Dinə edilən dar düşüncəli təriflərin zərəri
Hər bir mütəfəkkirin müraciət etdiyi və üzərində düşündüyü əbədi suallar var ki, onlar hər dövrdə dünyanın bütün mütəfəkkirləri üçün önəmli olub. Mən haradan gəlmişəm? Mən nəyə gəlmişəm? Ölümdən sonra hara gedəcəm? Bu mövzulara bu kimi ünvanlarda rast gəlmək olar: İnsanın başlanğıcı və sonu, dünyanın başlanğıcı və sonu, dünyanın təbiəti, fizika və metafizika, varlığın gizli sirlərini dərk etmək, mənəviyyat əldə etmək, əməlləri anlamaq və əxlaqi prinsiplərə uyğun olmayanlar, keyfiyyətin yüksəldilməsi, həyat, həyatın mənasını dərk etmək, doğru ilə batili dərk etmək, gözəli dərk etmək, insanın imkan və imkanlarına diqqət yetirmək.
Həm fəlsəfə, həm də Quran bu məsələləri təhlil etməyə çalışır. Əlbəttə, həmişə yadda saxlamaq lazımdır ki, hər bir dində o dinə dar düşüncəli təriflər və izahlar var ki, hətta dindarların özləri belə təriflərlə dinin əhatə dairəsindən kənarda qalırlar. Quranla bağlı təriflər və izahlar da var. Bu təriflərdən bəziləri Quranı elə məhdudlaşdırır ki, sanki Quran yalnız müəyyən bir insanın həyatı və ya nəhayət, müəyyən bir dinin xüsusi məsələləri üçün nazil olmuşdur.
Quranın bu cür tərifləri və Quran məfhumları, məntiqi olaraq Quranı fəlsəfə ilə heç bir əlaqəsi olmayan bir kitaba çevirir. Əksinə, heç bir insan bu kitabdan öz həyatının keyfiyyətini başa düşmək və yaxşılaşdırmaq üçün istifadə etmək istəmir.
* Fəlsəfə müəllimi Əli Məhcurun "İQNA"-ya verdiyi müsahibəsindən götürülmüşdür.
4078005
