فاجعه منا و سخنی با منتقدان دیپلماسی دولت

فاجعه یا به عبارت دیگر جنایت منا این روزها تمام اذهان جامعه، مسئولان، نخبگان و جریان‌های سیاسی را به خود معطوف کرده است؛ ابعاد گوناگون و ریشه‌های این جنایت از زوایای مختلف مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. اما نکته‌ای که در روزهای اخیر در تحلیل‌ها توسط جریان منتقد دولت مورد توجه قرار گرفته است بحث دیپلماسی منفعلانه دولت نسبت به این اتفاق و پیگیری این حادثه بوده است که در روزهای اخیر پررنگ‌تر نیز شده است.

انتقادات به سفر رئیس‌جمهور به سازمان ملل، سیاسی یا منصفانه؟

عده‌ای اساسا ادامه سفر رئیس‌جمهور به سازمان ملل با وقوع این اتفاق را نادرست دانسته و آن را بی‌فایده قلمداد کردند و حتی در برخی انتقادات ادامه سفر را نشانه بی‌توجهی رئیس‌جمهور به عمق این فاجعه دانستند و در این راستا برای نمونه وقوع حادثه تیراندازی در دبیرستانی در آمریکا و بازگشت اوباما از تعطیلات به خاطر وقوع این اتفاق استناد کردند، در حالی که آن یک موضوع داخلی بود و شخص اوباما هم در داخل آمریکا و در تعطیلات به سر می‌برد و قیاس آن با این مسئله مع‌الفارق است.

ابتدا باید گفت اینکه برخی رسانه‌ها و جریان‌های سیاسی در زمانی که هنوز وضعیت مفقودان این فاجعه مشخص نشده است و مسئولان در حال پیگیری این مسئله هستند و عده زیادی همچنان چشم‌انتظار خبری از عزیزشان می‌باشند وارد فاز انتقاد از دیپلماسی دولت شده‌‌اند و سفر رئیس جمهور به سازمان ملل را به نقطه کانونی انتقادات خود بدل کرده‌اند اتفاقا بیش از آنکه نشان‌دهنده نگرانی آنها برای پیگیری وضعیت حجاج و خانواده‌های آنان و تشریح ناکارآمدی و یا بعضا اهداف پشت پرده عربستان از وقوع این فاجعه باشد به نوعی یادآور ضرب‌المثل معروف «از آب گل‌آلود ماهی گرفتن» است.

تکرار متناوب فاجعه منا در سفر به سازمان ملل و شکستن بایکوت خبری عربستان

برخی منتقدان متأسفانه این فاجعه غم‌انگیز را دستاویزی برای بهره‌برداری‌های سیاسی و جناحی کرده‌اند و به سوء استفاده از فضای غم‌آلود حاکم بر کشور در جهت پیشبرد مطامع و اغراض جریانی پرداخته‌اند که در پاسخ به این انتقادات باید گفت در حالی که سران آل سعود از همان ساعات نخست این فاجعه به شدت به دنبال بایکوت خبری و طبیعی جلوه دادن آن بودند و همچنان این راهبرد را پیگیری می‌کنند و انواع و اقسام صحبت‌ها از قبیل قضا و قدر دانستن این فاجعه، مقصر بودن حجاج در بروز این کشتار تا نقش اصلی ایران و حجاج ایرانی در رخ دادن فاجعه منا را بیان کرده‌اند آیا حضور رئیس جمهور در سازمان ملل که مقامات همه کشورها در آنجا حضور دارند  و سخنان صریح و مکرر وی درباره این فاجعه و مسئولیت آل سعود در قبال آن در سخنرانی‌ها و دیدارهای مختلف برای شکستن راهبرد سیاسی – تبلیغاتی عربستانی‌ها مؤثر نبود؟

اگر رئیس‌جمهور به محض شنیدن وقوع این فاجعه به کشور بازمی‌گشت آیا تأثیر جهانی و بین‌المللی جلسات هیئت دولت و سخنرانی در داخل کشور به همان اندازه حضور در سازمان ملل بود؟ اگر نخواهیم صرفا براساس احساسات و یا بعضا اغراض سیاسی این مسئله را مورد بررسی قرار دهیم باید گفت دیپلماسی جمهوری اسلامی در زمینه فاجعه منا فعالانه بود و یادآوری مستمر کشته شدن حجاج و بی‌کفایتی آل سعود در مجمع عمومی سازمان ملل که محل حضور هزاران رسانه و گروه خبری بود در انعکاس گسترده آن به افکار عمومی جهان و تحت فشار قرار دادن آل سعود نقش بسیار مهمی داشت.

واکنش‌های عصبی مقامات آل سعود از جمله وزیر خارجه عربستان به اظهارات رئیس جمهور و وزیر خارجه کشورمان خود گویای این تأثیرگذاری است.

بازگشت رئیس‌جمهور از سفر بهترین فرصت برای دروغ‌پراکنی آل سعود نبود؟

در واقع بازگشت رئیس‌جمهور از این سفر بهترین خبر برای مقامات آل سعود بود و بهترین فرصت را برای خبرسازی‌های دروغین آنها از فاجعه منا در این مجمع جهانی فراهم می‌کرد و از طرفی هم تأثیرگذاری سخنان مقامات سایر کشورهای اسلامی که حجاج انها در این فاجعه کشته شده بودند نیز نمی‌توانست به اندازه تأثیر سخنان رئیس جمهروی اسلامی ایران باشد و ای بسا که مقامات عربستان با وعده‌ها و وعیدهایی آنان را از سخنرانی درباره این موضوع منصرف می‌کردند که واکنش منفعلانه سازمان همکاری اسلامی حکایت از این امر دارد.

امروز وضعیت به گونه‌ای شده است که عربستان برخلاف روزهای آغازین این فاجعه دیگر نمی‌تواند با سخنان غیرمسئولانه خود را از این فاجعه کنار بکشد و حتی مهمترین رسانه‌‌های جهان نیز با انتشار عکس، خبر و تحلیل به تشریح ابعاد این فاجعه پرداخته‌اند و مانند برخی جنایات علیه امت اسلامی نتوانستند به راحتی از کنار آن بگذرند که یکی از عوامل مهم آن پیگیری فعالانه این فاجعه از سوی جمهوری اسلامی ایران و بیان متناوب و مکرر آن در طی این چند روز بوده است.

به نظر می‌رسد رسانه‌های منتقد بهتر است به جای وارد شدن به فضای تخریب دولت آن هم در سطح چنین فاجعه بزرگی، به عنوان همراه دولت در فضای دیپلماسی عمومی عمل کنند و انتقادات خود را به روزهای پس از مشخص شدن وضعیت مفقودان و بازگشت فوت‌شدگان این حادثه و کم شدن غم و اندوه عمومی جامعه وانهند.

مهدی مخبری