İslam cəmiyyətinin birliyini qorumaqda insanların vəzifələri
Tehran Universitetinin Quran və İtrət Tələbə Məktəbinin elmi heyətinin üzvü Hani Çitçianın “Tövbə” surəsində tədəbbür ilə bağlı mülahizələr silsiləsinin on doqquzuncusu keçirilib. O, burada “insan riyakarlığının amilləri” barədə danışıb. Onun mətnini aşağıda oxuya bilərsiniz:
“Mədəni” (Mədinədə nazil olan) surəsində dinləyicilərə xitab olunduqda, İslam ümmətinin üzvləri və geniş ictimaiyyət nəzərdə tutulur. Bu, İslam ümməti üzvlərinin üzərinə düşən vəzifədir. Biz travmatik qrupları araşdırdıq, indi geniş ictimaiyyətə və bütün İslam cəmiyyətinə ünvanlanan ayələrə çatdıq. Siz deyəndə ki, bütün İslam cəmiyyəti fərqi yoxdur, istər həqiqi mömin olsun, istərsə də münafiq və s. .
“Ey iman gətirənlər” ifadəsi İslam cəmiyyətində olan bütün insanlara ünvanlanmışdır. Çünki imanın dərəcələri vardır və belə deyil ki, ayə yalnız cəmiyyətdə imanı çox olan şəxslərə ünvanlanmışdır.
İslam cəmiyyətinin öz birliyinə nail olması üçün göstərişlərə ehtiyacı var. Birinci qayda Mübarək "Tövbə" surəsinin 23-cü ayəsindədir: "Ey iman gətirənlər! Əgər atalarınız və qardaşlarınız küfrü imandan üstün tuturlarsa, onları özünüzə dost bilməyin. Sizdən onları dost tutanlar özlərinə zülm etmiş olarlar". Onlara deyilən ilk şey ancaq ata və qardaşlara deyil, küfrü imandan üstün tutmamağa olan göstərişdir. Bu birinci komponentdir.
Valideynlər sadəcə qəyyumlar demək deyil, qəyyumluq sözdə bir-birinə bağlı olan iki şey deməkdir və onlar arasında qırılmaz münasibət yaranıb. Bu münasibət həm eninə, həm də uzununa ola bilər. “Vilayət” sözü mənim atamla aramdakı münasibətə və mənimlə qardaşım arasındakı münasibətə aiddir ki, hər ikisinə Quranda “vilayət” deyilir.
Vilayət hüquqlar daşıyan qırılmaz bağ deməkdir. Vilayət heç vaxt hüquqsuz deyil və mütləq tərəflərin hüquqlarına malikdir. Bu ayədən belə başa düşülür ki, sən vilayətçi bir insan olduğuna görə Allah və Peyğəmbər ilə vilayət münasibətin var. Əgər küfrü imandan üstün tutursansa, Allahla olan vilayi əlaqə bu valideynlərinlə olan vilayi əlaqədən üstündür. Atanız və qardaşlarınızla olan vilayi əlaqələrinin sizin üzərinizdə hüquqlar yaratmasına icazə verməyin ki, o üstün hüquqları itirərsiniz.
Allahın sənə yüklədiyi hüquqlardan üstün olan haqqlarla yüklənməməlisən. İslam cəmiyyətində diqqətli olmaq lazımdır ki, şəxsi mənafe və maddi nemətlərə, vəzifə və əlaqələrə olan sevgi Allah yolunda cihad sevgisinə qalib gəlməsin.
28-ci ayədə belə buyurulur: "Ey iman gətirənlər! Müşriklər (batinləri xəbis, etiqadları puç və iyrənc olduğuna, su başına çıxdıqdan sonra yuyunmadıqlarına, dəstəmaz almadıqlarına və cənabət qüslü etmədiklərinə görə), doğrudan da, murdardırlar. Özlərinin bu ilindən (hicrətin doqquzuncu ilindən) sonra Məscidülhərama yaxınlaşmasınlar. Əgər yoxsulluqdan (ehtiyacdan) qorxursunuzsa, (bilin ki) əgər Allah istəsə, öz nemətindən (verib) sizi mütləq zəngin edəcəkdir. Allah (hər şeyi) biləndir, hikmət sahibidir!".
Növbəti məqam müşrikləri murdar hesab etmək və Məscidül-Həramdan uzaq durmağı zəruri hesab etməkdir. Sonra isə bu məsələdən, yəni qarşıdurmadan narahat olmamaqdır. Çünki müşriki Məscidül-Həramdan atmalısan, bu mübarizənin başlanğıcıdır.
4101218
