درس‌هایی از دعای تلاوت قرآن امام صادق(ع)
امام جعفرصادق(ع) رئیس مکتب شیعه، هنگام خواندن قرآن دعایی را قرائت می‌کردند که سرشار از معانی اخلاقی و حکمت‌آمیز است. شیوه گفت‌وگوی امام(ع) با حضرت حق با لطافت و زیبایی فراوان همراه است و تداعی‌گر ارتباط عاشقانه خالق هستی‌بخش و خلق شایسته اوست.
عبدالحسین طالعی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم و پژوهشگر نامی دین در سلسله متونی که به انگیزه ماه مبارک رمضان در اختیار ایکنا قرار داده است به بررسی درس‌هایی از دعای تلاوت قرآن امام صادق(ع) پرداخته است. در متن پیش‌رو متن کامل و ترجمه فارسی دعای حضرت صادق (ع) را می‌خوانیم:
كَانَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ(ع) يَدْعُو عِنْدَ قِرَاءَةِ كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- اللَّهُمَّ رَبَّنَا لَكَ الْحَمْدُ أَنْتَ الْمُتَوَحِّدُ بِالْقُدْرَةِ وَ السُّلْطَانِ الْمَتِينِ وَ لَكَ الْحَمْدُ أَنْتَ الْمُتَعَالِي بِالْعِزِّ وَ الْكِبْرِيَاءِ وَ فَوْقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ رَبَّنَا وَ لَكَ الْحَمْدُ أَنْتَ الْمُكْتَفِي بِعِلْمِكَ وَ الْمُحْتَاجُ إِلَيْكَ كُلُّ ذِي عِلْمٍ رَبَّنَا وَ لَكَ الْحَمْدُ يَا مُنْزِلَ الْآيَاتِ وَ الذِّكْرِ الْعَظِيمِ رَبَّنَا فَلَكَ الْحَمْدُ بِمَا عَلَّمْتَنَا مِنَ الْحِكْمَةِ وَ الْقُرْآنِ الْعَظِيمِ الْمُبِينِ اللَّهُمَّ أَنْتَ عَلَّمْتَنَاهُ قَبْلَ رَغْبَتِنَا فِي تَعَلُّمِهِ وَ اخْتَصَصْتَنَا بِهِ قَبْلَ رَغْبَتِنَا بِنَفْعِهِ اللَّهُمَّ فَإِذَا كَانَ ذَلِكَ مَنّاً مِنْكَ وَ فَضْلًا وَ جُوداً وَ لُطْفاً بِنَا وَ رَحْمَةً لَنَا وَ امْتِنَاناً عَلَيْنَا مِنْ غَيْرِ حَوْلِنَا وَ لَا حِيلَتِنَا وَ لَا قُوَّتِنَا اللَّهُمَّ فَحَبِّبْ إِلَيْنَا حُسْنَ تِلَاوَتِهِ وَ حِفْظَ آيَاتِهِ وَ إِيمَاناً بِمُتَشَابِهِهِ وَ عَمَلًا بِمُحْكَمِهِ وَ سَبَباً فِي تَأْوِيلِهِ وَ هُدًى فِي تَدْبِيرِهِ وَ بَصِيرَةً بِنُورِهِ اللَّهُمَّ وَ كَمَا أَنْزَلْتَهُ شِفَاءً لِأَوْلِيَائِكَ وَ شَقَاءً عَلَى أَعْدَائِكَ وَ عَمًى عَلَى أَهْلِ مَعْصِيَتِكَ وَ نُوراً لِأَهْلِ طَاعَتِكَ اللَّهُمَّ فَاجْعَلْهُ لَنَا حِصْناً مِنْ عَذَابِكَ وَ حِرْزاً مِنْ غَضَبِكَ وَ حَاجِزاً عَنْ مَعْصِيَتِكَ وَ عِصْمَةً مِنْ سَخَطِكَ وَ دَلِيلًا عَلَى طَاعَتِكَ وَ نُوراً يَوْمَ نَلْقَاكَ نَسْتَضِيءُ بِهِ فِي خَلْقِكَ وَ نَجُوزُ بِهِ عَلَى صِرَاطِكَ وَ نَهْتَدِي بِهِ إِلَى جَنَّتِكَ اللَّهُمَّ إِنَّا نَعُوذُ بِكَ مِنَ الشِّقْوَةِ فِي حَمْلِهِ وَ الْعَمَى عَنْ عَمَلِهِ وَ الْجَوْرِ عَنْ حُكْمِهِ وَ الْعُلُوِّ عَنْ قَصْدِهِ وَ التَّقْصِيرِ دُونَ حَقِّهِ اللَّهُمَّ احْمِلْ عَنَّا ثِقْلَهُ وَ أَوْجِبْ لَنَا أَجْرَهُ وَ أَوْزِعْنَا شُكْرَهُ وَ اجْعَلْنَا نُرَاعِيهِ وَ نَحْفَظُهُ اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا نَتَّبِعُ حَلَالَهُ وَ نَجْتَنِبُ حَرَامَهُ وَ نُقِيمُ حُدُودَهُ وَ نُؤَدِّي فَرَائِضَهُ اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا حَلَاوَةً فِي تِلَاوَتِهِ وَ نَشَاطاً فِي قِيَامِهِ وَ وَجِلًا فِي تَرْتِيلِهِ وَ قُوَّةً فِي اسْتِعْمَالِهِ فِي آنَاءِ اللَّيْلِ وَ أَطْرَافِ النَّهَارِ اللَّهُمَّ وَ اشْفِنَا مِنَ النَّوْمِ بِالْيَسِيرِ وَ أَيْقِظْنَا فِي سَاعَةِ اللَّيْلِ مِنْ رُقَادِ الرَّاقِدِينَ وَ نَبِّهْنَا عِنْدَ الْأَحَايِينِ الَّتِي يُسْتَجَابُ فِيهَا الدُّعَاءُ مِنْ سِنَةِ الْوَسْنَانِينَ اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِقُلُوبِنَا ذَكَاءً عِنْدَ عَجَائِبِهِ الَّتِي لَا تَنْقَضِي وَ لَذَاذَةً عِنْدَ تَرْدِيدِهِ وَ عِبْرَةً عِنْدَ تَرْجِيعِهِ وَ نَفْعاً بَيِّناً عِنْدَ اسْتِفْهَامِهِ اللَّهُمَّ إِنَّا نَعُوذُ بِكَ مِنْ تَخَلُّفِهِ فِي قُلُوبِنَا وَ تَوَسُّدِهِ عِنْدَ رُقَادِنَا وَ نَبْذِهِ وَرَاءَ ظُهُورِنَا وَ نَعُوذُ بِكَ مِنْ قَسَاوَةِ قُلُوبِنَا لِمَا بِهِ وَعَظْتَنَا اللَّهُمَّ انْفَعْنَا بِمَا صَرَفْتَ فِيهِ مِنَ الْآيَاتِ وَ ذَكِّرْنَا بِمَا ضَرَبْتَ فِيهِ مِنَ الْمَثُلَاتِ وَ كَفِّرْ عَنَّا بِتَأْوِيلِهِ السَّيِّئَاتِ وَ ضَاعِفْ لَنَا بِهِ جَزَاءً فِي الْحَسَنَاتِ وَ ارْفَعْنَا بِهِ ثَوَاباً فِي الدَّرَجَاتِ وَ لَقِّنَا بِهِ الْبُشْرَى بَعْدَ الْمَمَاتِ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ لَنَا زَاداً تُقَوِّينَا بِهِ فِي الْمَوْقِفِ بَيْنَ يَدَيْكَ وَ طَرِيقاً وَاضِحاً نَسْلُكُ بِهِ إِلَيْكَ وَ عِلْماً نَافِعاً نَشْكُرُ بِهِ نَعْمَاءَكَ وَ تَخَشُّعاً صَادِقاً نُسَبِّحُ بِهِ أَسْمَاءَكَ فَإِنَّكَ اتَّخَذْتَ بِهِ عَلَيْنَا حُجَّةً قَطَعْتَ بِهِ عُذْرَنَا وَ اصْطَنَعْتَ بِهِ عِنْدَنَا نِعْمَةً قَصُرَ عَنْهَا شُكْرُنَا اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ لَنَا وَلِيّاً يُثَبِّتُنَا مِنَ الزَّلَلِ وَ دَلِيلًا يَهْدِينَا لِصَالِحِ الْعَمَلِ وَ عَوْناً هَادِياً يُقَوِّمُنَا مِنَ الْمَيْلِ وَ عَوْناً يُقَوِّينَا مِنَ الْمَلَلِ حَتَّى يَبْلُغَ بِنَا أَفْضَلَ الْأَمَلِ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ لَنَا شَافِعاً يَوْمَ اللِّقَاءِ وَ سِلَاحاً يَوْمَ الِارْتِقَاءِ وَ حَجِيجاً يَوْمَ الْقَضَاءِ وَ نُوراً يَوْمَ الظَّلْمَاءِ يَوْمَ لَا أَرْضَ وَ لَا سَمَاءَ يَوْمَ يُجْزَى كُلُّ سَاعٍ بِمَا سَعَى اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ لَنَا رَيّاً يَوْمَ الظَّمَإِ وَ فَوْزاً يَوْمَ الْجَزَاءِ مِنْ نَارٍ حَامِيَةٍ قَلِيلَةِ الْبُقْيَا عَلَى مَنْ بِهَا اصْطَلَى وَ بِحَرِّهَا تَلَظَّى اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ لَنَا بُرْهَاناً عَلَى رُءُوسِ الْمَلَإِ يَوْمَ يُجْمَعُ فِيهِ أَهْلُ الْأَرْضِ وَ أَهْلُ السَّمَاءِ اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا مَنَازِلَ الشُّهَدَاءِ وَ عَيْشَ السُّعَدَاءِ وَ مُرَافَقَةَ الْأَنْبِيَاءِ إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعاءِ*.
حضرت صادق(ع) هنگام خواندن قرآن اين دعا را می‌خواند (كه ترجمهاش چنين است):
بار خدايا اى پروردگار ما ستايش مخصوص توست، تویى يگانه در قدرت و پادشاهى استوار و مخصوص توست، ستايش، تویى برتر به عزت و كبرياء و مسلط بر فراز آسمان‌ها و عرش بزرگ، پروردگار ما و از آن توست، ستايش، تویى كه همه چيز را به ذات خود دانایى و هر دانشمندى نيازمند درگاه توست، پروردگار ما از آن توست ستايش اى فرود فرستنده آيهها و ذكر عظيم، پروردگار ما مخصوص توست.
ستايش بدانچه به ما آموختى از حكمت و قرآن عظيم آشكاركننده، بار خدايا تویى كه پيش از رغبت ما در آموختنش آن را به ما آموختى و پيش از اظهار شوق مادر سودش ما را بدان مخصوص گردانيدى، بار خدايا در اين صورت اين منتى است از تو بر ما و فضل وجود و لطفى است، به ما و رحمتى است براى ما و امتنانى است بر سر ما، بدون اينكه از جانب ما جنبش و حركت و توانایى و چارهجویى شود، بار خدايا پس تلاوت اين قرآن و در برداشتن آياتش را محبوب ما ساز و بما ارزانى دار ايمان به آيات متشابه آن را و توفيق عمل به محكمش را و به ما ده وسيله تأويل آن را و راهنمایى در تدبير آن و بينایى در پرتو نورش را به ما عنايت فرما.
بار خدايا چنانچه آن را فرو فرستادى درمان براى دوستانت و وسيله بدبختى براى دشمنانت و سبب كورى نافرمانانت و وسيله روشنى فرمانبردارانت، بار خدايا آن را قرار ده براى ما پناهگاه محكمى از عذابت و دژى از خشمت و جلوگيرى از نافرمانيت و نگهبانى از قهر و غضبت و راهنمایى به فرمانبرداريت و نورى در روز ديدارت كه بدان در ميان خلق تو روشنى يابيم و بر صراط تو بدان وسيله بگذريم و به بهشتت راه يابيم.
