دیپلماسی علمی را فعال کنیم/ سرفصل‌هایی برای بین‌المللی شدن دانشگاه‌ها
گروه دانشگاه: وزیر علوم با تأکید بر لزوم فعال شدن دیپلماسی علمی، گفت: باید ضوابط و آئین‌نامه‌ها را در راستای ارتباطات بین‌المللی دانشگاه‌ها آسان‌تر کنیم و موانع را از سر راه برداریم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، هادی سلیمان‌پور، معاون وزیر امور خارجه و رئیس مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه امروز، پنجم بهمن در پنجمین نشست هم‌اندیشی معاونان و مدیران همکاری‌های علمی بین‌المللی دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و فناوری کشور، گفت: مهم‌ترین واقعه بین‌المللی در حال وقوع، تحول در نظام بین‌المللی است.
وی افزود: بعد از سال 1991 با فروپاشی شوروی، نظام دوقطبی حاکم بر جهان دچار تحول شد. شکل تازه‌ای برای این نظام در نظر گرفته نشده است. الان در دوران گذار در نظام بین‌المللی هستیم. در آخرین دوران گذار از فاصله جنگ اول و دوم بین‌المللی، کشورهایی برندگان آن بودند و خاورمیانه و غرب آسیا نیز جزء بازندگان دوران گذار در نظام بین‌المللی بودند.
سلیمان‌پور عنوان کرد: چنانچه بازیگران منطقه ما با درک صحیح از دوران گذار، مسیر خود را تعیین نکنند، با مشکل مواجه می‌شویم. در نظام دو قطبی، قدرت تعیین‌کننده قدرت نظامی بود؛ اکنون مفهوم قدرت در ابعاد مختلفی شکل گرفته که قدرت علم و فناوری، اقناع و ... از ابعاد آن است. مظاهر ویژه قدرت در دوران گذار در شکل قدرت اقناعی و علم و فناوری است.
وی با بیان اینکه توان تولید گفتمان تازه را در سطح جهان داریم، گفت: از آن جمله، ایده رئیس جمهور در رابطه با ایجاد گفتمان جهان عاری و خشونت و افراط است. قدرت معنایی ایجاد گفتمان و اغناسازی و داریم.
آموزش عالی ابزاری برای تأثیرگذاری بر منافع ملی است
معاون وزیر امور خارجه گفت: مظهر دیگر قدرت، علم و فناوری است؛ چنانچه با یک نقشه راه دقیق و مسیر مشخص، ظرفیت قابل ملاحظه ایران را به کار بگیریم. در صحنه بین‌المللی ظرفیت اثرگذاری خودمان را افزایش داده‌ایم. از جمله مظاهر اصلی، بحث چرخش اطلاعات است که ابزاری برای ارتقای امنیت ملی است. آموزش عالی ابزاری برای تحقق چرخش اطلاعات و تأثیرگذاری بر منافع ملی است.
وی با طرح این پرسش که به چه طریقی می‌توان این ایده را ترسیم کرد، افزود: در حوزه آموزش عالی دو قسمت داریم تا در حوزه سیاست خارجی با دانشگاه‌ها همکاری کنیم؛ یک، افزایش ظرفیت در کشورهای هدف، دوم، استفاده از ظرفیت‌های سایر کشوها در تحقق ایده چرخش اطلاعات و افزایش ظرفیت‌های علمی در کشور.
سلیمان‌پور اظهار کرد: وزارت امور خارجه آمادگی دارد با همکاری دانشگاه‌های کشور اقدام به ایجاد مکانیزم مبادله دانشجو، دانش و اجرای پروژه‌های مشترک در حوزه‌های مختلف متناسب با منافع ملی کشور انجام دهد. پیشنهاد می‌کنیم توزیع مناسب جغرافیایی برای فرصت‌های مطالعاتی در کشور انجام شود و تبادل دانشجو، استاد و اجرای پژوه‌های مشترک صورت گیرد.
