مسجد - صفحه 16

مسجد ِ اِمام‌ اصفهان یکی‌ از مهم‌ترین‌ بناهای عصر صفویه است که‌ پیش‌تر به‌ نام‌های مسجد ِ شاه‌، مسجد ِ سلطانی‌ جدید و جامع‌ِ عباسی‌ شهرت‌ داشت‌. بنای این مسجد در ضلع‌ جنوبی‌ میدان‌ نقش‌ جهان‌ از شاهکارهای معماری، کاشی‌کاری و نجاری در قرن یازدهم هجری قمری محسوب می‌شود. ارتفاع گنبد بزرگ جنوبی آن از سطح زمین ۵۲ متر و ارتفاع مناره‌های داخل آن ۴۸ متر و ارتفاع مناره‌های سردر آن در میدان نقش جهان ۴۲ متر است.

مسجد وکیل یا مسجد سلطانی شیراز، بنایی تاریخی مربوط به دوره زندیان است که به دستور کریم‌خان زند ساخته شد. این مسجد در غرب بازار وکیل و در انتهای راستهٔ شمشیرگرها واقع شده‌ است. طرح این مسجد دو ایوانی بوده و دارای دو شبستان جنوبی و شرقی است. مساحت این شبستان در حدود ۵ هزار متر مربع است و منبر چهارده پله‌ای یکپارچه از سنگ مرمر از زیبائی‌های قسمت شبستان است.

مستند «مساجد؛ هنر و فضا» تولید سال ۲۰۱۸ شبکه arte فرانسه است که «برونو اولمر» کارگردان این اثر با سفر به سه قاره آفریقا، اروپا و آسیا، شش مسجد بزرگ مسلمانان را از حیث تاریخی، معماری و فضای هنری مورد بررسی قرار می‌دهد. در قسمت اول این مستند «برونو اولمر» مسجد قبه الصخره- بیت‌المقدس فلسطین را روایت می‌کند.

مسجد جامع تبریز که در کتاب‌های تاریخی از آن به‌عنوان «جامع کبیری» نیز نام برده شده یکی از بناهای تاریخی این شهر است. مسجد جامع تبریز در خیابان شهید مطهری این شهر واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۷۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

مسجد صاحب‌الامر یا مسجد شاه طهماسب یکی از مسجد های قدیمی شهر تبریز است. این بنا به دستور شاه طهماسب یکم بنا شد و در آغاز متعلق به وی بود. شکل گنبد و مناره‌های مسجد با سایر مساجد آن دوره متفاوت است. از زمان شاه طهاسب یکم، تنها دو طاق مرمرین در این مسجد باقی مانده که جنبه تاریخی دارد. در کنار یکی از طاق‌ها سنگ نوشته‌ای مرمرین و در بالای طاق دیگر سوره الجن نوشته شده است. مسجد صاحب‌لامر بعدها با حمله سپاهیان عثمانی به ایران به طور کامل ویران شد. اما بعد از عقب‌نشینی عثمانیان مسجد توسط میرزا محمد ابراهیم (وزیر آذربایجان در زمان شاه سلطان حسین) بازسازی شد.

مسجد نو در بازار‌ بزرگ اصفهان یکی از جاذبه‌های گردشگری نصف‌جهان است که در سال ۱۳۷۷ شمسی ثبت ملی شد.

مقام معظم رهبری در دیدار ائمه جماعات مساجد استان تهران عنوان کردند « مسجد می‌تواند پایگاه همه‌ی کارهای نیک باشد. ۹۵/۵/۳۱». ویژگی‌ها و الزامات مسجد طراز اسلامی در اطلاع‌نگاشت زیر ارائه می‌شود.

به مناسبت روز جهانی مسجد ، با حضور مسئولان ارشد و آحاد مختلف مردم اهر همایش مشترک ائمه جماعت، هیأت امنای مساجد، فرماندهان حوزه و پایگاه های مقاومت بسیج محلات این شهرستان برگزار و در پایان از برخی ائمه جماعت و هیأت امنای مساجد روستایی و شهری و همچنین فرماندهان حوزه و پایگاه های مقاومت بسیج محلات تجلیل شد.

به مناسبت روز جهانی مسجد مرکز موسیقی مأوا نماهنگ «هم‌صدای آسمان» را منتشر کرد. علیرضا خالقی، مؤذن این اثر است که به کارگردانی داوود احمدی تولید شده است.

مسجد جامع اصفهان که نام‌های دیگری مانند مسجد جامع عتیق و عتیق دارد از جمله معروف‌ترین بناهای اسلامی مورد استقبال بازدیدکنندگان شهر اصفهان است. این مسجد در ابتدا بسیار کوچک و کاملا متناسب با جمعیت شهر اصفهان بود، اما بعدها، این بنای تاریخی موجب شد تا افراد بیشتری به سمت این شهر آمده و موجبات رشد و توسعه اصفهان را فراهم کنند. ظاهر و سیمای این مسجد برگرفته از معماری دوره سلجوقی است، اما با گذشت زمان، برخی تعمیرات نیز در دوران صفوی انجام شد و آن نیز تاثیرات زیادی بر روی نمای خارجی مسجد جامع اصفهان داشت. برخی تحقیقات باستان شناسی آثاری که مربوط به دوران آل بویه و قرن سوم باشد را نیز نشان می‌دهد.

مسجد جامع اصفهان که نام‌های دیگری مانند مسجد جامع عتیق و عتیق دارد از جمله معروف‌ترین بناهای اسلامی مورد استقبال بازدیدکنندگان شهر اصفهان است. این مسجد در ابتدا بسیار کوچک و کاملا متناسب با جمعیت شهر اصفهان بود، اما بعدها، این بنای تاریخی موجب شد تا افراد بیشتری به سمت این شهر آمده و موجبات رشد و توسعه اصفهان را فراهم کنند. ظاهر و سیمای این مسجد برگرفته از معماری دوره سلجوقی است، اما با گذشت زمان، برخی تعمیرات نیز در دوران صفوی انجام شد و آن نیز تاثیرات زیادی بر روی نمای خارجی مسجد جامع اصفهان داشت. برخی تحقیقات باستان شناسی آثاری که مربوط به دوران آل بویه و قرن سوم باشد را نیز نشان می‌دهد.

مسجد و مدرسه تاریخی رکن‌الملک یکی از مساجد تاریخی شهر اصفهان است که در بخش شمالی گورستان قدیمی تخت فولاد، جنب تکیه محمد‌جعفر آباده‌ای قرار دارد. این مسجد تاریخی توسط فردی به نام میرزا سلیمان خان رکن‌الملک شیرازی اصفهانی در اوایل قرن ۱۴(ه.‌ق) و در زمان حکومت مسعود میرزا ملقب به ظل السلطان ساخته شده است. وی به مدت سی‌سال منسب نایب الحکومه را در شهر اصفهان برعهده داشته و بنا بر شواهد تاریخی به شعر و ادب نیز علاقه داشته و فردی فاضل بوده­ است. از کتیبه‌های موجود در گوشه و کنار مسجد این‌گونه استنباط می‌شود که این بنا در سال ۱۳۲۱(ه.ق) ساخته شده است.

مسجد و مدرسه تاریخی رکن‌الملک یکی از مساجد تاریخی شهر اصفهان است که در بخش شمالی گورستان قدیمی تخت فولاد، جنب تکیه محمد‌جعفر آباده‌ای قرار دارد. این مسجد تاریخی توسط فردی به نام میرزا سلیمان خان رکن‌الملک شیرازی اصفهانی در اوایل قرن ۱۴(ه.‌ق) و در زمان حکومت مسعود میرزا ملقب به ظل السلطان ساخته شده است. وی به مدت سی‌سال منسب نایب الحکومه را در شهر اصفهان برعهده داشته و بنا بر شواهد تاریخی به شعر و ادب نیز علاقه داشته و فردی فاضل بوده­ است. از کتیبه‌های موجود در گوشه و کنار مسجد این‌گونه استنباط می‌شود که این بنا در سال ۱۳۲۱(ه.ق) ساخته شده است.

