عباس برومند اعلم عنوان کرد:
رویکرد دانشگاه مذاهب، بین‌رشته‌ای، مقارنی و تطبیقی است
گروه دانشگاه: معاون آموزشی دانشگاه مذاهب اسلامی به تشریح اهداف این دانشگاه پرداخت و مهمترین رویکردهای آن را بین‌رشته‌ای، مقارنی و تطبیقی دانست.
عباس برومند اعلم، معاون آموزشی دانشگاه مذاهب اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، ضمن معرفی این دانشگاه، به تشریح مواردی چون مهمترین رویکرد‌ها، تعداد دانشجویان و اعضای هیات علمی دانشگاه، ترکیب مذهبی دانشجویان و... پرداخت.
متن کامل این مصاحبه در ادامه می‌آید؛
ایکنا: لطفا پیرامون اهداف و رویکردهای آن دانشگاه مذاهب اسلامی توضیح فرمایید.
اساسنامه دانشگاه مذاهب اسلامی در سال ۱۳۷۴ بنا به صلاح‌دید مقام معظم رهبری در چارچوب تقریب مذاهب اسلامی و وحدت اسلامی، به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و از سال ۱۳۷۵ رسماً فعالیت این دانشگاه آغاز شد؛ دانشگاه در سال ۱۳۷۵ از طریق آزمون اختصاصی اقدام به جذب دانشجو کرد که تجربه موفقی نبود و از سال ۱۳۷۶ به صورت نیمه متمرکز از طریق آزمون سراسری دانشجو جذب کرد.
دانشگاه مذاهب اسلامی تقریباً حدود 10 سال از سال ۱۳۷۵ تا حدود سال ۱۳۸۵ فقط در مقطع کار‌شناسی و تنها در شهر تهران فعالیت می‌کرد، و پس از آن نیز شعبه‌های دانشگاه در سه شهر، سنندج، بندرعباس و زاهدان فعالیت خود را آغاز کرد.
رشته‌های تحصیلی دانشگاه در مقطع کار‌شناسی از سال ۱۳۷۶ متناسب با موضوع تقریب مذاهب دایر شد که شامل، فقه و حقوق امامی، فقه و حقوق شافعی، فقه و حقوق حنفی، علوم قرآن و حدیث، تاریخ اسلام، فلسفه و کلام اسلامی و ادیان و مذاهب است و تا امروز فعال است و دانشجو جذب می‌کند؛ رویکرد آموزشی در این رشته‌ها نیز، رویکرد بین‌رشته‌ای، مقارنی و تطبیقی است؛ برای مثال دانشجویی که می‌خواهد فقه بخواند، پس از ورود به دانشگاه، ابتدا فقه مذهب خودش را با استاد هم‌مذهب خودش می‌خواند و سپس در مقطع بعدی در یک مرحله بالا‌تر فقه را به بصورت تطبیقی با اساتید دیگر و از مذاهب دیگر می‌خواند؛ این رویکرد مقارنه‌ای در سایر رشته‌های دانشگاه نیز وجود دارد.
ایکنا: تحصیلات تکمیلی در دانشگاه مذاهب اسلامی از چه سالی راه‌اندازی شد؟ و شامل چه رشته‌هایی می‌شود؟
در اواسط سال ۱۳۸۲ دو اتفاق مهم برای دانشگاه مذاهب به شکل همزمان روی داد؛ نخست ورود دانشگاه به دوره تحصیلات تکمیلی بود که از آن زمان تا به امروز مقاطع کار‌شناسی ارشد و دکتری در دانشگاه فعال است؛ در مقطع کار‌شناسی ارشد در ۷ رشته، فقه مقارن و حقوق خصوصی، فقه مقارن و حقوق عمومی، فقه مقارن و حقوق جزا، علوم قرآن و حدیث، فلسفه و کلام اسلامی، ادیان ابراهیمی و تاریخ اسلام و در دوره دکتری در سه رشته، فقه و مبانی اسلامی، علوم قرآن و حدیث و تاریخ اسلام دانشجو جذب می‌کنیم.
