اجراى طرحهاى پژوهشى در زمینه فقه مقارن حج در پژوهشکده حج و زیارت
گروه حوزه‌های علمیه: مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت بر ضرورت تحقیق در مورد جایگاه ویژه فقه اهل بیت (ع) تاکید کرد و از اجرای طرحهاى پژوهشى در زمینه فقه مقارن حج در گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت خبر داد.
حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی درگاهی، مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) گفت: علم فقه تمامی افعال مکلفان را پوشش می‌دهد و تکلیف مکلف را در حوزه‌های مختلف مشخص می‌کند؛ از سوی دیگر حج یکی از مهمترین مناسک اسلامی است و باید تمام جزئیات آن توسط فقه و فقیه عادل مشخص شود.
وی با تاکید بر اهمیت حج در روایات افزود: در روایتی از زراره بیان شده: «روزی خدمت امام صادق (ع) رسیدم و گفتم مولای من، چهل سال است از حضور شما و پدر بزرگوارتان مسائل حج را می‌آموزم، آیا هنوز تمام نشده است؟ حضرت فرمود: خانه‌ای که هزار سال قبل از حضرت آدم (ع)، فرشتگان پیرامون آن طواف می‌کرده‌اند انتظار داری مسائل آن در چهل سال تمام شود».
درگاهی با اشاره به اینکه گروه فقه پژوهشکده حج و زیارت به تازگی به گروه فقه و حقوق ارتقا یافته است، بیان کرد: از بدو تاسیس «مرکز تحقیقات حج» گروه فقه شروع به فعالیت کرد و در قالب تنظیم و نشر مناسک محشی با توجه به مسائل مستحدثه و آراء جدید مراجع عظام فعالیت می‌کرد، پس از گذشت نزدیک به بیست سال برنامه ریزی و ارائه کتب فقهی در قالب مناسک، در نیمسال اول سال 92 این گروه با تغییراتی طبق مصوبه وزارت علوم مبنی بر ارتقاء مرکز به پژوهشکده حج و زیارت، به گروه «فقه و حقوق» تغییر نام یافت.
برتری فقه امامیه نسبت به سایر مذاهب فقهی
وی در تشریح مهمترین اهداف گروه فقه و حقوق اظهار کرد: تبیین و تنقیح مبانى و چارچوبهاى نظرى دانش فقه حج و زیارت به منظور توانمندسازى و توسعه آن به عرصههاى گوناگون فردى و اجتماعی در این حوزه، تبیین و ترسیم نظام فقهی - حقوقى حج و زیارت بر پایه عقاید امامیه و نشان دادن جایگاه برتر آن نسبت به سایر مذاهب فقهی و حقوقی اسلام، تبیین مبانى و مسائل فقهى و حقوقى حج و زیارت و پاسخگویى به آن از مهمترین اهداف این گروه است.
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت افزود: بر همین اساس و برای نیل به این اهداف، گروه فقه و حقوق وظایفی بر عهده دارد که باید بر اساس این وظایف راه رسیدن به اهداف را هموار کند؛ شناسایی و تعیین محورهای پژوهشی در ابعاد مختلف فقهی _ حقوقی حج و زیارت، تدوین مجموعه مقالات موجود در مسائل فقهی و حقوقی حج و زیارت به منظور جهت دادن به پژوهش‌های در دست اقدام، مدیریت و اولویت‌بندی پژوهش‌های فقهی و حقوقی در زمینه حج و زیارت، برگزاری کرسی‌های نظریه‌پردازی درباره مسائل حج و زیارت در جهت تولید فکر و اندیشه در این رابطه، برگزاری نشست‌های علمی با حضور اساتید و صاحب نظران در جهت پاسخ‌گویی سنجیده‌تر، جامع‌تر و سریع‌تر به مسائل حج و زیارت از جمله این وظایف است.
شناسایی مسائل مستحدثه فقهی در حوزه حج و زیارت؛ از وظایف گروه فقه و حقوق
وی بیان کرد: برگزاری نشست های علمی با حضور اساتید و صاحب نظران حوزوی پیرامون مسائل حج و زیارت در جهت شناسایی دقیق‌تر موضوعات، ارتباط مستمر و تنگاتنگ با امور روحانیون بعثه مقام معظم رهبری در جهت شناسایی مسائل مستحدثه فقهی در حوزه حج و زیارت و ارائه راهکارهای علمی و پژوهشی و اخذ نظرات و تجربیات روحانیون حج و زیارت پیرامون مسائل دارای اولویت پژوهشی در زمینه حج و زیارت فعالیت‌هایی است که گروه فقه و حقوق برای انجام هر چه بهتر وظایف خود به دنبال انجام آنها است.
درگاهی گفت: همچنین انجام گفت‌وگوهای علمی با اساتید برجسته حوزه علمیه و صاحب نظران پیرامون مسائل فقهی و حقوقی حج و زیارت، مطالعه، تحقیق و اجراى طرحهاى پژوهشى بنیادی، کاربردی، توسعه‌ای و میدانی در زمینه فقهی و حقوقی حج و زیارت، مطالعه، تحقیق و اجراى طرحهاى پژوهشى در زمینه موضوعات جدید فقهى - حقوقى حج و زیارت، مطالعه، تحقیق و اجراى طرحهاى پژوهشى در زمینه موضوعات بنیادین فقهی در راستای حج و زیارت و مطالعه، تحقیق و اجراى طرحهاى پژوهشى در زمینه موضوعات وابسته به حج و زیارت تا آنجا که تحقق اهداف این گروه در زمینه فقه و حقوق با آنها مرتبط است از دیگر وظایف گروه حج و زیارت است.