مسجد حکیم یا مسجد جورجیر از مساجد چهار ایوانی مربوط به پایان دوره صفوی در منطقه قدیمی باب‌الدشت اصفهان در انتهای بازار رنگرزان است. این مسجد در دورهٔ شاه عباس دوم به واسطه پزشک وی حکیم محمد داوود در محل ویرانه‌های مسجد جامع دیلمی جورجیر یا مسجد صاحب اسماعیل‌ بن عباد از قرن چهارم هجری بنا شده‌ است. کتیبه‌های سردرها و ایوان‌های داخل این مسجد به سال‌های ۱۰۶۷ تا ۱۰۷۳ هجری قمری مورخ است و آن‌ها را محمدرضا امامی خوشنویس معروف عصر صفویه نوشته‌ است. سردر مسجد جوجیر در شمال غربی این مسجد قرار دارد. مسجد دیلمی جورجیر « مسجد جامع صغیر» نام داشته و در نیمهٔ دوم قرن چهارم هجری مسجد ی زیبا و باشکوه بوده‌ است. این بنا در حال حاضر فقط در زمان اقامه نماز باز است و در دست تعمیر قرار دارد.

مسجد آقامحمود مربوط به اواخر دوره صفوی است. این مسجد در خیابان پامنار واقع شده و در تاریخ ۲۵ شهریور ۱۳۶۳ با شماره ثبت ۱۶۳۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بنای این مسجد – مدرسه را به میرزا احمد حکیم‌باشی نسبت داده‌اند که در دوره فتحعلی‌شاه زندگی می‌کرده است. در جبهه قبله، گنبدخانه و ایوانی وجود دارد که شاخص‌ترین عناصر مسجد به شمار می‌آید و شبستانی کم‌عمق و طویل در جبهه مقابل آن ساخته‌اند. در دو جبهه دیگر، هشت حجره روبه‌روی یکدیگر قرار دارد. وسط هر یک از دو جبهه، ایوانی وجود دارد. به این ترتیب این بنا دارای سه ایوان است. دو سوی گنبدخانه، به دو ورودی مجهز است که هر کدام متشکل از پیش طاق، هشتی و دالانی است و مستقیماً به حیاط ختم می‌شود. بر ایوان جنوبی مدرسه تاریخ ١٢٣٤ و در کتیبه وقف نامه واقع در سر در مدرسه تاریخ ١٢٥٧ قید شده است. این بنا به مسجد آقا محمود نیز شهرت دارد. مسجد «آقا محمود» که متولی آن کُردهای فیلی هستند، قدیمی‌ترین مسجد ی است که متعلق به کُردها بوده و از قدیم الایام به‌عنوان پایگاه مذهبی خود از آن استفاده کرده‌اند. اواخر دوره قاجار، مسجد به《آقا میرزا محمود کرمانشاهی》اهدا می‌شود و کُردها برای اولین بار متولی مسجد ی در تهران می‌شوند. این مسجد بعدها در اختیار گروه‌های دیگری قرار می‌گیرد تا اینکه در سال ۱۳۵۰ تولیت آن به کُردهای فیلی داده می‌شود. یادآور می‌شود ۳۰ مرداد ۱۳۴۸ مسجد الاقصی از سوی صهیونیست‌ها به آتش کشیده شد که مساحتی نزدیک به ۱۵۰۰ مترمربع از مسجد در آتش سوخت. این روز به پیشنهاد ایران در تقویم سازمان همکاری‌ اسلامی به نام «روز جهانی مسجد » نام‌گذاری شد و آغازگر هفته مساجد در ایران است. در این هفته نگاهی به معماری مساجد از دیرباز تاکنون داریم.

مسجد «تاریخانه» دامغان که قدمت آن به قرن دوم هجری شمسی بر می‌گردد با قدمتی دو هزار ساله در شهر دامغان، معروف به شهر صد دروازه واقع شده است.‌ مسجد «تاریخانه» دامغان یکی از نخستین مساجد ایران و جزو قدیمی ترین بناهای صدر اسلام است که قدمت آن بین سال ۱۳۰ تا ۱۷۰ هجری قمری دانسته‌اند، در وجه تسمیه این بنا گفته‌می‌شود که «تاری» به معنای خداست و «تاریخانه» یعنی خدای خانه، «تاریخانه» دامغان یکی از کهن ترین بناها در شیوه خراسانی است و جزء نخستین مساجد ایران است که در فضای آن مناره ساخته شده است. در زمان بازسازی مسجد در قرن سیزدهم هجری، به جای طاق‌های مازه دار(بیضوی) اصلی که اغلب فرو ریخته بودند، طاق‌های نوک تیز جناغی(تیزه دار) بنا شدند. در دوره سلجوقی، مناره دایره شکل دیگری به مسجد اضافه می‌گردد که دارای کتیبه‌ای به خط کوفی مشتمل بر آیات قرآنی(لا اله الا الله و...) بوده که به نام بانی آن، بختیار، فرزند محمد نام‌گذاری شده است، ارتفاع کنونی این مناره ۲۶ متر است و ۸۶ پله دارد، مناره مسجد «تاریخانه» که در سال ۴۲۰ هجری به مجموعه اضافه شد و دارای تزئینات آجری بسیار زیبا به شیوه سلجوقی است.

