اجبار فرزندان به حفظ کل قرآن تربیت اسلامی نیست

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به نقل از روابط عمومی مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی، دومین جلسه از سلسله جلسات «شرح و تفسیر روایات کلیدی تربیتی»، با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین حمید مشهدی‌آقایی، معاون فرهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد، شب گذشته، یکشنبه 18 اسفندماه 92 در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی برگزار شد.
براساس این گزارش، وی در ادامه مباحث هفته گذشته و شرح حدیث «النَّاسُ‏ مَعَادِن کَمَعَادِنِ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّهِ» عنوان کرد: از دید اسلام، تربیت باید با اصول صحیح و همراه با شناخت کافی باشد و اگر غلط صورت بگیرد، فرزندان و یا شاگردان خود را به بی‌راهه می‌کشانیم. از منظر تربیت اسلامی، هر انسان لایه‌های وجودی مختلفی دارد که باید شناخته شود. برای استخراج این لایه‌های با‌ارزش که مانند یک معدن گران‌بها از گوهر است باید تلاش کرد و زحمت بسیار کشید.

کشف استعدادهای درونی باید به درستی انجام شود
آقایی با تأکید بر اینکه برخی از روایات راهکار نشان می‌دهند و برخی دیگر شفاف‌سازی می‌کنند، اظهار داشت: مهم‌ترین نکته، کشف استعدادها و یا همان لایه‌های با ارزش درونی انسان است که باید به درستی انجام شود. این کار نیازمند شناخت و نگرش صحیح است. مثال واضح آن کشف یک معدن با ارزش در دل زمین و یا کوه است که تشخیص و کشف آن کار یک متخصص است.
این پژوهشگر حوزه تربیت اسلامی با اشاره به این‌که باید فرزندان و یا شاگردان خود را کشف کنیم، تصریح کرد: نباید از ذکر این نکته غافل شد که کسی که این استعداد را کشف می‌کند باید خود گوهر‌شناس باشد و بداند قرار است چه چیزی را درون فرزند خود کشف کند. اگر شخصی به مسائل تربیتی آگاه نباشد نشانه‌ها را می‌بیند ولی از آن به راحتی عبور می‌کند.
وی در خصوص احادیث تربیتی متذکر شد: برای افراد مختلف با توانمندی‌های مختلف احادیث متفاوت وجود دارد. همه روایات و احادیث تربیتی جنبه عمومی ندارد و باید متناسب با شخص مخاطب عنوان و عمل شود. مانند بیان ذکر صلوات که جنبه عمومی داشته و شامل همه انسان‌ها می‌شود ولی ذکر هزار بار «لا اله الا الله»  ذکر سنگینی است که متناسب با توانایی‌های هر کس نیست.

ضرورت موقعیت‌سازی برای راهنمایی و تربیت صحیح
معاون فرهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد، یکی دیگر از راهکارهای تربیتی را «موقعیت‌سازی برای راهنمایی و تربیت صحیح» برشمرد و تأکید کرد: باید مراقب بود موقع استخراج این گوهر‌های درونی به آن آسیب نرسد تا قابل استفاده باشند. هیچ‌گاه نباید به اجبار فرزند و یا شاگرد خود را وادار به تربیت کنیم. باید در راه تربیت سختی‌ها را تحمل کنیم و به دنبال بازدهی زود هنگام نباشیم. بسیاری از بازدهی‌ها کم ولی با ارزش هستند. تربیت و اصلاح، کاری پر زحمت با بازدهی حداقلی و نه حداکثری است.
آقایی ادامه داد: «ساخت و پرداخت»، از دیگر مراحل تربیتی است. پس از کشف و پاک‌سازی استعداد باید این گوهر ارزشمند درونی که به مانند طلا است از ناخالصی‌ها پاک شود. گوهری که از معدن استخراج می‌شود همیشه همراه با ناخالصی است که در جایی دیگر از معدن این ناخالصی‌ها با ابزاری مناسب از گوهر اصلی زدوده می‌شود.

تفاوت «طاهر» و «طیب»
وی افزود: در تربیت دینی پس از کشف و پاکسازی استعداد درونی به شخص، «طاهر» گفته می‌شود که به معنای پاک شده است. اما بین «طاهر» و «طیب» هنوز تفاوت بسیاری وجود دارد. تنها پاک بودن شرط لازم برای تربیت نیست. زیرا با کوچک‌ترین اشتباه تربیت از بین می‌رود. باید شخص را طیب کرد. شما فردی را نمازخوان و مومن می‌کنید اما او اخلاق خوب و پسندیده ندارد و با نزدیکان خود بد رفتاری می‌کند. این شخص شاید طاهر باشد ولی طیب نیست.
این کارشناس مذهبی خاطر نشان کرد: تربیت دستکاری کردن روح فرزندان نیست. انسان موجود ساخته شده الهی است، باید استعداد آن را کشف و صیقل داد. باید غبار‌زدایی کرد تا نور الهی در آن تابیده شود. نمی‌شود به زور و اجبار فرزند خود را وادار به حفظ کل قرآن کرد شاید استعداد او در کار دیگری باشد و اصرار ما او را از دین و قرآن دور کند. وجود تفاوت سطح تربیتی در یک کلاس خوب است نباید همه در یک سطح باشند. همه لطف تربیت در آن است که بتوانیم افراد را با سطح توانایی‌های مختلف آموزش بدهیم.

«ارائه و تحویل»؛ مرحله پایانی و مهم تربیت
آقایی در پایان جلسه با عنوان این که اگر همه مراحل تربیتی را درست انجام داده باشیم تازه به مشکل‌ترین قسمت آن خواهیم رسید افزود: «ارائه و تحویل»، مرحله پایانی و مهم تربیت است. در این مرحله است که فرزند و یا شاگرد تربیت شده خود را نباید رها کنیم به این امید که او طیب و طاهر است و خوب را از بد تشخیص می‌دهد؛ بلکه باید بدانیم به او را به کدام مدرسه می‌سپاریم؟ هم‌نشینان او چه کسانی هستند؟ باید فرزندمان را تحویل کسانی بدهیم که قدر آن‌ها را بشناسند به مانند گوهر‌شناسی که قدر گوهر را خوب می‌داند. باید از گوهر های زندگی خود به خوبی مراقبت کنیم تا نسلی مومن و پاک داشته باشیم.
گفتنی است جلسه تربیت اسلامی در آیینه روایات (شرح و تفسیر روایات کلیدی تربیتی)، یکشنبه هر هفته پس از نماز مغرب و عشاء در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی به نشانی: پائین‌تر از میدان بهارستان، نرسیده به چهارراه سرچشمه، انتهای خیابان شهید صیرفی‌پور برگزار می‌شود و شرکت در آن برای عموم علاقمندان آزاد است.