت جایگاهی نداشت و انسان‌ها سرگرم خور و خواب و خشم و شهوت بودند و استعداد سرشار عرب جاهلی در ادبیات و شعر برای مضامینی چون زن، می و میگساری و غیره هزینه می‌شد و جلوه‌های مادی و غریزی را بازنمایی می‌کرد. در چنین فضایی انسانیت جایگاه پست و حقیری داشت و بدتر از آن‌، بانوان در سطح پایین قرار داشتند.

این کارشناس مذهبی در استان ادامه داد: در چنین فضایی بانوی قریش ظهور می‌کند که در همان عصر جاهلیت و به همان سبکی که محمد(ص) با لقب امین مشهور بودند، خدیجه(س) نیز با لقب طاهره یعنی عفیف و پاکدامن شناخته می‌شدند؛ این پاکدامنی زیبایی ظاهری این بانوی بزرگ را به زیبایی معنوی و رفتاری سرایت می‌داد و زیبایی شخص را به زیبایی شخصیت مبدل می‌ساخت. این بانو در عرصه اقتصاد و تجارت ورود داشت و پیداست که یک بانو با فکر و درایت می‌تواند وارد عرصه کار و تولید شود و حرف برای گفتن داشته باشد.

حجت‌پناه با تأکید بر اینکه زن با سنجه این دست بانوان باید تعریف شود، افزود: امروزه تعاریف سخیفی از زن را که فیلم‌ها، کمپانی‌های غرب و لابی‌های لجن‌پراکن صهیونیستی ارائه می‌دهند نباید تعریف برشمرد بلکه تعریف زن همان سیره خدیجه(س) است. این بانو که هم از جمال بهره‌مند و هم حائز اوج کمالات انسانی بود، در عرصه انتخاب همسر نیز دست به انتخاب درست زد یعنی همسرش را نه از میان خیل خواستگاران بلکه کسی برگزید که او را آزموده بود و می‌شناخت. جایگاه چنین مردی ارزشش را داشت که خدیجه(س) خودش پیشقدم شود و مهریه را از مال خود تعیین کند که به تعبیر ابوطالب، عموی پیامبر(ص) در خطبه‌ای غراء، اگر داماد محمد(ص) باشد، جا دارد که هر هزینه‌ای پرداخت شود.

خدیجه(س)؛ مصداق عملی متوکلین، فائزین و مقربین

وی با تصریح اینکه خدیجه(س) مصداق عملی متوکلین، فائزین و مقربین درگاه الهی است که در دعای روز دهم از خدا می‌خواهیم در این جرگه قرار گیریم، گفت: این بانو با توکل بر خدا و با انتخاب پیامبر(ص) به همسری خود را در محدوده هدایت و رحمت الهی قرار داد و به نزدیک‌ترین بنده خدا نزدیک کرد. خدیجه(س) کنار کسی قرار گرفت که به تصریح سوره مبارکه نجم‌، در شب معراج تنها به اندازه دو قوس کمان یا کمتر با خدا فاصله داشت. این بانو زندگی جهادی و تبلیغی را انتخاب کرد چرا که پیامبر(ص) به تصریح قرآن کریم یک مبلغ و مروج بود و این بانوی فرهیخته و تیزهوش از میان تمام سبک‌های زندگی بهترین را انتخاب کرد، جوانی خود را پای بهترین مخلوق خدا قرار داد و مال خود را در بهترین مسیر صرف کرد.

حجت‌پناه با اشاره به اینکه خدیجه(س) مصداق صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ (احزاب/۳۳) و قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا (فصلت/۳۰) بود که هیچگاه خسته نشد و از راه بازنماند، افزود: این بانو پا به پای پیامبر(ص) پیش رفت و در فراز و نشیب‌های راه حضرت را همراهی کرد، با وجود پرآرامش خود در کنار پیامبر(ص) به ایشان دلداری داد و آنقدر ایشان را باور داشت که وقتی پیامبر(ص) موضوع بعثت و رسالت را مطرح کردند، ایمان آورد و عمیقاً همسرش را باور داشت تا آنجا که تمام ثروت خود را در راه دین اسلام صرف کرد. خدیجه(س) زندگی پر فراز و نشیب و مملو از اتفاقات همسرش را به‌خوبی مدیریت عاطفی و احساسی کرد.

وی با اشاره به مدیریت شرایط تحریم مسلمانان در شعب ابی طالب توسط خدیجه(س)، بیان کرد: این بانو به مسلمانان گرفتار در این تنگنا آذوقه می‌رساند و در دوراهی انتخاب دنیا و عقیده، عقیده را انتخاب کرد و میان مقاومت و تسلیم مقاومت را برگزید و ثابت کرد که اگرچه هزینه مقاومت سنگین است اما هزینه مقاومت بسیار سنگین‌تر و نتایج مقاومت بسیار روشن است.

نگاه عرفانی خدیجه(س) در تبرک‌جویی از عبای پیامبر(ص)

حجت‌پناه با یادآوری اینکه خدیجه(س) تمام وجود و جان و مالش را ذره ذره فدای پیامبر(ص) و راه مقدس ایشان کرد، تصریح کرد: این بانو در لحظات پایانی حیات و بعد از عمری خدمت عاشقانه به نبی خدا از همسرش خواست که او را در عبای خودشان کفن کنند و به خاک بسپارند. این درخواست گویای معرفت خدیجه(س) به پیامبر(ص) است که به لباس حضرت اعتقاد دارد و از این لباس تبرک می‌جوید، این بانو با نگاه عرفانی خود به این درک رسیده که این لباس نیز در مجاورت نبی خدا و همراهی با نماز و عبادت آن حضرت نور و فضیلت کسب کرده است.

وی گفت: زمانی که پیامبر(ص) در حال کفن کردن خدیجه(س) با عبای خود بودند، جبرئیل نازل شد و عرض کرد که یا رسول‌الله خداوند متعال سلام می‌رساند و می‌فرماید کفن خدیجه با ماست، جبرئیل از طرف خداوند تنها برای حضرت خدیجه کفن بهشتی آورد. به این بانوی بزرگ عرضه می‌داریم که ای خدیجه(س)، دخترتان فاطمه زهرا(س) مادری را از شما ارث برد و نه‌تنها مادر ما شد بلکه بعد از شما برای همسرتان نیز مادری کرد. دخترتان فرزندی در دل تاریخ به یادگار گذاشت که خالق اثر ماندگار فرهنگی، سیاسی و معنوی عاشورا شد، همان پسر فاطمه(س) که در صحرای سوزان کربلا حتی از یک کفن نیز بی‌بهره ماند.