شناسایی پیشران‌های تحولات فرهنگی، شرط تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
گروه اندیشه: مدیر گروه فناوری‌های بین رشته‌ای دانشگاه تهران معتقد است که می‌توان با شناسایی پیشران‌های توسعه و تحولات فرهنگی آینده هر چه بیشتر به سوی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت حرکت کرد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، محمد‌مهدی ذوالفقارزاده، مدیر گروه فناوری‌های بین‌رشته‌ای دانشگاه تهران، در خصوص «پدیدههای نوظهور و گفتمان انقلاب اسلامی» و در چهارمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، گفت: فرهنگ مفهومی وسیع است که گسترۀ آن باورها، افکار، ارزش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، احساسات، رفتارها و نمادها را شامل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. فرهنگ در بستر جوامع پدید آمده و رشد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.
ذوالفقارزاده ادامه داد: بر همین اساس، کارکرد آن نیز برآوردن نیازها و برقراری روابط است. با شکل گرفتن پدیدههای نوظهور فرهنگی به عنوان نمایشی از رویکردهای جدید دنیای کنونی، تحولات آینده و آینده فرهنگ ایران نیز بر مبنای برنامهریزی قابل تصویرپردازی است.
وی تصریح کرد: با توجه به آنچه گفته شد، آینده پدیدههای نوظهور فرهنگی ایران چه سناریوهایی میتواند داشته باشد و سناریو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های آینده پدیدههای نوظهور فرهنگی انقلاب اسلامی ایران چیست. عدم قطعیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جریان فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و تغییر در سبک زندگی و افزایش انتظارات به عنوان با اهمیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین عدم قطعیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها هستند و همچنین ارتباط معنادار این عدم قطعیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها فضای سناریو روش استنتاجی یا تشکیل ماتریس 2*2 شکل گرفته است.
ذوالفقارزاده با بیان این که باور و معرفت جوهر اصلی فرهنگ است، گفت: به عبارت دیگر فرهنگ باورها و ارزش‌هایی است که از جهانبینی انسان متبلور شده است و از این رو جهانبینی مبدأ و منشأ فرهنگ انسانی به شمار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید و تجلی فرهنگ در آرمانشهر تصویرپردازی در اذهان است.
وی افزود: ساختار معرفتی این آرمانشهر در غرب بر اساس اومانسیم و عقلانیت ابزاری یا علم‌مداری و عدالت‌محوری بنا نهاده شده است. باید توجه داشت که در دیدگاه آرمان‌شهری همه انسان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در پرستش خدای یگانه متفق هستند و ساختار معرفتی آرمانشهر در جوامع اسلامی آرمانشهر مهدوی بوده و ساختار معرفتی آن بر پایه خدامحوری یا توحیدمحوری، انسان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناسی و عدالت مهدوی است.
ذوالفقارزاده تصریح کرد: در جامعه آینده ریشه‌های توسعه واقعی در حوزه‌هایی همچون اقتصاد، سیاست، فناوری و سایر امور مشابه، در مقوله پدیدههای نوظهور فرهنگی نهفته است. واقعیت این است که برنامهریزی برای آینده فرهنگ بر پایه نیازهای فعلی و یا کمبودهای خدماتی فرهنگی فعلی سرمایه مناسبی جهت حضور موفق در جامعه فرهنگی جهان آینده نیست و برای ایفای نقش موثر در شکل بخشیدن به فرهنگ آینده جهان ضرورت دارد با اتکا به رویکردهای جدید، به شکل جدی پیشران‌های توسعه و تحولات فرهنگی آینده را بر پایه کلان روندها و روندهای ناپیوسته شناسایی کنیم تا بتوانیم هر چه بیشتر برای راهنمایی افراد اجتماع خود به سوی الگوی مناسب فکری و فرهنگی جامعه که همان الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را در بر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرد، حرکت کرد.
وی با بیان اینکه یکی از تکنیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای آینده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پژوهی سناریونویسی است، گفت: کاربرد سناریونویسی عبارت است از داستان یا شرح رویدادهای آینده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که تحت شرایط معین روی می‌دهند مثلاً اگر روندهای جاری ادامه یابد یا کارهای به خصوص دیگری انجام شود، میتواند اتفاق بیفتد. در واقع سناریوها شامل تصاویری از آینده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های محتمل هستند، که هدف از به کارگیری آنها مورد آزمایش قرار دادن عملکرد سیاست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و استراتژی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اتخاذ شده در برابر چالش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های موجود آینده با ایجاد و ترسیم فضایی از ممکنات است.
ذوالفقارزاده تصریح کرد: بدین منظور سناریوها با کشف نظام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مند چالش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و فرصت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیش رو در خدمت تدوین استراتژی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرند. از آنجا که ﺳﻨﺎرﯾﻮﭘﺮدازی روشی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﯿﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه و رﺷﺪ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ، روش ﺑﺮﺧﻮرد ﺳﻨﺎرﯾﻮﭘﺮدازی ﺑﺎ ﻋﺪم ﻗﻄﻌﯿﺖ، ﺣﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻣﺘﻌﺪد ﻣﺤﯿﻂ را در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد(ﺗﺤﺖﻋﻨﻮان ﺳﻨﺎرﯾﻮ) و ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﺪ. در ﺑﺮﺧﯽ روش‌شناسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ﺳﻨﺎرﯾﻮﭘﺮدازی ﺑﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ اﺷﺎره ﺷﺪه ﮐﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﯾﺎ راهبردﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺣﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﯿﻂ ﺳﻨﺠﯿﺪه ﺷﻮﻧﺪ.
وی ادامه داد: هدف نهایی سناریو الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت توسعه جامعه اسلامی و تعالی انسان، ایجاد جامعه مطلوب، فضیلت‌پروری توأم با رفاه و آسایش همراه با مصونیت اخلاقی شهروندان که لازمه تحقق آن انسجام‌بخشی و همگامی مؤلفه‌‌های کلیدی مطرح شده در سناریوی مطلوب است.
ذوالفقارزاده در پایان گفت: در واقع ایجاد شرایط محیطی لازم برای رشد پدیدههای نوظهور فرهنگی در بستر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با استفاده از ارزیابی مؤثر شرایط ایجاد جریان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فعال اجتماعی تدوین برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و نقشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فرهنگی آگاه با شرایط جامعه که در بستر امواج تهاجمات فرهنگی غرب قرار گرفته و ایجاد فضایی برای مشارکت فعال مردم در بستر الگوی کامل برای رسیدن به پیشرفت انقلاب اسلامی ایران است.