اتفاق دیگر، حرکت دانشگاه به سوی تاسیس شعب در مناطق مختلف کشور بود و تا به امروز موفق شدیم سه شعبه مناطقی که دارای ترکیبات مذهبی متفاوتی است، ایجاد کنیم؛ حوزه سنندج که قدیمی‌ترین شعبه ما است، شعبه زاهدان و شعبه بندرعباس، سه شعبه کنونی دانشگاه مذاهب اسلامی است؛ هم اکنون نیز مطالعه برای تاسیس شعبه چهارم در گلستان و شعبه پنجم در یکی از مناطق آزاد تجاری به منظور جلب بیشتر دانشجو خارجی را در دست انجام داریم و امیدواریم آن هم به نتیجه برسد.
ایکنا: دانشگاه مذاهب اسلامی در مقاطع مختلف چه تعداد دانشجوی دختر و پسر دارد؟
همانگونه که می‌دانید، دانشگاه مذاهب اسلامی دانشگاه تک جنسیتی نیست و از میان خواهران و برادران، دانشجو جذب می‌کند؛ کلاس‌های مقطع کار‌شناسی به صورت تفکیکی ارائه می‌شود و واحد خواهران و برادران جدا است، اما در تحصیلات تکمیلی، کلاس‌ها به شکل مختلط برگزار می‌شود.
با توجه به ماموریت گرا بودن دانشگاه مذاهب اسلامی و اهمیت دانشگاه بر حفظ کیفیت آموزشی و پژوهشی، جمعیت دانشجویی این دانشگاه اندک و محدود است؛ در حال حاضر در حدود هزار دانشجو مشغول به تحصیل در دانشگاه‌اند و در مدت فعالیت دانشگاه در حدود هزار و ۶۰۰ نفر موفق به دانش آموختگی در رشته‌های مختلف دانشگاه شده‌اند.
از میان تعداد دانشجویان فعلی دانشگاه، بیش از چهارصد و ۵۰ نفر از خواهران و تقریبا ۴۰۰ نفری هم از برادران هستند؛ در سه رشته تحصیلی ما فقط ۱۲ دانشجو دکتری داریم یعنی برای هر رشته ۴ دانشجوی دکتری داریم، در مقطع ارشد هم تعداد کل دانشجویان زیر صد نفر هستند و باقی دانشجویان در مقطع کار‌شناسی مشغول به تحصیل‌اند.
تعدادی دانشجوی خارجی از نقاط مختلف دنیا نیز در دانشگاه مذاهب تحصیل می‌کنند که از شرق آسیا و کشورهای تایلند، مالزی و... تا غرب آفریقا، ساحل عاج، غنا و کشورهای همجوار ترکمنستان، افغانستان، پاکستان، عراق و... دانشجو داریم و داشتیم و بعضاً سعی می‌کنیم این توازن را با حضور دانشجویان غیر شیعه از سایر کشورهای اسلامی در دانشگاه جبران کنیم؛ با توجه به دانشجویانی که در ترم جدید از کشور افغانستان به دانشگاه اضافه می‌شوند، در مجموع میزبان بیش از ۵۰ دانشجوی خارجی در دانشگاه مذاهب اسلامی هستیم.
ایکنا: پذیرش دانشجو در این دانشگاه به چه صورت انجام می‌پذیرد؟
برگزاری کلاس‌های آموزشی با دانشجویان محدود، در کنار تاکید بر کیفیت کلاس‌ها و پایان نامه‌ها از اصول دانشگاه است که به مدد اساتید خوب دانشگاه ممکن می‌شود؛ روش پذیرش دانشجو اینگونه است که از طریق آزمون سراسری دانشجویان چند برابر ظرفیت دانشگاه معرفی می‌شوند و سپس از آنان مصاحبه به عمل می‌آید.
مصاحبه مقطع کار‌شناسی البته محدود و ساده گرفته می‌شود و اگر دانشجویان صلاحیت‌های عمومی کلی را داشته باشند، در دانشگاه پذیرش می‌شوند؛ در تحصیلات تکمیلی مصاحبه بسیار جدی است و شامل، آزمون هوش و استعداد، زبان عربی، زبان انگلیسی، آزمون اختصاصی و دروس از پیش تعیین شده است که دانشجویان پس از طی این مراحل و کسب امتیاز لازم به سازمان سنجش و آموزش کشور معرفی می‌شوند، تا این سازمان اسامی پذیرفته شدگان نهایی را به دانشگاه اعلام کند.
