ادب در مناظرات علمی؛ میراث ارزشمند امام رضا(ع)

 علی سروری مجد، استادیار پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در گفت‌وگو با خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا) گفت: امام رضا(ع) به دلیل وابستگی به علم الهی، معدن علم و حکمت بودند؛ آنچنان‌که هیچ دانشمندی در هیچ رشته‌ای از علوم به پای ایشان نمی‌رسد.

نفوذ افکار بیگانه در دوران هارون و مأمون این فرصت را برای امام(ع) ایجاد کرد تا با مناظرات و احجاجات علمی خود خطر نفوذ افکار باطل و بیگانه را خنثی و افکار ناب توحیدی را تبیین نماید.
مهم‌ترین روش‌های امام(ع) در این مبارزه علمی عبارتند از: استفاده از براهین عقلی، بهره گرفتن از مقبولات طرف مقابل برای بیان اندیشه حق، گفت‌وگو به زبان‌های مختلف و برقراری ارتباط سازنده برای بیان معارف الهی و استفاده از مطالب تحریف نشده کتب آسمانی پیشین. 

وی در ادامه گفت: امام(ع) فضای مناظرات علمی را کاملا آزاد می‌گذاردند تا صاحبان اندیشه‌های معارض به راحتی دیدگاه‌های خود را بیان کنند؛ و اندیشه حق را بشنوند و انتخاب کنند. چنانکه قرآن کریم می‌فرماید: «فَبَشِّرْ عِباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه» پس بندگان مرا بشارت ده. همان کسانى که سخنان را مى‏شنوند و از نیکوترین آنها پیروى مى‏کنند؛ آنان کسانى هستند که‏ خدا هدایت‌شان کرده، و آنها خردمندانند.» (زمر/ 17و18).
ادب در مناظرات از روشهای آموزنده امام(ع) است که بدون اهانت به مقدسات طرف مقابل، سخن او را کاملا گوش کرده و با متانت پاسخ می‌دادند.

سروری مجد افزود: نهضت علمی امام(ع) در خراسان بزرگ آن زمان که تا ماوراء النهر و کوه‌های هند و تبت امتداد داشت؛ موجب شد شعاع معارف ناب توحیدی را به شرق تمدن بشری رسوخ دهد.
مهمترین مباحث علمی مطرح شده توسط امام(ع) عبارتند از: معارف فلسفی و کلامی همچون توحید، نبوت و امامت، تفسیر آیات قرآن کریم، موضوعات بهداشتی و درمانی، مسائل فقهی، مباحث اجتماعی و اخلاقی.
این استاد دانشگاه در آخر گفت: تلاش علمی امام(ع) قرنها بعد در خراسان بزرگ و سرزمین‌های اطراف، موجب رشد، تربیت و اثر گذاری عالمان و فرزانگانی در رشته‌های مختلف علمی شد.