پیروزی بر طاغوت با باور به قطعیت یاری پرودگار و نهراسیدن از جمعیت اندک

انقلاب اسلامی تحولی در پرتو آیات قرآن و آموزه‌های رهایی‌بخش اسلام بود و ایام‌الله دهه فجر فرصت مناسبی است تا به بیان تفاسیر و نکات پیرامون آیاتی از قرآن کریم بپردازیم که انقلاب اسلامی ریشه در آنها دارد و از این آیات الهام گرفته است. لذا در سلسله نوشتارهایی به مناسبت دهه فجر این آیات را بیان می‌کنیم.

یکی از آیات قرآن که می‌توان پدیده انقلاب اسلامی را با آن تحلیل و بررسی کرد آیه 26 سوره «انفال» است که به مناسبت ایام‌الله دهه فجر در این نوشتار به آن می‌پردازیم.

متن آیه: «وَاذْكُرُوا إِذْ أَنْتُمْ قَلِيلٌ مُسْتَضْعَفُونَ فِي الْأَرْضِ تَخَافُونَ أَنْ يَتَخَطَّفَكُمُ النَّاسُ فَآوَاكُمْ وَأَيَّدَكُمْ بِنَصْرِهِ وَرَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ»

ترجمه آیه: «و به ياد آوريد هنگامى را كه شما در زمين، گروهى اندک و مستضعف بوديد. مى‌ترسيديد مردم شما را بربايند، پس [خدا] به شما پناه داد و شما را به يارى خود نيرومند گردانيد و از چيزهاى پاک به شما روزى داد، باشد كه سپاسگزارى كنيد.»

بررسی حرکت نهضت اسلامی نیز از آغاز تا روز پیروزی نشان می‌دهد که این حرکت به طور تدریجی توانست نظر مردم را به خود جلب کند و روزهای آغازین تنها عده‌ای اندک پیرامون امام(ره) حضو داشتند و به مرور بر جمعیت حامیان نهضت افزوده شد و این اتفاق در سایه اعتماد به وعده‌های الهی و هدایت خدایی امام خمینی(ره) بود.

رهبر معظم انقلاب نیز بر همین مبنا با استناد به این آیه از وضعیت روزهای آغازین حرکت نهضت اسلامی چنین یاد می‌کنند که :‌«كجا بودیم ما، به كجا رسیدیم؛ وَاذكُروا اِذ اَنتُم قَلیلٌ مُستَضعَفُون؛ یادمان نرود آن‌روزی را كه ما مستضعف بودیم، كم بودیم، زیردست بودیم، هم ملت ایران این‌جور بود، هم جامعه‌ متدین این‌جور بود، هم روحانیون این‌جور بودند، هم جوانان علاقه‌مند این‌جور بودند، كم و مستضعف و زیردست بودند؛ امروز بحمدالله خدای متعال دست آنها را قوی كرده است.» (بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری، 15 بهمن 1392)

طبق شرح تفسیر نمونه ذیل این آیه، قرآن در حقیقت «دست مسلمانان را گرفته و به گذشته تاریخی‌شان باز می‌گرداند و به آنها حالی می‌کند که در چه پایه‌ای بودید و اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارند.» و به آنها یادآوری می‌کند که «به خاطر بیاورید آن زمان را که شما گروهی کوچک و ناتوان بودید و در چنگال دشمنان گرفتار و آنها شما را به ضعف و ناتوانی کشانده بودند، آن چنان که می‌ترسیدید مشرکان و مخالفان شما را به سرعت بربایند.»

در واقع این تعبیر قرآن، نهایت ضعف و کمی نفرات مسلمانان را در مکّه قبل از هجرت در برابر مشرکان نیرومند و یا بعد از هجرت در مقابل قدرت‌های بزرگ آن روز همانند ایران و روم آشکار می‌سازد اما آیه در ادامه بیان می‌دارد «ولی خداوند شما را پناه داد، با یاری خود شما را تقویت کرد، از روزی‌های پاکیزه شما را بهره‌مند ساخت، شاید شکر نعمت او را به جا آرید.» به نحوی که اکنون به مرحله‌اى رسیده‌اید که قدرت در هم شکستن نیروهاى مشرکان «مکّه» را پیدا کرده‌اید و تهدیدى براى ستمگران و زورگویان قبایل «حجاز» شده‌اید.

بررسی نهضت اسلامی و حرکت ملت ایران که در نهایت منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی شد گواه این سیر تاریخی است که اگر در ابتدا این حرکت با ضعف روبرو بود و جمع اندکی از مردم در آن حضور داشتند و قدرت طاغوت آن چنان بود که امیدی به پیروزی در دل انقلابیون وجود نداشت اما در نهایت حضور یک رهبر باورمند به صدق وعده‌های الهی و ایمان عمیق پیروان به این باورها، جمعیت مستضعفان را در برابر مستبدان و طاغوتیان بیشتر و اعتقاد آنها را به پیروزی بیشتر و بیشتر کرد به گونه‌ای که در سال‌های 1356 و 1357 دیگر شهری نبود که شاهد اعتراض، تظاهرات و راهپیمایی مردم نباشد و همین حضور مستمر مردم در صحنه تحت هدایت امام خمینی(ره) نتیجه‌ای را رقم زد که در مخیله هیچکس نمی‌گنجید و شرایطی رقم خورد که با وضعیت غربت نهضت در روزهای آغازین غیر قابل مقایسه بود.

براین اساس برپایه این آیه می‌توان چنین نتیجه گرفت که:

ـ يادآورى روزهاى ناتوانى و روزهاى يارى خداوند، مايه‌ دور شدن از فتنه‌هاست.

ـ در ابتدا تعداد مسلمانان، بسيار كم بود.

ـ در راه حقّ، از كمى نفرات و ناتوانى و آوارگى نهراسيم كه يارى خداوند حتمى است.

ـ يادآورى روزهاى ضعف و مقايسه آن با روزهاى پيروزى، مايه‌ شكرگزارى و توكل به خداوند است.

ـ در سايه‌ ايمان، خداوند به گروه اندک ضعيف هراسناک، عزت و قدرت و مكنت مى‌بخشد.