بار خدايا به تو پناه بريم از بدبختى در حمل آن و كورى از عمل [يا علم] به آن و كج‌روى در حكم آن و برترى نمودن از توجه بدان (يا پيشتازى از ميانه‌روى آن) و كوتاهى كردن در برابر حق آن، بار خدايا سنگينى آن را از ما بردار و مزدش را براى ما لازم گردان و سپاسگزاريش را نصيب ما گردان و ما را چنان كن كه مراعات و محافظتش كنيم، بار خدايا ما را چنان ساز كه از حلالش پيروى كنيم و از حرامش اجتناب ورزيم و حدود آن را بر پا داريم و فرائض آن را بجا آوريم.
بار خدايا روزى ما گردان شيرينى تلاوتش را و نشاط در باره قيام بدان و ترس در هنگام خواندنش و نيرویی براى به كار بستن آن در هر آن از شب و روز، بار خدايا باندكى خواب خستگى ما را درمان كن و در ساعت مخصوص شب ما را از خواب‌ها بيدار كن و درگاههایی كه دعا به اجابت رسد ما را از چرت چرت‌ها به خود آر.
بار خدايا دل‌هاى ما را در برابر عجایب به پايانش تيزهوش كن و زمزمه آن را لذت بخش نما و هنگام مراجعه به آن عبرتى به ما بده و سود آشكارى هنگام فهمجویيش به ما عنايت فرما، بار خدايا به تو پناه بريم از تخلف قرآن در دل‌هاى ما (يعنى اثر آن در اعضاء و جوارح ما آشكار نشود) و از اينكه آن را بالش خواب خود كنيم و از اينكه آن را پشت سر اندازيم و از قساوت دل‌هامان نسبت بدان چه ما را بدان پند دادى بتو پناه بريم، بار خدايا به آياتى كه در آن آوردى ما را سود ده و به مثل‌هایی كه در آن زدهاى ما را متذكر ساز و به تأويل آن بدی‌هاى ما را جبران كن و بدان وسيله مزد كردار نيك ما را دو چندان كن و درجات ما را بالا ببر و پس از مرگ به سبب آن به ما بشارت تلقين نما، بار خدايا آن را براى ما توشهاى ساز كه در موقع وقوف در برابرت بدان وسيله بما نيرو دهى و راه روشنى كه كه با آن بسوى تو آئيم و دانش سودمندى كه بدان وسيله نعمت‌هاى تو را سپاسگزاريم و خشوع صادقانهاى كه با آن نام‌هاى تو را تسبيح گوئيم، زيرا تو با فرود فرستادن آن حجتى بر ما آوردى كه راه عذر را بر ما بستى و نعمتى به ما دادى كه زبان شكر ما از آن كوتاه است.
بار خدايا آن را براى ما سرپرستى ساز كه ما را از لغزش نگهدارد و راهنمایى ساز كه ما را به كار نيك راهنمایى كند و كمكى راهنمايش ساز كه ما را از كجى راست كند و در خستگى نيرو بخشد، تا به بهترين آرزوهايمان رساند، بار خدايا آن را براى ما در روز قيامت شفيع ساز و وسيلهاى براى ارتقا و وكيلى پيروز در آن روز قضاوت و نورى در آن روز تاريكى و ظلمت روزى كه نه زمينى است و نه آسمانى، روزى كه هر كس به آنچه كوشش كرده بدان مزد گيرد.
بار خدايا آن را براى ما وسيله سيرابى در روز تشنگى ساز و سبب نجات ما گردان در روز جزا از آن آتش سوزانى كه بر هر كس از آن گرمى خواهد ترحم نكند و شعلهاش زبانه كشد، بار خدايا آن را براى ما برهانى قرار ده در آن روز كه همه اهل زمين و آسمان‌ها گرد آيند. بار خدايا منزله‌اى شهيدان و زندگى سعيدان و رفاقت پيمبران را روزى ما گردان زيرا تو شنواى دعایی.
ادامه دارد...
انتهای پیام
