پیش‌نیازهای مولدسازی؛ از تشکیل صندوق توسعه ریالی تا پرهیز از اقدامات عجولانه + صوت

الله مراد سیف، عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) در گفت‌وگو با ایکنا، درباره مولدسازی اموال دولت و تأثیر آن بر بودجه 1402 گفت: مولدسازی دارایی‌ها که دولت آقای رئیسی متوجه آن شده بحث مهمی است و در اهمیت آن تردیدی وجود ندارد. به هر حال اموال دولتی بخشی از دارایی‌های مردمی به شمار می‌روند و باید از اینها به درستی استفاده شود.

وی افزود: اموال مازاد باید به مردم واگذار شوند و بعضی دیگر که قرار است در اختیار دولت باقی بمانند به درستی مورد استفاده قرار گیرند. مولدسازی اموال دولت از این جهت اهمیت دارد که می‌تواند هزینه تولید را برای دولت کاهش دهد و در نهایت با کاهش این هزینه‌ها کارآمدی  دولت افزایش پیدا می‌کند.

مولدسازی دارایی‌ها نیازمند تجزیه و تحلیل بیشتر

پژوهشگر اقتصادی این نکته را متذکر شد که مولدسازی دارایی‌های دولتی جزء مباحث جدید محسوب می‌شود و نیاز دارد به طور اساسی بررسی و تجزیه و تحلیل شود.

سیف ادامه داد: ای کاش پیش از هرگونه اقدام در راستای مولدسازی دارایی‌های دولتی، صندوقی تحت عنوان صندوق توسعه ریالی به پشتوانه این دارایی‌ها شکل می‌گرفت و در کنار صندوق توسعه ارزی فعالیت می‌کرد. به باور من بهتر بود واگذاری و مولدسازی دارایی‌ها به صندوق توسعه ریالی واگذار می‌شد تا از طریق بکارگیری سازوکارهای مطلوب شناسایی دارایی‌ها، دسته‌بندی و آماده‌سازی آنها برای انتقال و فروش و سپس هزینه کردن مجدد این دارایی‌ها برای دارایی‌های جدید به صورت مستمر انجام شود.

بیشتر بخوانید:

وی افزود: به هر حال بودجه عمرانی دولت‌ها به نوعی خلق دارایی می‌کند که به آن تملک دارایی‌ سرمایه گفته می‌شود. از طریق تجدید دارایی‌ها و واگذاری و تبدیل آن به دارایی‌های جدید که از این محل اتفاق می‌افتاد، برای دولت از نظر بودجه عمرانی آسودگی خاطر به وجود می‌آید. اگر چنین شود دولت با خیال راحت به بودجه جاری کشور می‌پردازد و در بودجه تحول ساختاری ایحاد می‌کند تا از وضعیتی که از لحاظ کسری بودجه عملیاتی وجو دارد، خارج شود.

کارشناس اقتصادی با بیان اینکه ارزش دارایی‌های دولتی به اندازه‌ای است که می‌تواند به مدت 15 سال کل بودجه عمومی کشور را پشتیبانی کند، گفت: مولدسازی دارایی‌ها پراهمیت است اما از نظر فنی خیلی مورد بررسی قرار نگرفته و بهتر بود برای شناسایی و واگذاری سازوکارهای بهتری را در نظر می‌گرفتند. به باور من باید نهاد متولی این کار از شرایط بهتری برخوردار می‌بود و با شفافیت کامل کار پیش می‌رفت.

تأثیر مولدسازی بر بودجه

سیف با اشاره به تأثیر مولدسازی دارایی‌ها بر افزایش درآمدهای دولت در بودجه 1402 اظهار کرد: اینکه بخواهیم در بودجه 1402 برروی مولدسازی دارایی‌ها حساب ویژه باز کرد به نظر می‌رسد منطقی باشد، زیرا قرار بود در سال جاری حدود 10 همت از قبال مولدسازی دارایی‌ها وارد بودجه شود ولی در واقعیت رقم بسیار ناچیزی تحقق یافت. همچنین دولت در بودجه 1402 پیش‌بینی کرده رقمی حدود 96 همت وارد بودجه شود و به احتمال زیاد برای تأمین چنین رقمی شاید با عجله و به صورت غیرصحیح اقدام به مولدسازی دارایی‌ها کند و در نهایت احتمال دارد این رقم به طور کامل محقق نشود و شاهد کسری بودجه از این محل باشیم.

وی بیان کرد: نهاد متولی از سازوکار صحیحی بهره نمی‌برد، درصورتی که باید در استان‌ها زیرمجموعه‌هایی می‌داشت تا بتواند اموال را به درستی شناسایی و در فروش آنها پیشنهادات خوب را در یک تصمیم‌گیری جمعی ارائه دهد. اینکه صرفاً گفته شود اموالی داریم و می‌خواهیم مولدسازی شوند قطعاً جز فروش باعجله با هدف تأمین منابع پیش‌بینی شده نتیجه دیگری در پی ندارد و موجب خسارت‌های بیشتری اقتصادی و معیشتی می‌شود.

احتمال تکرار تجربه تلخ خصوصی‌سازی

عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) با بیان اینکه اگر در مولدسازی دارایی‌ها دقت نشود امکان دارد تجربه تلخ خصوصی‌سازی تکرار شود، گفت: مولدسازی غیرصحیح به اعتماد عمومی آسیب وارد خواهد کرد، زیرا فکر می‌کنند اگر خریدی انجام دهند شاید بعدها بنا به دلایلی خریدشان باطل و نقض شود.

سیف ادامه داد: بهتر است این فضا با اطمینان و شفافیت و دقت بیشتر پیش   رود و از هرگونه اقدامات عجولانه پرهیز شود. به عنوان مثال در قدم اول گفتند هیئت عالی مولدسازی دارایی‌های دولت از مصونیت قضایی برخوردارند و همین مسئله موجب شکل‌گیری فضای منفی علیه مولدسازی شد و به افکار عمومی آسیب وارد کرد، درصورتی که دولت برای پیشبرد چنین اموری نیازمند پشتوانه افکار عمومی است.

وی با بیان اینکه پروژه مولدسازی طی یک سال و دو سال اجرایی نمی‌شود و برای اجرای آن نیازمند درگیر ساختن دو برنامه پنج ساله هستیم، گفت: شناسایی و واگذاری دارایی‌های دولتی کاری زمان‌بر است و ابتدا باید تعریف دقیقی از دارایی‌های مازاد و مولدسازی صورت گیرد و سپس برای مولدسازی اقدام کرد ولی امروز تعریف قانونی مشخصی در دست نیست و این نشان می‌دهد از نظر نهادسازی خیلی ضعیف و با عجله عمل شده  و می‌تواند ابهاماتی را به دنبال داشته باشد.

گفت‌وگو از سعید امینی