تضییع حق‌الناس با آگاه‌سازی و طلب حلالیت جبران نمی‌شود
گروه اندیشه: حجت‌الاسلام حاج علی‌اکبری گفت: در مسئله تضییع حق‌الناس، آگاه‌سازی شخص و طلب حلالیت شرط نیست؛ بلکه جبران کردن آن مهم است؛ رضایت شخص زیان‌دیده کار را خاتمه نمی‌دهد، بلکه باید به رضایت حق هم برسیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) به نقل از روابط عمومی مجموعه فرهنگی سرچشمه، جلسه شرح صحیفه سجادیه، عصر دیروز دوشنبه 25 فروردین‌ماه با سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین محمدجواد حاج علی‌اکبری، رئیس ستاد رسیدگی به امور مساجد در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی(سرچشمه) برگزار شد.
فرصت اندک بهاری اندیشیدن در آیات الهی را از دست ندهیم
بنا بر این گزارش، حاج‌علی‌اکبری در بخش اول سخنان خود با مروری بر مباحث جلسه گذشته گفت: فرصت تفکر و دیدن تغییراتی که در فصول مختلف سال به‌خصوص فصل بهار صورت می‌گیرد اندک است، این فرصت را از دست ندهید. جلوه‌های آیات الهی در طبیعت جاری و در دسترس است. خداوند در قرآن هم به این موضوع اشاره فرموده است. نکته مهمی که در قرآن آمده، این است که سیر و سلوک انسان در آن شکل طبیعی و پسندیده خود کاملا با آیات آفاقی گره خورده است. خداوند بین انسان و طبیعت یک ارتباط محکم ایجاد کرده است. راز این ارتباط در این است که روح ما با این لباس آمیخته است. این لباس از خاکی ساخته شده که از طبیعت است. این خود بزرگ‌ترین آیه و جلوه الهی است که ما انسان‌ها متاسفانه از آن غفلت می‌کنیم. اگر از این غفلت خارج شویم می‌توانیم سیر و سلوک خود را با طبیعت گسترش دهیم.
وی ادامه داد: گاهی نیاز است انسان به دیدار طبیعت برود. خداوند در قرآن فرموده است: «به گردش در طبیعت بروید و تغییرات آن را مشاهده کنید.» هنگامی که به کوه، دریا، جنگل و دیگر نقاط طبیعی می‌روید و با گیاهان از نزدیگ انس می‌گیرید، به تعادل روحی و فکری خواهید رسید. هر انسانی که از طبیعت دوری کند به تعادل نخواهد رسید. متأسفانه هر چه انسان رو به جلو می‌رود با تغییر شیوه زندگی خود از طبیعت دورتر می‌شود. با دور شدن از طبیعت، از آیات و آفاق الهی نیز دور می‌شویم. زندگی امروزی رو به مجازی‌شدن سوق پیدا کرده است. این شیوه زندگی حاصل کوتاهی ما در حوزه‌های علمیه، مراکز تدریس علوم و دیگر نقاط است.
