نخستین گردهمایی اساتید علوم قرآنی کشور برگزار شد

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، نخستین همایش تحول آموزش عالی قرآنی دیروز پنجشنبه 29 خرداد ماه با حضور صد نفر از مدیران و اساتید رشته‌های علوم قرآنی از حوزه و دانشگاه در دانشکده الهیات دانشگاه تهران برگزار شد.
در ابتدای این همایش حجت الاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور درباره تبیین نظریه نظام توسعه فرهنگ قرآنی صخبت کرد و گفت: یکی از اصلی ترین کارکردهای منشور توسعه فرهنگ قرآنی که بالاترین سند قرآنی کشور است، بحث نظام سازی قرآنی است که مخاطب اصلی آن محوریت آموزش عالی قرآن با محوریت اساتید علوم قرآنی است.
وی اضافه کرد: توسعه فرهنگ قرآنی از سه ضلع ایمان قرآنی، رفتار قرآنی و معرفت قرآنی شکل گرفته است. گاهی ممکن است که فعالیت قرآنی به جای توسعه فرهنگ قرآنی اشتباه گرفته شود و این خطر استراتژیک بزرگی است زیرا ممکن است یک برنامه قرآنی اجرا شود ولی کوچکترین توسعه ای در فرهنگ قرآنی مخاطبان آن برنامه ایجاد نشود.
در این همایش یک روزه وحید احمدی، معاون پژوهشی و فناوری وزارت علوم تحقیقات و فناوری و رئیس کارگروه توسعه پژوهش قرآنی اظهار کرد: ما هم اکنون در شرایطی هستیم که انباشته‌ای از تجربه‌های نظام اسلامی را فراهم کردیم.
وی ادامه داد: در تولید علم و فناوری تجربه نسبتا قابل قبولی داریم و با بیش از سی دهه تجربه جدی و برنامه‌ریزی حضور موثری در نظام تولید علم بر عهده داریم ولی هم اکنون نیازمند آن هستیم که پس از سه دهه وارد مرحله جدیدی از جهت گیری علمی و تولید علم شویم.
احمدی تصریح کرد: امروزه ما نیازمند آن هستیم که جهت گیری‌های پژوهشی خود را به سمت و سویی هدایت کنیم که علمی تولید شود تا در زندگی مردم موثر و باعث تولید ثروت و اقتدار جامعه شود.این روند در تولید علوم انسانی سهم کمی را بر عهده دارد و میزان رشته‌های علوم قرآنی در این میان بسیار ناچیز است.
رئیس کارگروه توسعه پژوهش قرآنی بیان کرد: امروز بسیاری از آسیب‌های اجتماعی مانند روابط فرهنگی، روابط اجتماعی و غیره توسط فعالیت‌های علمی شما اساتید و کار آمد کردن پژوهش‌های خود قابل حل است.
دکتر واعظی معاون دانشکده الهیات دانشگاه تهران در این همایش گفت: ما در کشور 800 تا 1000 نفر استاد یا عضو هیئت علمی در رشته‌های علوم قرآنی داریم، اما باید دید تا چه میزان این افراد با مقالات علمی خود در عرصه بین‌الملل درخشیده‌اند. حقیقت آن است که جواب هر چقدر باشد باز هم در شأن نظام جمهوری اسلامی ایران نیست.
وی ادامه داد: این در حالی است که سیستم امتیاز دهی وزارت علوم به اساتیدی که در خارج از کشور سخنرانی می‌کنند به نسبت نمره تولید مقاله بسیار کم است و اساتید ما ترجیح می‌دهند به جای حضور در عرصه بین‌المللی به تولید مقاله بپردازند.
لاله افتخاری رئیس فراکسیون قرآن و عترت مجلس شورای اسلامی مهمان دیگر این همایش بود که عنوان کرد: دستگاه‌هایی مانند وزارت علوم، جهاد دانشگاهی و نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها باید فعالیت‌های قرآنی خود را معطوف به مباحث تدبری و آشنایی با معارف قرآن کریم کنند، نه اینکه به آموزش روخوانی و روانخوانی قرآن اقدام کنند و البته در این سال‌ها این دستگاه‌ها برنامه‌های خوبی را در این عرصه داشتند زیرا آموزش عمومی قرآن باید در مدارس ابتدائی توسط آموزش و پرورش صورت گیرد.