وی افزود: در گذشته تلاش عمده‌ای برای شبکه‌ای کردن دانشگاه‌های آسیا انجام داده‌ایم. ایران پروژه مشترکی را تعریف کرد که در آن دانشگاه‌های اصلی در سطح آسیا به‌صورت شبکه‌ای شروع به فعالیت کردند. مالزی این پروژه را رهبری می‌کرد و ایران به‌عنون همکار اصلی ایفای نقش می‌کرد.
سلیمان‌پور گفت: اگر بتوانیم تمرکز خودمان را از غرب آسیا به سمت مجموعه آسیا سوق دهیم، ظرفیت‌های قابل ملاحظه‌ای ایجاد می‌شود که در افزایش حضور ایران در منطقه و هم ایجاد ارتباطات علمی کمک می‌کند.
وی با بیان اینکه متأسفانه ایران‌شناسی در غرب توسط مهاجرین ایرانی در حال شکل‌گیری است، گفت: غرب ایران را از منظر آنان می‌شناسد، نسل قدیم ایران‌شناسان در حال بازنشسته‌شدن هستند. این اتفاق در شرق هم هست؛ کشورهایی مثل چین، هند و روسیه. توجه جدی می‌طلبد که به تربیت نسل جدید ایران‌شناسان که دانشگاه‌های خودمان توجه کنیم. با پذیرش دانشجویان از کشورهای مختلف می‌توانیم ظرفیت ایران‌شناسی را بسط و توسعه دهیم.
سلیمان‌پور اظهار کرد: هر ایده‌ای در یک محیط حقوقی و اداری باید شکل بگیرد. ارتقای همکاری‌های بین‌المللی نیاز دارد در یک فرم حقوقی و دولتی سنجیده شود. بهترین راه همکاری وزارت امور خارجه و وزارت علوم و تخصیص بخشی از بودجه کمک‌های توسعه‌ای با هدف گسترش آموزش عالی است.
فرهنگ ایران یک منبع غنی برای توسعه علم در گرجستان بوده است
در ادامه مراسم دیوید اوسو پاشاویلی، رئیس مجلس گرجستان با ابراز خرسندی از حضور در دانشگاه تهران گفت: هیئت پارلمانی گرجستان با هدف اینکه احترام خاص خودشان را یک بار دیگر به ملت ایران نشان دهند و روابط با جمهوری اسلامی ایران را توسعه دهند به این کشور آمده‌اند. دیدارهای پرمحتوایی با مسئولان ایرانی داشته‌ام.
وی افزود: روابط تاریخی و فرهنگی بین دو کشور، روابط مهمی است. ایران بزرگ و گرجستان کوچک کشورهای خیلی قدیمی هستند. قدمت و سابقه روابط‌مان طی قرن‌های متمادی وجود داشته است و همیشه این روابط یکسان نبوده است. حتی در زمان‌هایی که منافع دو کشور با هم تضاد داشته است آن موقع هم مردم گرجستان برای فرهنگ ایران احترام خاصی قائل بوده‌اند. فرهنگ ایران یک منبع غنی برای توسعه علم در گرجستان بوده است.
رئیس مجلس گرجستان اظهار کرد: 25 سال پیش گرجستان استقلال خودش را پیدا کرده است. هدفمان از همان اول روابط دوستانه با همه همسایگان بوده است. متاسفانه سیاست روسیه مانعی برای توسعه سریع گرجستان شد و کرملین نتوانست با آن واقعیت که گرجستان می‌تواند جایگاه مخصوص خودش را در نظام بین‌المللی داشته باشد کنار بیاید. ایران از اولین کشورهایی بوده است که حاکمیت گرجستان را به رسمیت شناخته است. ممکن است با شرایط کنونی حفظ این موضع مستحکم دفاع از تمامیت ارضی گرجستان کار آسانی نباشد. گرجستان می‌خواهد کشور مفید و دوستی برای ایران باشد.