آیا در مسئله حق الناس، عفو شدن از سوی شخص زیان‌دیده کافی است؟
رییس ستاد رسیدگی به امور مساجد، سپس به بررسی فراز سوم دعای 39 صحیفه سجادیه پرداخت و گفت: در جلسه قبل با بررسی فراز اول و دوم این دعای شریفه دریافتیم اگر آسیبی از ناحیه ما ـ حال چه گفتاری، چه رفتاری و یا کلامی ـ به دیگری برسد و یا حتی تضییع شده باشد، باید آبروی اولیای خداوند را گرو قرار دهیم تا خداوند آن شخص را از ما راضی گرداند. این حقی است که به آن حق‌الناس می‌گویند و خواسته‌ای اضافی است که از خداوند طلب می‌کنیم. در ادامه بررسی این دعا به فراز سوم آن می‌رسیم و چند سوال مهم مطرح می‌شود. آیا برای جلب رضای الهی و طلب بخشش نیاز به آگاه‌سازی فردی که به او آسیب زده‌ایم وجود دارد یا خیر؟ مسأله دیگر این است که اگر شخص زیان‌دیده ما را عفو کرد، آیا کار ما در این قسمت تمام شده و نیاز به انجام کار دیگری نیست؟ آیا مسأله در همین‌جا تمام شده است؟
طلب عفو گاه باعث مشکلات جدید است/ اصل جبران است
حاج‌علی‌اکبری در پاسخ به این سوالات گفت: در متون اسلامی چنین چیزی دیده نشده است. راز این کار هم در این است که اگر ما ملزم به طلب بخشش از خود فرد زیان دیده بشویم، این کار باعث ایجاد مشکلات جدیدی خواهد شد و منشاء مصیبت‌های دیگری خواهد بود. ممکن است فرد با اطلاع پیدا کردن از این موضوع ناراحت و عصبانی شود. این کار در اکثر موارد باعث ایجاد نفاق و دشمنی بیشتر می‌شود و مورد رضای حق نیست؛ بنابراین در مسأله حق‌الناس، آگاه‌سازی شخص و طلب حلالیت شرط نیست، بلکه جبران کردن آن موردنظر است. اقدام به آن مهم است، نه بیان آن به شخص. با رضایت شخص زیان‌دیده کار خاتمه نمی‌یابد. تا به این‌جا فقط مسأله حق‌الناس را برطرف کرده‌ایم. حال با مسأله حرمت حق چه خواهیم کرد؟ باید به رضایت حق هم برسیم. حضرت در این دعا می‌فرماید: «خدایا، من تمام تلاشم را خواهم کرد، تو هم مرا از آن حکمی که برای من صادر کرده‌ای نجات بده. من تحمل و توان مجازات تو را ندارم. از تو می‌خواهم مرا در مهر خود غرق کنی.»
توبه مؤمن صالح، نه به دلیل گناه بلکه برای موجودیت اوست
این پژوهشگر حوزه دین ادامه داد: با موضوع عفو الهی در خصوص بنده‌ای که آغشته به جهل است و اختیار هم دارد، به عنوان کلید نجات بنگرید. باید بدانیم که ما اصلاً راهی جز بخشش و عفو الهی نداریم. اگر در تمام طول عمر خود مشغول به عبادت خالصانه باشیم و یا حتی اگر عمری از آغاز خلقت تا پایان هستی داشته باشیم و تمام آن را عبادت کنیم، باز هم نمی‌توانیم الطاف الهی را جبران کنیم. بنابراین راهی جز عفو و بخشش خداوند نداریم. طلب عفو و طلب توبه نزد مومن صالح به جهت توقف و ناظر بر گناه نیست؛ بلکه برای موجودیت و زندگانی اوست. خداوند اگر با معیار حق بخواهد به امور ما رسیدگی کند هلاکت همه ما قطعی است.
انعکاس نسبت بنده و پروردگار در کلام امام سجاد(ع)
حاج‌علی‌اکبری در پایان جلسه با بیان بخش دیگری از این دعا افزود: حضرت در قسمت دیگری از این دعا می‌فرماید: خداوندا، من از تو چیزی می‌خواهم که اگر به من بدهی چیزی از خزانه تو کم نمی‌شود و از تو می‌خواهم چیزی را از من بگیری که برای تو گرفتنش کار سختی نیست. خدایا، به من خودم را بده، من خودم را گم کرده‌ام، من را به خودم برگردان و گناهانم را از من بگیر.» همچنین حضرت علی(ع) می‌فرماید: «خداوندا، تو ما را نیافریدی که از آن سودی ببری، این برای اثبات قدرتت بوده است.»
وی در پایان از حاضران در جلسه خواست تا جلسه آینده به این جمله «خدایا، مرا به خودم بازگردان.» خوب فکر کنند.
یادآور می‌شود سلسله جلسات شرح صحیفه سجادیه، دوشنبه هر هفته قبل از نماز مغرب و عشاء در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی (سرچشمه) برگزار می‌شود و شرکت در آن برای عموم علاقه‌مندان آزاد است.