ایکنا: تحصیل در دانشگاه مذاهب رایگان است، یا دانشجویان مشمول پرداخت هزینه می‌شوند؟
تحصیل در مقطع کار‌شناسی دانشگاه مذاهب رایگان است اما در تحصیلات تکمیلی کلیه دانشجویان موظف به پرداخت شهریه هستند؛ منتها شهریه‌ای که پرداخت می‌کنند ۵۰ درصد شهریه دوره‌های شبانه سایر دانشگاه‌ها است یعنی ما اصلا دوره تحصیلات تکمیلی رایگان در دانشگاه نداریم تحصیلات تکمیلی با پرداخت شهریه است منتها کل دانشجویان ما همیشه می‌بینیم دانشگاههای تهران چقدر هزینه تحصیل دوره شبانه آن‌ها است ۵۰درصد آن را به عنوان شهریه دانشجویان اعلام می‌کنیم ۵۰ درصد بقیه را خود دانشگاه تقبل می‌کند.
ایکنا: ترکیب مذهبی دانشگاه‌ها مذاهب، چگونه است؟
ترکیب مذهبی دانشگاه تقریبا ۵۰ به ۵۰ است یا بعضاً ۶۰ به ۴۰ است یعنی سعی شده است تا ترکیب مذهبی، بخصوص در شعب دانشگاه کاملاً رعایت شود؛ در همه شعب اگر رشته‌ای برای دانشجویان شیعه داریم متناسب با بافت جمعیتی آن منطقه، رشته برای اهل سنت نیز دایر کرده‌ایم؛ همچنین تطابق مذهبی جزء قوانین ما است، بدین معنا که دانشجویان در رشته متناسب با مذهبشان تحصیل می‌کنند.
در شعب دانشگاه مذاهب پیرامون ترکیب دانشجویان تقریباً یک نسبت ۶۰ به ۴۰ برقرار است. مقطع کار‌شناسی در تهران هم همین طور است در دوره‌های تحصیلات تکمیلی خیلی در جذب وسیع اهل سنت موفق نبودیم؛ بخش زیادی از آن به دلیل محدودیت‌های مختلف آنهاست و از این رو کمتر به تحصیلات تکمیلی وارد می‌شوند، بنابراین آنجا شاید نسبت ۷۰ به ۳۰ و یا حتی در بعضی از رشته‌ها ۸۰ به ۲۰ باشد.
ایکنا: دانشگاه مذاهب اسلامی، چه تعداد عضو هیئت علمی دارد، و تخصیص اعضای هیات علمی به مقاطع مختلف چگونه است؟
تعداد کل اعضا هیئت علمی تمام وقت ما در حال حاضر زیاد نیست و در مجموع ۱۰ عضو هیئت علمی تمام وقت در دانشگاه مشغول به فعالیت‌اند؛ ولی در ۲ سال اخیر دانشگاه در فراخوان جذب اعضای هیات علمی وزارت علوم شرکت کرده تعداد زیادی پرونده هیات علمی برای اضافه شدن به این دانشگاه در جریان است؛ امیدواریم تا پایان سال ۹۵ بتوانیم تعداد اعضا هیئت علمی تمام وقت دانشگاه را به ۳۰ نفر افزایش دهیم؛ اما در تهران و شعب ما بیش از یکصد استاد از دانشگاههای مختلف کشور حضور دارند که عموماً اساتید صاحب نام و دارای کرسی در دانشگاههای معتبر کشور هستند.
همچنین تدریس در مقاطع تحصیل تکمیلی بخصوص مقطع دکتری را برای استاد یاران، ممنوع کرده‌ایم و سعی شده در مجموع با نظارتی که می‌شود یک کیفیت نسبی را در نظام آموزشی دانشگاه حفظ کنیم.
متن کامل این مصاحبه در ادامه می‌آید؛
ایکنا: لطفا پیرامون اهداف و رویکردهای آن دانشگاه مذاهب اسلامی توضیح فرمایید.
اساسنامه دانشگاه مذاهب اسلامی در سال ۱۳۷۴ بنا به صلاح‌دید مقام معظم رهبری در چارچوب تقریب مذاهب اسلامی و وحدت اسلامی، به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و از سال ۱۳۷۵ رسماً فعالیت این دانشگاه آغاز شد؛ دانشگاه در سال ۱۳۷۵ از طریق آزمون اختصاصی اقدام به جذب دانشجو کرد که تجربه موفقی نبود و از سال ۱۳۷۶ به صورت نیمه متمرکز از طریق آزمون سراسری دانشجو جذب کرد.