وی افزود: اساتید و پژوهشگران علوم قرآنی بهترین گروه برای تولید محتوا و تربیت نیروی انسانی سایر دانشگا‌ه‌ها هستند. متأسفانه تاکنون هیچ طرحی از جامعه فرهیختگان قرآنی به مجلس نرسیده است و در این زمینه با کمبود مواجه هستیم. اگر راهبردهای اصلی، قانونی و مدون نباشند دچار فرصت سوزی می‌شویم در حالی که امروزه جهان اسلام چشم به دستاوردهای نظام ما دوخته است.
نجفعلی میرزایی، مدیر عامل خانه کتاب سخنران دیگر این همایش بود که در خصوص تحلیل مطالعات قرآنی معاصر در جهان عرب صحبت کرد و گفت: در جهان عرب مرجعیت علمی قرآن و سنت پذیرفته شده است. سید جمال الدین اسد آبادی در آغاز حرکت خود روش اصیلی را بر این پایه عرضه کرد ولی در ادامه این جریان توسط سایر متفکران جهان عرب به سمت سلفی گری یا سکولار غلطتید اما در ایران این حرکت به شکل صحیح خود ادامه پیدا کرد.
وی توضیح داد: یکی از دلایل اینکه قرآن پژوهان جهان اسلام به سمت سکولاریزم حرکت کردند این بود که در مواجه با قرآن روش مطالعاتی دیگری را نشناختند و جامعه علمی ایران نیز در معرفی شیوه‌های مطالعاتی خود در قرآن کریم به جهانیان بسیار کوتاهی کرد.
این نویسنده اضافه کرد: نظام جمهوری اسلامی ایران بحث تمدن سازی بر پایه قرآن کریم را عنوان کرده است و شایسته است این نگاه عظیم برای پژوهشگران بین المللی تشریح کنند ما در این چند دهه نظرات قرآنی فراتر از دیدگاه‌های شهید صدر، شهید مطهری و مقام معظم رهبری هنوز ارائه نکرده‌ایم.
حجت الاسلام و المسلمین سید رضا مودب، عضو کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی کشور با اشاره به مشکلات موجود در کرسی‌های آزاد اندیشی اظهار کرد: هیئت حمایت از کرسی‌های آزاد اندیشی و نظریه پردازی سال 82 ایجاد شد و کرسی علوم قرآن و حدیث در سال 87 شکل گرفت از آن زمان تاکنون حتی یک طرح نیز به هیئت مربوطه ارجاع داده نشد.
وی تشریح کرد: دلیل این ناکامی نبودن اساتید کافی و یا کمبود دانشجو و یا کمبود دانشکده‌های علوم قرآنی نبود بلکه مشکل از آنجا ریشه می‌گیرد که مقالات و پژوهش‌ها فاقد یک مسئله مهم هستند. در سال 500 مقاله علمی و پژوهشی تولید می‌شود که متاسفانه هیچ یک از آنها به صحن کرسی‌های آزاد اندیشی نمی‌رسند این در حالی است که کشورهای همسایه با سرعت قابل توجهی به سمت پژوهش‌های قرآنی حرکت می‌کنند.
احمد پاکتچی، مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع) در این همایش درباره جریان استشراق صحبت کرد و گفت: اولین حرکت قرآن شناسی در قرن هفدهم در اروپا پدید آمد و در ابتدا این مترجمین قرآن نگاه بدبینانه‌ای به حقانیت قرآن کریم داشتند.
وی خاطر نشان کرد: این نگاه تا قرن نوزدهم میلادی ادامه داشت تا اینکه به مرور پژوهش‌های قرآنی آنها از سمت و سوی بررسی ریشه‌های اسلام به سمت بررسی عملکرد آموزه‌های قرآنی در اجتماع حرکت کرد و امروزه هم بیشتر پژوهش‌های قرآنی آنها با نگاه عملگرایانه به این آموزه‌هاست و به تدریج بحث الهی بودن قرآن به حاشیه رانده شده است.
یادآور می‌شود، این همایش در نوبت بعد از ظهر در قالب سه کارگروه پیگیری شد که مشروح نشست ها و کارگروه ها به زودی در قالب نرم افزار و کتاب بین دانشگاه ها توزیع می شود.