وی ادامه داد: موضوع اصلی صحبت‌ها و دیدارها با مقامات ایرانی آینده روابط سیاسی اقتصادی و فرهنگی بین دو کشور است. موقعیت ژئوپلتیکی گرجستان موقعیتی برای ارتباط بین شرق و غرب و شمال و جنوب است. در شرایط کنونی وقتی بین کشورهای دیگر تضاد بیشتر می‌شود، ایران و گرجستان می‌توانند برای دیگران الگو شوند. برای همکاری بین دو کشور باید مواضع بررسی شوند تا همکاری به سرعت پیش برود. در هیچ زمینه‌ای بدون همکاری در زمینه فرهنگ و علم و آموزش عالی موفق نخواهیم شد. در این زمینه است که بین مردم ارتباط برقرار می‌شود. فقط ارتباط بین تجار کافی نیست.
رئیس مجلس گرجستان گفت: در دانشگاه تفلیس رشته ایران‌شناسی یکی از قوی‌ترین رشته‌هاست. من استاد آن دانشگاه بوده‌ام و بعد از ترک پست سیاسی‌ام نیز باز به‌عنوان استاد، میهمان شما در آینده نیز خواهم شد.
در ادامه مراسم یادداشت تفاهمی در خصوص حمایت از پروژه‌های ایکاد، بین مرکز همکاری‌های علمی بین‌المللی و شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور امضا شد.
همچنین با حضور سالار آملی، قائم مقام وزیر در امور بین‌المللی و معاون وزیر علوم، نیلی سرپرست دانشگاه تهران و فرهادی، وزیر علوم، لوگوی دانشگاه تهران در قالب یک ساعت خاتم‌کاری به رئیس مجلس گرجستان اهدا شد.
باید دیپلماسی علمی را فعال کنیم
بنا بر این گزارش، محمد فرهادی، وزیر علوم به عنوان آخرین سخنران در جایگاه قرار گرفت. وی با بیان اینکه در آموزش عالی کشور به حدی رسیده‌ایم که حتماً باید ارتباط بین‌المللی داشته باشیم، گفت: باید دیپلماسی علمی را فعال کنیم و به این سمت برویم که مشکلات و زیرساخت‌ها را فراهم کنیم. ضوابط و آئین‌نامه‌ها را آسان‌تر کنیم و موانع را از سر راه برداریم.
وی افزود: در آستانه 80 سالگی دانشگاه تهران هستیم. بسیاری از دانشگاه‌های دیگر مرز 50 و 60 سالگی عمرشان را گذرانده‌اند. زمینه بسیار مستعدی داریم. توسعه متوازن آموزش عالی و وجود مراکز تحقیقاتی زمینه مناسب برای ارتباط بین‌المللی است که باید در دستور کار قرار گیرد.
فرهادی با بیان اینکه باید قبول کنیم سهممان از پذیریش دانشجوی غیر ایرانی کم است، اظهار کرد: این مقدار باید طی برنامه ششم، بالای 6 درصد و 7 درصد برسد. باید درک درستی از مفهوم بین‌المللی داشته باشیم. همکاری وزارت‌خانه‌های دیگر را هم داشته باشیم. خود دانشگاه‌ها ساختارهایی را برای افزایش همکاری‌ها در نظر بگیرند.
وی عنوان کرد: علم حد و مرز مشخصی را نمی‌شناسد. قدرت هم امروز قدرت نظامی نیست. یکی از عرصه‌های قدرت، عرصه علم است. ضوابط و قوانینمان نیز نیاز به بازنگری دارد. می‌توانیم صندلی‌های دانشگاه‌ها را بیشتر از دانشجویان خارجی پر کنیم که آن هم نیازمند کار کارشناسی است.
فرهادی گفت: می‌توانیم به‌عنوان یکی از برنامه‌های اساسی در آینده دانشگاه‌ها، مسئله بین‌المللی کردن دانشگاه‌ها را در زمینه‌های خاص دیگر داشته باشیم. باید به‌خوبی از افقی که امام راحل و همچنین رهبر برای توسعه علم و فناوری ترسیم کردند استفاده کنیم. در حال حاضر وزارت امور خارجه در کمک‌های توسعه‌ای، سرفصل‌هایی را برای بین‌المللی کردن دانشگاه‌ها مد نظر قرار دارد.