دانشگاه مذاهب اسلامی تقریباً حدود 10 سال از سال ۱۳۷۵ تا حدود سال ۱۳۸۵ فقط در مقطع کار‌شناسی و تنها در شهر تهران فعالیت می‌کرد، و پس از آن نیز شعبه‌های دانشگاه در سه شهر، سنندج، بندرعباس و زاهدان فعالیت خود را آغاز کرد.
رشته‌های تحصیلی دانشگاه در مقطع کار‌شناسی از سال ۱۳۷۶ متناسب با موضوع تقریب مذاهب دایر شد که شامل، فقه و حقوق امامی، فقه و حقوق شافعی، فقه و حقوق حنفی، علوم قرآن و حدیث، تاریخ اسلام، فلسفه و کلام اسلامی و ادیان و مذاهب است و تا امروز فعال است و دانشجو جذب می‌کند؛ رویکرد آموزشی در این رشته‌ها نیز، رویکرد بین‌رشته‌ای، مقارنی و تطبیقی است؛ برای مثال دانشجویی که می‌خواهد فقه بخواند، پس از ورود به دانشگاه، ابتدا فقه مذهب خودش را با استاد هم‌مذهب خودش می‌خواند و سپس در مقطع بعدی در یک مرحله بالا‌تر فقه را به بصورت تطبیقی با اساتید دیگر و از مذاهب دیگر می‌خواند؛ این رویکرد مقارنه‌ای در سایر رشته‌های دانشگاه نیز وجود دارد.
ایکنا: تحصیلات تکمیلی در دانشگاه مذاهب اسلامی از چه سالی راه‌اندازی شد؟ و شامل چه رشته‌هایی می‌شود؟
در اواسط سال ۱۳۸۲ دو اتفاق مهم برای دانشگاه مذاهب به شکل همزمان روی داد؛ نخست ورود دانشگاه به دوره تحصیلات تکمیلی بود که از آن زمان تا به امروز مقاطع کار‌شناسی ارشد و دکتری در دانشگاه فعال است؛ در مقطع کار‌شناسی ارشد در ۷ رشته، فقه مقارن و حقوق خصوصی، فقه مقارن و حقوق عمومی، فقه مقارن و حقوق جزا، علوم قرآن و حدیث، فلسفه و کلام اسلامی، ادیان ابراهیمی و تاریخ اسلام و در دوره دکتری در سه رشته، فقه و مبانی اسلامی، علوم قرآن و حدیث و تاریخ اسلام دانشجو جذب می‌کنیم.
اتفاق دیگر، حرکت دانشگاه به سوی تاسیس شعب در مناطق مختلف کشور بود و تا به امروز موفق شدیم سه شعبه مناطقی که دارای ترکیبات مذهبی متفاوتی است، ایجاد کنیم؛ حوزه سنندج که قدیمی‌ترین شعبه ما است، شعبه زاهدان و شعبه بندرعباس، سه شعبه کنونی دانشگاه مذاهب اسلامی است؛ هم اکنون نیز مطالعه برای تاسیس شعبه چهارم در گلستان و شعبه پنجم در یکی از مناطق آزاد تجاری به منظور جلب بیشتر دانشجو خارجی را در دست انجام داریم و امیدواریم آن هم به نتیجه برسد.
ایکنا: دانشگاه مذاهب اسلامی در مقاطع مختلف چه تعداد دانشجوی دختر و پسر دارد؟
همانگونه که می‌دانید، دانشگاه مذاهب اسلامی دانشگاه تک جنسیتی نیست و از میان خواهران و برادران، دانشجو جذب می‌کند؛ کلاس‌های مقطع کار‌شناسی به صورت تفکیکی ارائه می‌شود و واحد خواهران و برادران جدا است، اما در تحصیلات تکمیلی، کلاس‌ها به شکل مختلط برگزار می‌شود.
با توجه به ماموریت گرا بودن دانشگاه مذاهب اسلامی و اهمیت دانشگاه بر حفظ کیفیت آموزشی و پژوهشی، جمعیت دانشجویی این دانشگاه اندک و محدود است؛ در حال حاضر در حدود هزار دانشجو مشغول به تحصیل در دانشگاه‌اند و در مدت فعالیت دانشگاه در حدود هزار و ۶۰۰ نفر موفق به دانش آموختگی در رشته‌های مختلف دانشگاه شده‌اند.