مسجد «تاریخانه» دامغان که قدمت آن به قرن دوم هجری شمسی بر می‌گردد با قدمتی دو هزار ساله در شهر دامغان، معروف به شهر صد دروازه واقع شده است.‌ مسجد «تاریخانه» دامغان یکی از نخستین مساجد ایران و جزو قدیمی ترین بناهای صدر اسلام است که قدمت آن بین سال ۱۳۰ تا ۱۷۰ هجری قمری دانسته‌اند، در وجه تسمیه این بنا گفته‌می‌شود که «تاری» به معنای خداست و «تاریخانه» یعنی خدای خانه، «تاریخانه» دامغان یکی از کهن ترین بناها در شیوه خراسانی است و جزء نخستین مساجد ایران است که در فضای آن مناره ساخته شده است. در زمان بازسازی مسجد در قرن سیزدهم هجری، به جای طاق‌های مازه دار(بیضوی) اصلی که اغلب فرو ریخته بودند، طاق‌های نوک تیز جناغی(تیزه دار) بنا شدند. در دوره سلجوقی، مناره دایره شکل دیگری به مسجد اضافه می‌گردد که دارای کتیبه‌ای به خط کوفی مشتمل بر آیات قرآنی(لا اله الا الله و...) بوده که به نام بانی آن، بختیار، فرزند محمد نام‌گذاری شده است، ارتفاع کنونی این مناره ۲۶ متر است و ۸۶ پله دارد، مناره مسجد «تاریخانه» که در سال ۴۲۰ هجری به مجموعه اضافه شد و دارای تزئینات آجری بسیار زیبا به شیوه سلجوقی است.

مساجد آینه هنر و ذوق هنرمندان مسلمان است که با تلفیق هنرهایی چون معماری، نقاشی، کاشی‌کاری، آینه‌کاری بهترین‌ها را می‌سازند. در خراسان‌جنوبی نیز مساجد برجسته و خاصی وجود دارد که قدمت برخی از آنان به چندین قرن پیش می‌رسد. مساجدی که علاوه بر جاذبه‌های معماری و هنری نشان عمق ایمان مردم دیار خاوران است. مسجد جامع چهادرخت، خضر نبی و مسجد خواجه‌ها از جمله مساجدی هستند که سال‌هاست در دل کوچه‌های قدیمی بیرجند نفس می‌کشند. مسجد جامع چهار درخت مربوط به اواخر دوره قاجار است و با شماره ثبت ۲۴۰۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مسجد خواجه‌ها نیز توسط عده‌ای خیر که در همین منطقه سکنی داشته‌اند، ساخته شده است.

مسجد تاریخی بغدادی یا بغدادی‌ها که مربوط به دوره آل‌مظفر است، در محله سردزک شیراز واقع است. وجه تسمیه این مسجد این است که در قرن هشتم هجری، مبلغی از جانب والی بغداد به والی فارس فرستاده می‌شود تا با آن مسجد ی در شیراز بنا شود اما چون آن بودجه، کفاف خرید زمین و ساخت مسجد را نمی‌داده است متولی آن نامه‌ای به والی بغداد می‌فرستد که این مبلغ برای ساخت مسجد کم است اما مسجد نیمه مخروبه‌ای وجود دارد که می‌توان به کلی آن را تعمیر و قابل استفاده کرد. والی بغداد هم موافقت کرد. طبق نوشته سنگ محراب مسجد سال ۷۶۸ هجری قمری تعمیر کلی شده است.این مسجد در تاریخ ۲۸ دی ماه ۱۳۷۹ ثبت ملی شده است.

درپی وقوع انفجاری در بین نمازگزاران مسجد ی در کابل چند نفر شهید و زخمی شدند.