Tehran Universitetinin Quran və İtrət Tələbə Məktəbinin elmi heyətinin üzvü Hani Çitçianın “Tövbə” surəsində tədəbbür ilə bağlı mülahizələr silsiləsinin iyirmi üçüncüsü keçirilib. O, burada “Cəmiyyətin birliyinin qorunub saxlanmasında və artırılmasında möminlərin rolu” barədə danışıb. Onun mətnini aşağıda oxuya bilərsiniz:
"Tövbə" surəsinin mövzusu şirklə mübarizədir. İslam cəmiyyəti şirklə mübarizə aparmalıdır. Cəmiyyət üzvləri Allahın əmriləri qarşısında üç kateqoriyaya bölünür. Bəzi insanlar əməl etməli olduqlarına inandıqları bir əmrlər eşidirlər. Digər qrup isə müxaliflərdir ki, ona tabe olmur. Bəziləri də tamaşaçıdırlar. Baxırlar ki, hansı qrup daha çox olsa, onlara qoşulsunlar.
İlk növbədə, Allahın əmrlərinə inanan, Onun sözlərinə ciddi yanaşan və bu işi (cihad) etmək istəyənlərlə söhbət edirik. Tövbə surəsinin xitabı xüsusilə möminlərə yönəlmişdir.
İnsanların nüfuzunu qorumaq Allah üçün vacibdir. Çox vaxt aramızda emosional münasibət yarananda ciddiliyimiz artır. Məsələn, nə qədər ki mən susuram, siz mənim ciddiliyimi başa düşürsünüz. Peyğəmbər (s) bu surədə belə vəsf olunmuşdur: Sizin əziyyət çəkməyiniz onun üçün çətindir” (128-ci ayə). Peyğəmbərin (s) belə bir duyğusal xüsusiyyəti var. Bu emosional əlaqə qurulur və bu əlaqə ciddilik gətirir. Əgər insan mehribandırsa, onun qəzəbi daha çox görünür. Deyirlər ki, Kərim insanın qəzəbindən qorx, çünki ləyaqət yanında konsentrasiya daha çox təzadlı olur və daha aydın hiss olunur. Xeyirxah insanın ciddiliyi daha ağırdır.
Həqiqi möminin xüsusiyyətləri
Həqiqi mömin kimdir? Həqiqi möminlər qrupu cəmiyyətdə zərərli qrupların yaranmasının qarşısını alır. Ya da onlar formalaşdıqları təqdirdə belə cəmiyyətə zərər vermələrinin qarşısını alırlar. Allah Tövbə surəsinin 111 və 112-ci ayələrində bu möminləri tanıtdırır:
"Allah, şübhəsiz ki, Allah yolunda vuruşub öldürən və öldürülən möminlərin canlarını və mallarını Tövratda, İncildə və Quranda haqq olaraq vəd edilmiş Cənnət müqabilində satın almışdır. Allahdan daha çox əhdə vəfa edən kimdir? Etdiyiniz sövdəyə görə sevinin. Bu, böyük qurtuluşdur (uğurdur)!".
"(Onlar Allaha) tövbə, ibadət və şükür-səna edənlər, oruc tutanlar (və ya cihad uğrunda, elm təhsil etmək üçün yurdundan ayrılıb başqa yerlərə gedənlər), rüku və səcdə edənlər (namaz qılanlar), yaxşı işlər görməyi əmr edib pis işləri yasaq edənlər və Allahın hədlərini (halal-haramı) qoruyanlardır. (Ya Rəsulum!) Belə möminləri (Cənnətlə) müjdələ!".
«إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى» ifadəsi açıq şəkildə deyir ki, Allah möminlərin canını və malını satın alır. Beləliklə, burada bir razılaşma var. Allah can və malı nə ilə alır? Cənnətlə alır. Bu surədə bəhs etdiyimiz möminlər döyüş meydanının ortasındadırlar, ya şirki meydandan silməkdə müvəffəq olurlar, ya da onlar daha güclü olub möminləri öldürürlər. Məsələ ciddidir.
Bu, Allahın möminlərdən can və mal almaq vədidir və bu vəd İslama xas deyil, yəhudilikdə və xristianlıqda da belə idi. Bu mübarizə və Allah yolunda cihad bütün səmavi qanunlarda var. Bu, Allahın vədidir və heç kim Allah kimi vədini yerinə yetirməz. Verdikləri əhdlərə görə onlara müjdə olsun. Onlar İslam hökumətinə beyət etmişdilər. “Böyük qurtuluş” bunlar üçündür.