وی با تاکید بر ضرورت تحقیق در راستای نشان دادن جایگاه ویژه فقه اهل بیت (ع) گفت: یکی از کارویژه‌های گروه فقه و حقوق مطالعه، تحقیق و اجراى طرحهاى پژوهشى در زمینه فقه مقارن حج و تلاش در جهت تقریب مذاهب اسلامی و نشان دادن جایگاه ویژه فقه مذهب اهل بیت (ع) است.
اجراى طرحهاى پژوهشى در زمینه شناسایى شبهات مربوط به فلسفه احکام حج و زیارت
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج و زیارت با اشاره به اینکه پژوهشکده حج و زیارت تنها مرکزی است که به صورت ویژه به مباحث پژوهشی حج می‌پردازد اظهار کرد: مطالعه، تحقیق و اجراى طرحهاى پژوهشى در زمینه شناسایى شبهات مربوط به فلسفه احکام حج و زیارت و ارائه تحلیلهاى عقلانى جهت اقناع اذهان مخاطبان، خصوصا جوانان و دانشگاهیان و همچنین تهیه مجموعههاى اطلاعرسانى (مأخذشناسى، قاموس، معجم و...) در زمینه فقه و حقوق با هدف پشتیبانى تحقیقات در دست انجام پژوهشکده و تسهیل پژوهشهاى فقهى و حقوقى یکی دیگر از رسالت‌های این گروه است.
وی ادامه داد: شناسایى، جذب و به کارگیرى پژوهشگران و صاحبنظران توانمند و حمایت از فقهپژوهان حوزه علمیه جهت زمینهسازى رشد و اعتلاى آنان در زمینه حج و زیارت و فراهم آوردن زمینه رشد و توسعه دانش و توانایى پژوهشگران از طریق تشکیل کلاسها و کارگاههاى آموزشى، برگزارى نشستها و گفتوگوهاى علمى، ایجاد فرصتهاى مطالعاتى و همچنین جهت دادن به استعدادهای حوزوی و دانشگاهی در راستای پاسخ‌گویی به مسائل متنوع و فراوان فقهی و حقوقی حج و زیارت با اولویت مسائل مستحدثه این حوزه از فعالیت‌های دیگر این گروه است.
درگاهی با تاکید بر عدم انجام پژوهش‌های موازی با دیگر مراکز بیان کرد: ارتباط و همکارى فعال با مؤسسات و مراکز علمى و پژوهشى داخلی و خارجی در موضوعات حج و زیارت به منظور پیشبرد اهداف گروه فقه و حقوق و همچنین جلوگیری از فعالیت‌ها و پژوهش‌های موازی از مواردی است که گروه توجه ویژه‌ای به آن دارد.
پاىبندى به مبانى و عناصر اصیل فقه امامیه؛ از راهبردهای گروه فقه و حقوق
وی اظهار کرد: پاىبندى به مبانى و عناصر اصیل فقه امامیه و تلاش در جهت افزایش کارآمدى آن، نگاه جامع و عمیق به موضوعات و مسائل با رویکرد فقه جواهری و پرهیز از سطحى و جزئىنگرى،محور قرار دادن مخاطبان فرهیخته، کارشناسان و پژوهشگران حوزه و دانشگاه در عرصه تحقیقات و پژوهشها در درجه اول و توجه به عموم دانشپژوهان حوزه و دانشگاه در درجه بعد، طبقهبندى و اولویتگذارى در موضوعات پژوهشى با توجه به امکانات و توانایىها و تلاش در جهت استفاده از نظرات مراجع معظم تقلید در حوزه مسائل حج و زیارت خصوصا مسایل مستحدثه از مهمترین الزامات و راهبردهاى این گروه است.
درگاهی در پایان عنوان کرد: تلاش در جهت افزایش تقید به فقه در رفتار فردى و برنامهریزىهاى اجتماعى، رعایت معیارها و استانداردهاى علمى و به کارگیرى روشها و ابزارهاى نوین در پژوهشهاى فقهى و حقوقى، تلاش در جهت ارائه پژوهشها با زبان و ادبیاتى روزآمد و تأثیرگذار، برخورد فعال با حوزه پژوهشهاى فقهى و تلاش در جهت نظریهپردازى و طرح ایدهها و اندیشههاى جدید با رویکرد نقادانه در این حوزه و پرهیز از التقاط و جمود، اولویت دادن به فعالیتهاى گروهى و هماندیشى در حوزه فقه و حقوق و رعایت امانت علمى در نوشتهها و آثار منتشره از دیگر راهبردهای گروه فقه و حقوق است.
طرح‌های پژوهشی در دست اقدام گروه فقه و حقوق
وی در مورد موضوعات در دست اقدام گروه فقه و حقوق گفت: پژوهش هایی در این گروه در دست اقدام است که برخی از اینها تا آخر امسال به پایان و در اختیار پژوهشگران و فرهیختگان قرار خواهد گرفت؛ از این جمله می‌توان به پژوهشی فقهی پیرامون نماز مسافر در اماکن چهارگانه، پژوهشی فقهی پیرامون اعتبار و نفوذ حکم حاکم مخالف در امور حج، پژوهشی فقهی پیرامون نماز زیارت، پژوهشی فقهی پیرامون ابعاد امور مستحدثه در منی، غروب شرعی در فقه مقارن، جایگاه برائت از مشرکین در فریضه حج از منظر فقه اسلامی، ازدحام و اثر آن در احکام حج و عمره از منظر مذاهب اسلامی، ولایت فقیه در حج، زنان و زیارت اهل قبور در منظر مذاهب اسلامی و حج و حقوق بشر اشاره کرد.
