پژوهش‌محور شدن به جای ترجمه‌محور بودن/ دانشگاه هم‌راستا با جامعه حرکت کند
گروه دانشگاه: مسئله‌محور نبودن اکثر پایان‌نامه‌ها، وضعیت مسئله تولید علم و پژوهش‌محور شدن به جای ترجمه‌محور بودن از مهم‌ترین مواردی بود که در نشست علم و فناوری از نشست‌های کنگره پیشگامان پیشرفت مطرح شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌‌المللی قرآن (ایکنا)، نشست علم و فناوری به عنوان اولین نشست از نشست‌های هشتمین کنگره پیشگامان پیشرفت امروز، 28 آبان‌ماه با حضور هادی اکبرزاده، استاد دانشگاه اصفهان، غلامحسین رحیمی، استاد دانشگاه تربیت مدرس و عباسعلی زالی، استاد دانشگاه تهران در تالار علامه امینی دانشگاه تهران برگزار شد.
عباسعلی زالی، استاد دانشگاه تهران در ابتدای جلسه اظهار کرد: موضوع جلسه ما مهم‌ترین موضوع مرتبط با دانشگاه‌ها یعنی علم و فناوری است. شاید در گذشته‌های دور قدرت به شکل دیگری اعمال می‌شد اما امروز روش دیگری حاکم است و کشوری دارای اقتدار است که از علم کافی برخوردار باشد.
وی با بیان اینکه تحول در دانشگاه‌ها موجب تحول در جامعه می‌شود، گفت: رهبر معظم انقلاب به تازگی در دیدار با رؤسای دانشگاه‌ها بر اهمیت و نقش دانشگاه‌ها در تولید علم و نیاز حال و آینده کشور خیلی تأکید کردند.
تنها 10 درصد پایان‌نامه‌ها در راه نیازهای کشور پژوهشی
زالی عنوان کرد: شاید بتوان گفت تنها 10 درصد پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها جهت نیازهای کشور، پژوهشی را انجام داده‌‌‌اند، این در حالی است که اگر در موضوعات مرتبط باشند هر پایان‌نامه‌ای می‌تواند یک گنج برای کشور محسوب شود.
وی با اشاره به وضع فعلی گفت: برای دیدن وضع فعلی باید وضع گذشته را هم در نظر گرفت. در زمان انقلاب اسلامی حدود 33.7 میلیون نفر جمعیت داشتیم که 154 هزار و 215 نفر جمعیت دانشجویانمان بود، الان نیز حدود 4 میلیون و 800 هزار نفر جمعیت دانشجویانمان است.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: دانشگاه وظیفه خودش را به آن صورت که باید انجام می‌داده نداده است، با داشتن 4.8 میلیون نفر دانشجو که 670 هزار نفر از آن‌ها دانشجویان تحصیلات تکمیلی هستند و با قبول اینکه ایرانیان جزء باهو‌ش‌ترین افراد هستند؛ بنا بر این چگونه از این نعمت‌های خدادادی باید استفاده کنیم که بتوانیم بگوییم به سمت تولید علم حرکت کرده‌ایم؟
تحول دانشگاه چگونه ممکن است؟
وی اظهار کرد: اگر دانشگاه بخواهد متحول شود الزاماً باید هم جهت و هم کنش با جامعه حرکت کند. اگر خواسته باشیم به علم و فناوری خیلی بیشتر از آنچه دست یافته‌ایم دست پیدا کنیم، باید قابلیت‌هایمان را بیشتر نشان دهیم.
زالی گفت: رهبر معظم انقلاب فرمودند باید علم را رصد کرد و به گزارش‌ها بسنده نکنید، پیشنهاد دیگر این است که باید پژوهش محور شویم، در حال حاضر آموزش محور هستیم و آن هم ترجمه محور است. آیا می‌توانیم به صورت مشابه با دانشگاه‌ها برخورد کنیم و به آن‌ها بودجه پژوهشی بدهیم؟ باید دانشگاه‌ها درجه‌بندی شوند و به آن‌ها بودجه تعلق بگیرد.
علم باید علم نافع باشد
وی با بیان اینکه علم باید علم نافع باشد، در مورد اینکه میزان رضایت‌بخشی از علم و فناوری در حال حاضر در چه وضعیتی قرار دارد؟ اظهار کرد: آن کاری که ما می‌کنیم با آن کاری که جامعه می‌خواهد فاصله زیادی دارد، تحول جدی در وضع آموزش و پژوهش کشور نیاز است تا به سمت تولید علم نافع پیش برویم.
بنا بر این گزارش، در ادامه این نشست غلامحسین رحیمی، استاد دانشگاه تربیت مدرس در سخنرانی خود با موضوع موقعیت علم و فناوری ما، گفت: غرض از علم مجموعه دانشی است که در دانشگاه‌ها تعلیم و تحقیق می‌شود.
وی با اشاره به سطوح علمی و فناوری افزود: سطوح دانشی شامل دانش عمومی، دانش تخصصی شده رشته‌ای و دانش تخصصی شده تحقیقاتی است؛ بنا بر این اساس می‌توانیم بگوییم وضعیت ما در مقایسه با دنیا چیست؟ از نظر دانش عمومی به هیچ جا وابسته نیستیم، خود اتکایی مناسب و نوآوری نسبی داریم. در دانش عمومی تخصصی شده یادگیری مناسب، خوداتکایی نسبی و فاقد نوآوری هستیم، در دانش تخصصی شده دانشگاهی یادگیری نسبی مناسب، فهم ناقص، وابستگی علمی ضعیف و فاقد نوآوری علمی هستیم. در دانش تخصصی شده گرایش و موضوع، یادگیری ناقص، فهم نسبی ناقص، وابستگی علمی شدید و فاقد نوآوری درون‌زای علمی هستیم.
رحیمی با اشاره به انواع فناوری گفت: بومی و سنتی، ساده و مقدماتی، فناوری‌های پیشرفته و ... را داریم. سطوح آمادگی فناوری نیز شامل دانش پایه معطوف به کاربرد، نمونه سازی آزمایشگاهی، نمونه‌سازی عملیاتی و نمونه‌سازی استاندارد است.
وی با طرح این سؤال که برای بهبود وضعیتمان چه باید کرد؟ اظهار کرد: یکی از مسائل بازگشت به ریشه‌هاست، فهم و هضم کامل علم و فناوری جدید، برقراری پیوند علم و فناوری جدید با ریشه‌ها و بومی‌سازی علم و فناوری و نوآوری درون‌زا از این موارد است.
این گزارش حاکی است، در ادامه جمعی از دانشجویان به ارائه مقالات خود پرداختند که اکثر آن‌ها به مسئله رشد علمی کشور و بررسی و تحلیل آن از دیدگاه‌های مختلف پرداخته بودند. همچنین در مورد راه‌اندازی کسب و کارهای کوچک نیز صحبت شد و یکی از دانشجویان رشته طراحی صنعتی نیز انتقادی به برخی از اساتید این رشته وارد ساخت، همچنین یکی دیگر از دانشجویان در مورد طرد دانشجویان دکتری از جامعه صحبت کرد و اینکه برای استخدام با مانع مواجه هستند چراکه کارشناسی و کارشناسی ارشد بهتر جذب بازار کار و اشتغال می‌شوند.
