انسان ناگزیر از دیدار خداست؛ چه رستگار و چه گناهکار
هانی چیت‌چیان گفت: دیر یا زود همه انسان‌ها برای دیدار با معبود برانگیخته می‌شوند؛ چه گناهکار باشند و چه رستگار.
به گزارش خبرنگار ایکنا، جلسه تدبر در سوره‌های جزء سی‌ام قرآن، شامگاه گذشته یکشنبه 27 آبان‌ماه طبق معمول هفته‌های گذشته در مسجد کوی دانشگاه تهران و با سخنرانی هانی چیت‌چیان برگزار شد که اختصاص به بررسی سوره مبارکه «انشقاق» داشت.
در ابتدای این جلسه چیت‌چیان با اشاره به برخی روایات از معصوم(ع) به ثواب قرائت این سوره پرداخت و گفت: براساس کتاب «البرهان» از پیامبر اکرم(ص) نقل است که هرکس این سوره را بخواند، کتاب از پشت سر به او داده نمی‌شود! منظور از کتاب نامه اعمال فرد است و مراد از پشت سر که اتفاقاً یکی از آیات این سوره نیز به آن اشاره دارد، رویه‌ای است که معمولاً نامه اعمال افراد گناهکار به این شکل به دست آنها تسلیم می‌شود.
وی ادامه داد: از جمله دیگر روایات منقول در باب ثواب قرائت این سوره، روایتی از امام صادق(ع) است که این سوره برای زن در حال وضع حمل خوانده شود به این واسطه تولد نوزاد به راحتی روی می‌دهد و همچنین از اباعبدالله(ع) روایت است که هرکس این سوره و همچنین سوره «انفطار» را بخواند، حاجتی برای او باقی نخواهد ماند.
بیشتر بخوانید؛
خلاصه‌ای از آنچه در این جلسه درباره سوره انشقاق مطرح شد از نظر می‌گذرد:
انشقاق مانند برخی دیگر از سوره‌های قرآن، سوره قیامت است، چرا که در ابتدا از تغییر حالت برخی از پدیده‌های طبیعی صحبت می‌کند که در عالم واقع چنین نیست؛ مانند آسمانی که از هم شکافته شده یا زمینی که برخلاف ظاهر دوارش، تخت می‌شود. انسان به هر حال دیر یا زود به جانب پروردگارش رهسپار خواهد شد و او ناگزیر از دیدار معبودش است، منتها کیفیت این دیدار متفاوت است؛ برخی سربلند در حالی که نامه اعمال آنها در دست راستشان است و برخی دیگر که نامه از پشت سر به آنان تسلیم می‌شود.
تسلیم نامه اعمال افراد به دست راستشان، کنایه از آن است که آنها مراقب اعمال و رفتار خود بوده‌اند و همواره خدا را در زیست دنیوی خود حاضر و ناظر بر آنچه مرتکب آن شده‌اند، می‌دیدند و در مقابل آنهایی که نامه را از پشت سر دریافت کردند، افرادی بودند که ترجیحشان آن بوده که خدا را در آنچه در دنیا به آن دلخوش بوده و برخلاف مصلحت الهی، آن را عین عافیت و سلامت خود حس می‌کردند، حاضر نمی‌دانستند.
افراد دسته اول بنا به تعبیر قرآن مسرور هستند؛ شادی باطنی ریشه در کلمه سِر دارد یعنی آنچه از درون می‌جوشد و لذا اثری ماندگار و طولانی دارد، سرور برخلاف شادی، عمیق با اثرگذاری بیشتر است، در حالی که فرح را به شادی سطحی و زودگذر تعبیر کرده‌اند. شاید این پرسش مطرح شود که منظور از تسلیم نامه از پشت سر چیست؟ این افراد، در زندگی از خدا روی گردان بوده‌اند و در توصیف آنها این نحوه دریافت نامه اعمال به این معنی باشد که همچنان در وضعیتی رویگردان از وجه الهی هستند و این امر برخلاف انسان‌های درستکاری است که در این مواجهه شادمان از رویارویی با خداوند، چهره‌ای متبسم و راضی دارند.
آنهایی که نامه اعمال خود را از پشت سر دریافت می‌کنند، به زودی هلاک شده و در آتشی درافکنده می‌شوند. فرقی که بین آنها و انسان‌های درستکار وجود دارد، آن است که آنها قبلاً در میان عهد و عیال خود زندگی می‌کردند، مسرور بوده‌اند و اکنون که پرده‌ها فروافتاده، چهره دوزخی آنها به واسطه سالها نافرمانی از خداوند برملا می‌شود، حال آن که انسان‌های درستکار در طول زندگی دنیوی خود با وجود آنکه می‌توانستند زندگی پر از عافیت حاصل منفعت‌طلبی برای خود بسازند، راه پر از مرارت را تنها برای دریافت رضایت پروردگار برگزیده‌اند.
درست همینجا خداوند با ذکر قسم‌هایی در باب فلسفه پدیده‌هایی طبیعی به این مهم اشاره می‌کند که انسان طبقه به طبقه، رده به رده در زندگی خود وضعیت و حالت‌های متفاوتی را تجربه می‌کند و با قسم به شب، ماه و شفق(سرخی زمان غروب آفتاب) مخاطب را به این موضوع متوجه می‌کند که او انگار سوار بر مرکبی از رده‌ای به رده دیگر و از طبقه و جایگاهی به جایگاهی نو کوچ می‌کند؛ درست مثل زمانی که ابتدا روشنی آسمان به سرخی دم غروب مبدل شده و سپس شب فرا می رسد که همه چیزهای را فراگرفته و همه اجزای پراکنده زمین را گرد هم جمع آورده و آن گاه ماه در آسمان نمایان می‌شود تا او را متوجه این امر کند که همه آن گردهم آمده‌ها نیز سرجایشان هستند و تغییر ماهیت نداده‌اند.
وقتی همه چیز برملا شده، آن زمان انسان سرکش همه چیز را منکر می‌شود در حالی که بنا به اشاره آیه‌ای از این سوره خداوند نسبت به آنچه که آنها در سینه دارند، آگاه‌تر است. این امر به آن معناست که خود انسان ظرفیت‌های درونی خود را برای پذیرش حق و باطل به وجود می‌آورد، یعنی هر آنچه را که در این دنیا از تحصیل علم و معرفت و آگاهی یا شاید سایر سجایا و سیئات در وجود خود ذخیره می‌کند، عیار او را برای پذیرش حق و حقانیت یا باطل مشخص می‌کند و لذا انسان به واسطه توشه‌ای که برای خود اختیار کرده است با ظرفیت بهشت را پیدا می‌کند یا فاقد این ظرفیت خواهد بود.
ادامه دارد ...
سمیه عیادی
انتهای پیام
