قرض دادن

گاهی انسان مبلغی را به دیگری قرض می‌دهد و این سؤال پیش می‌آید که آیا به چنین پولی خمس تعلق می‌گیرد یا نه؟ مراجع تقلید درباره این موضوع می‌فرمایند «اگر پولِ قرض‌داده‌شده قابل پس‌گرفتن باشد و بدهکار امکان پرداخت دارد، خمس آن در پایان سال خمسی واجب می‌شود». اما اگر وصول بدهی ممکن نباشد یا امید بازگشت آن کم باشد، تا زمان دسترسی دوباره به پول، خمس آن واجب نیست. در نگاه فقها، ملاک اصلی در خمسِ قرض، توانایی دسترسی به مال و قابلیت استفاده از آن است. در ادامه نظر برخی مراجع را در این باره مرور می‌کنیم.

گاهی در شرایط تورم یا کاهش ارزش پول، این سؤال پیش می‌آید که آیا می‌توان قرض را به نرخ روز پس گرفت؟ مراجع تقلید تصریح کرده‌اند که اگر هنگام قرض دادن ، شرط شود که بازپرداخت بر اساس نرخ روز باشد، ربا و حرام است. اما اگر بدون شرط، دو طرف با رضایت پس از مدتی توافق کنند مبلغی بیش از اصل پول پرداخت شود، اشکالی ندارد. در نگاه فقها، معیار اصلی در قرض، بازگرداندن همان مقدار مال قرض‌داده‌شده است، نه ارزش متغیّر آن؛ بنابراین، احتیاط در پرهیز از شرط‌های ربوی، ضامن پاکی معاملات مالی است. در ادامه نظر برخی از مراجع تقلید را در این باره مشاهده می‌کنید.

با توجه به اقتضائات و نیازهای جامعه دفتر رهبر معظم انقلاب اسلامی جدیدترین استفتائات مقام معظم رهبری را با بیان حجت‌الاسلام والمسلمین رضایی منتشر می‌کند. با توجه به حرمت قرض به شرط قرض و ربا بودن آن، آیا کار برخی از بانک‌ها در پرداخت‌های این‌چنینی، ربا محسوب می‌شود؟ در این قسمت به این پرسش پاسخ داده می‌شود.

در اسلام، وجود نهاد قرض، امری لازم و ضروری بوده و از آنجا که طبق احکام اسلامی، گرفتن ربا تحریم شده‌، خداوند متعال برای برانگیختن مردم به قرض دادن ، از انگیزه‌های معنوی استفاده می‌کند. پاداش‌های چند برابر در قبال پرداخت قرض، کسب رضایت الهی، قرض دادن به‌مثابه عبادت، جلب سپاس خداوند، وعده آمرزش و پوشاندن گناهان و دادن قرض به خداوند، از جمله مضامین انگیزشی قرآن در این زمینه است.

گروه شهرستان‌ها- یک کارشناس ارشد قرآن و حدیث با بیان اینکه قرآن به شدت با مسکوت گذاشتن سرمایه و ثروت‌اندوزی انسان‌ها مخالف است، گفت: پول و سرمایه باید در چرخه اقتصادی کشور در گردش باشد و بنا بر آیه 34 سوره توبه، خداوند سبحان ثروت‌اندوزی را در کنار خوردن مال مردم قرار داده و با آن مخالف است.