نظر شیعه و سنی درباره تولد حضرت محسن(ع) چیست؟

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدجواد یاوری، استاد حوزه و دانشگاه، پنجم دی ماه در نشست علمی «شبهات فاطمیه(س)»، گفت: بنابر نقل‌های تاریخی، حضرت علی(ع) و فاطمه(س) دارای فرزندانی به نام امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، حضرت زینب(س) و حضرت ام‌کلثوم بودند و به طور قطع براساس منابع فریقین حتی زیدیه و اسماعیلیه، این چهار فرزند برای حضرت اثبات شده است.

وی افزود: در منابع تاریخی نام فرزند دیگری برای حضرت زهرا(س) می‌بینیم و آن محسن است؛ شیعه و سنی به اتفاق یعنی اکثریت و مشهور آورده‌اند که حضرت زهرا(س)، محسن بن علی(ع) را داشتند. بیشتر منابع ذکر کرده‌اند که او در حمل از دنیا رفته و به تعبیر ما به شهادت رسیده است و انگشت‌شمار روایاتی هستند که می‌گویند محسن در زمان پیامبر(ص) به دنیا آمد یا در دوره ایشان و یا بعد از رحلت از دنیا رفته است.

یاوری بیان کرد: برخی چون ابن سعد هم روایاتی بیان کرده‌اند مبنی بر اینکه امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) وقتی فرزنددار می‌شدند نزد پیامبر(ص) رفته و ایشان نامی برای آن فرزند انتخاب می‌کردند ولی در مورد محسن، این مطلب را نداریم. شهرستانی در ملل و نحل و در ذکر اسامی فرزندان امام علی(ع)، روایتی از تولد محسن بن علی(ع) ذکر نکرده است.

استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) بیان کرد: در روایات شیعه هم روایاتی در تایید روایت اهل سنت داریم که علی(ع) پیش‌دستی در نامگذاری نمی‌کرد و وقتی بچه‌دار می‌شدند فرزند را نزد پیامبر(ص) می‌بردند. اکثریت منابع شیعه و سنی نقل کرده‌اند که حضرت زهرا(س) صاحب فرزندی بود که در هنگام هجوم به منزلشان، بر اثر ضربه به شکم و بازو سقط شده است.

وی ادامه داد: طبق نقل‌های معتبر و فراوان، بعد از رحلت پیامبر(ص) ابوبکر و حامیان وی دنبال بیعت گرفتن از امام علی(ع) رفتند. امام چند روز بعد از وفات پیامبر(ص) قرآنی را بر خلفا عرضه کرد ولی آنها مانع از نشر آن شدند و آن را نپذیرفتند و از سویی بعد از ده روز از رحلت پیامبر(ص)، فدک را غصب کردند. حضرت زهرا(س)، برای پس‌گرفتن فدک فردی را فرستاد ولی پاسخ او را ندادند لذا آن حضرت همراه با شاهدان در عین اینکه چادری بر سر داشتند و مانند پیامبر(ص) راه می‌رفتند به مسجدالنبی رفته و پرده‌ای آویخته شد و ایشان فریادی کشیده و سخنانی بیان و حق خود را مطالبه کردند و ابوبکر مجبور شد تا سند فدک را برگرداند ولی خلیفه دوم مخالفت کرده و آن را پاره کرد.

ماجرای تحصن

یاوری تصریح کرد: 50 روز بعد از رحلت پیامبر(ص) که سپاه اسامه از ماموریت برگشته بود؛ حضرت زهرا(س) از حضور این سربازان استفاده کرد و از آن‌ها برای دعوت از برخی صحابه بهره برد و در نهایت حدود 12 نفر در منزل حضرت زهرا(س) تحصن کردند؛ خلفا وقتی دیدند این برنامه پیش آمد سراغ عباس رفتند تا پا درمیانی کند ولی جواب منفی شنیدند.

استاد تاریخ حوزه و دانشگاه، اظهار کرد: مغیره را هم دو بار به منزل علی(ع) فرستادند تا از حضرت بیعت بگیرند ولی حضرت حاضر نشد لذا دفعه بعد با شعله آتش به منزل حضرت رفتند و گفت‌وگویی با حضرت زهرا(س) درگرفت. حضرت زهرا کلمات پیامبر(ص) را به آنها یادآوری کرد و وقتی سخن می‌گفتند آنقدر شبیه پیامبر(ص) بود که برخی خطاب به خلیفه دوم گفتند «این فاطمه است» ولی خلیفه دوم گفت اگر چه فاطمه باشد و بعد در را آتش زده و با لگد به در و غلاف شمشیر بر پهلوی او زدند.

