آموزش تنغیم/22
«سیکاه» به ندرت در اذان‌گویی استفاده می‌شود + فیلم
«سیکاه» با داشتن فضای شاد اغلب در تلاوت قرآن و در بیان نعمات الهی و وصف بهشت استفاده می‌شود و به ندرت با استفاده از آن اذان گفته می‌شود، البته اذان ارائه شده در مقام سیکاه جذاب و گوشنواز است.
به گزارش ایکنا، قسمت بیست و دوم از سلسله درس‌گفتارهای «آموزش تنغیم»، آشنایی و آموزش مقامات تلاوت قرآن، به بیان موارد تخصصی پیرامون مقام «سیکاه» یا «سه‌گاه» اختصاص دارد که سعید حاجیان، قاری، حافظ کل و مدرس دارای مدرک درجه یک تنغیم از شورای عالی قرآن در این قسمت بخش نخست آن را با مخاطبان در میان می‌گذارد.- قسمت اول آشنایی و آموزش مقامات تلاوت
- مقام سه‌گاه؛ نغمه‌ای پرکاربرد در ترتیل‌خوانی
- نغمه بیات، اُمّ‌النغمات است
- کاربرد نغمه حجاز در تلاوت آیاتی با موضوع عظمت الهی
- قصص قرآنی؛ نمونه‌ای از استفاده مقام «راست»
- کاربرد نغمه صبا در توصیف قیامت و عقاب ظالمان در جهنم
- نغمه «عجم» قابل استفاده در مناجات‌خوانی و خواندن ادعیه
- «کُرد»؛ نغمه پُرکاربرد در ترتیل خلیجی
- «نهاوند» همچون «سه‌گاه»، نغمه‌ای پُرکاربرد در ترتیل قرآن
- حزن همراه با عظمت؛ ویژگی بارز نغمه «اثرکُرد»
- نغمه «نوا اَثَر» حد میانی نغمات «نهاوند» و «حجاز» است
- کاربرد واژه درجه به جای نُت در تلاوت قرآن
- آشنایی با مسافت، بُعد و دیوان در درجات تلاوت
- «قَرار»، «جَواب» و «جوابِ جواب» به چه معناست؟
- آشنایی با واژگان «ثلاثی»، «جنس»، «عقد» و «مقام»
- «مُصَوَّرخوانی» در تلاوت قرآن چیست؟
- تقسیم‌بندی مقامات تلاوت به سه دسته اصلی، فرعی و مرکب
- توضیحاتی درباره پرکاربردترین مقام موسیقایی در تلاوت
- اختیار قاری در به کار بردن تعداد و ترتیب درجات مقامات تلاوت
- آنچه که باید در مورد «مقام حجاز» بدانیم
- «راست»؛ مقامی پُرکاربرد در تلاوت قاریان مکتب شرقیه
وی در این قسمت از «آموزش تنغیم» که فیلم آن در ادامه از نظر می‌گذرد، مقام سیکاه را مقامی شایسته برای تلاوت آیاتی از قرآن بیان می‌کند که به مباحثی پیرامون بهشت، نعمات الهی، قصص و گفت‌و‌گو‌های قرآنی اختصاص دارد و لذا دارای فضایی شاد است.
براساس تصویری که مدرس این سلسله درس‌گفتارها آن را در این قسمت ارائه می‌کند، مقام سیکاه متشکل از یک ثلاثی است که منطبق با گفتار قبلی در مورد این مقام، در سه درجه نخست شکل می‌گیرد و این امر یک استثناست، چرا که در سایر مقام‌ها، شخصیت هر یک از آنها در یک جنس که شامل چهار درجه است، نمود پیدا می‌کند.
مقام سیکاه از یک ثلاثی و یک جنس راست در شکل صعودی و یک سیکاه و جنس نهاوند در شکل نزولی آن نظام یافته که به طور خلاصه می‌توان گفت شکل صعودی این مقام «سیکاه، راست» است و شکل نزولی آن «سیکاه، نهاوند» که البته در قسمت بالا فواصل یک، سه‌چهارم هم در آن مشاهده می‌شود.
حاجیان در بخش دیگری از فیلم این قسمت از درس‌گفتار «آموزش تنغیم» به ذکر مطلبی پیرامون «درجه رکوز» یا نت استقرار در این مقام بر روی سُلَّم موسیقی می‌پردازد که بر روی نت «می» و «لا» قرار دارد و مخاطبان را یک بار دیگر دعوت به شنیدن شکل آوایی این مقام می‌کند.
این مدرس قرآن در ادامه با پخش قطعه‌ای از یک اذان با صدای شعبان عبدالعزیز صیاد، این نکته را نیز ذکر می‌کند که معمولاً از این مقام برای اذان‌گویی استفاده نمی‌شود، اما به ندرت اگر با این مقام اذانی نیز اجرا شود، جذاب و گوشنواز نیز خواهد بود.
مخاطبان در این قسمت از «آموزش تنغیم» آیه 108 سوره «آل عمران» را با صدای احمد ابوالقاسمی می‌شنوند.
مطالب مرتبط