وی افزود: شیخ مفید در آثارش برای حضرت زیارت‌نامه‌ای نوشته و تاکید کرده که حق او غصب شده و آن حضرت به شهادت رسیدند. امام کاظم(ع) هم فرمودند الصدیقه الشهیده یعنی آن حضرت به شهادت رسیده است. ابن سعد با صراحت گفته؛ زهرا(س) به علی(ع) وصیت کرده که کتف مرا کسی نبیند؛ اگر از این گزارشات که اصل حمله به فاطمه(س) را تایید می‌کند بگذریم بحث بر سر این است که آیا آن حضرت حامله بوده است و فرزندش بر اثر این ضربات به شهادت رسید و نام این فرزند هم محسن بوده است؟

تحریف شهادت حضرت محسن

وی با اشاره به برخی تحریفات در این باره، ادامه داد: گاهی منابعی مانند ابن قتیبه دینوری به این موضوع اشاره کرده است ولی در چاپ‌های بعد آن را حذف و تحریف کرده‌اند. ابن شهرآشوب و گنجی شافعی هم گفته‌اند که عبارت ابن قتیبه در کتاب المعارف را دیده‌اند که او نوشته محسن با زخم قنفذ حیاتش را از دست داد. در کتاب المحاسن المجتمعه هم آمده است که فاطمه جنینی را سقط کرد که محسن نام داشت.

یاوری اضافه کرد: این تحریفات گواه بر مسئله وجود محسن است البته گاهی کلمه وفات، قتل و هلکه را برای مرگ افراد به کار برده‌اند و در مورد حضرت محسن، هم تلاش شده تا تعابیر را عوض کنند ولی در عین حال گزارشات زیادی داریم که نشان می‌دهد محسن سقط شده است.

وی ادامه داد: خلیفه اول بر اساس نقل طبری، یعقوبی و کتاب سلام در اواخر عمر گفت من چند کار را نباید می‌کردم؛ اول اینکه در خانه فاطمه را با زور گشودم یعنی خود او معترف است و بر اثر همین هجمه‌ها، اتفاقات بد بعدی رخ داد.

تایید هجوم به خانه فاطمه(س) در روایات اهل سنت

یاوری افزود: شهرستانی گفته بنابر عقیده نظام معتزلی(متوفای 230) عمر با هجوم به منزل فاطمه، جنین او را سقط کرد. گنجی شافعی هم گفته فاطمه بعد از رحلت پیامبر جنینی را سقط کرد که رسول الله او را محسن نامیده بود. ذهبی گفته است احمدبن محمدبن یحیی گفته است که برخی افراد به سبب یکسری حرف‌ها در مورد عمر متهم به رافضی شدند. ابن حجر عسقلانی هم نقل کرده که عمر به سینه فاطمه ضربه زد و منجر به سقط فرزند او شد.

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: سلیم بن قیس هلالی هم این مسئله را نقل کرده است، مسعودی هم همینطور و قاضی نعمان از علمای شیعه اسماعیلیه هم بر آن تصریح دارد. جعفربن محمد بن قولویه قمی و شیخ صدوق در الامالی و ... هم نقل کرده‌اند؛ شیخ مفید در الارشاد به این مسئله پرداخته و گفته است که در شیعه شهرت دارد که فاطمه فرزند پسری را سقط  کرد. 

یاوری گفت: بنابراین بین شیعه و اهل سنت اتفاق نظر وجود دارد و حتی گزارشات تاریخی وجود دارد که شیعیان برای محسن عزاداری می‌کردند. طبرسی در اعلام الوری نقل کرده است که عبدالجلیل قزوینی در خصوص سقط‌ شدن محسن نقل روایت کرده است.

وی در نتیجه‌گیری از این بحث اظهار کرد: ما معتقدیم یکی از فرزندان حضرت زهرا(س) به نام محسن بن علی بود که در شکم ایشان به شهادت رسید و همانطور که اشاره شد منابع اهل سنت هم داستان هجوم به خانه را نقل کرده‌اند.