از میان تعداد دانشجویان فعلی دانشگاه، بیش از چهارصد و ۵۰ نفر از خواهران و تقریبا ۴۰۰ نفری هم از برادران هستند؛ در سه رشته تحصیلی ما فقط ۱۲ دانشجو دکتری داریم یعنی برای هر رشته ۴ دانشجوی دکتری داریم، در مقطع ارشد هم تعداد کل دانشجویان زیر صد نفر هستند و باقی دانشجویان در مقطع کار‌شناسی مشغول به تحصیل‌اند.
تعدادی دانشجوی خارجی از نقاط مختلف دنیا نیز در دانشگاه مذاهب تحصیل می‌کنند که از شرق آسیا و کشورهای تایلند، مالزی و... تا غرب آفریقا، ساحل عاج، غنا و کشورهای همجوار ترکمنستان، افغانستان، پاکستان، عراق و... دانشجو داریم و داشتیم و بعضاً سعی می‌کنیم این توازن را با حضور دانشجویان غیر شیعه از سایر کشورهای اسلامی در دانشگاه جبران کنیم؛ با توجه به دانشجویانی که در ترم جدید از کشور افغانستان به دانشگاه اضافه می‌شوند، در مجموع میزبان بیش از ۵۰ دانشجوی خارجی در دانشگاه مذاهب اسلامی هستیم.
ایکنا: پذیرش دانشجو در این دانشگاه به چه صورت انجام می‌پذیرد؟
برگزاری کلاس‌های آموزشی با دانشجویان محدود، در کنار تاکید بر کیفیت کلاس‌ها و پایان نامه‌ها از اصول دانشگاه است که به مدد اساتید خوب دانشگاه ممکن می‌شود؛ روش پذیرش دانشجو اینگونه است که از طریق آزمون سراسری دانشجویان چند برابر ظرفیت دانشگاه معرفی می‌شوند و سپس از آنان مصاحبه به عمل می‌آید.
مصاحبه مقطع کار‌شناسی البته محدود و ساده گرفته می‌شود و اگر دانشجویان صلاحیت‌های عمومی کلی را داشته باشند، در دانشگاه پذیرش می‌شوند؛ در تحصیلات تکمیلی مصاحبه بسیار جدی است و شامل، آزمون هوش و استعداد، زبان عربی، زبان انگلیسی، آزمون اختصاصی و دروس از پیش تعیین شده است که دانشجویان پس از طی این مراحل و کسب امتیاز لازم به سازمان سنجش و آموزش کشور معرفی می‌شوند، تا این سازمان اسامی پذیرفته شدگان نهایی را به دانشگاه اعلام کند.
ایکنا: تحصیل در دانشگاه مذاهب رایگان است، یا دانشجویان مشمول پرداخت هزینه می‌شوند؟
تحصیل در مقطع کار‌شناسی دانشگاه مذاهب رایگان است اما در تحصیلات تکمیلی کلیه دانشجویان موظف به پرداخت شهریه هستند؛ منتها شهریه‌ای که پرداخت می‌کنند ۵۰ درصد شهریه دوره‌های شبانه سایر دانشگاه‌ها است یعنی ما اصلا دوره تحصیلات تکمیلی رایگان در دانشگاه نداریم تحصیلات تکمیلی با پرداخت شهریه است منتها کل دانشجویان ما همیشه می‌بینیم دانشگاههای تهران چقدر هزینه تحصیل دوره شبانه آن‌ها است ۵۰درصد آن را به عنوان شهریه دانشجویان اعلام می‌کنیم ۵۰ درصد بقیه را خود دانشگاه تقبل می‌کند.
ایکنا: ترکیب مذهبی دانشگاه‌ها مذاهب، چگونه است؟
ترکیب مذهبی دانشگاه تقریبا ۵۰ به ۵۰ است یا بعضاً ۶۰ به ۴۰ است یعنی سعی شده است تا ترکیب مذهبی، بخصوص در شعب دانشگاه کاملاً رعایت شود؛ در همه شعب اگر رشته‌ای برای دانشجویان شیعه داریم متناسب با بافت جمعیتی آن منطقه، رشته برای اهل سنت نیز دایر کرده‌ایم؛ همچنین تطابق مذهبی جزء قوانین ما است، بدین معنا که دانشجویان در رشته متناسب با مذهبشان تحصیل می‌کنند.
در شعب دانشگاه مذاهب پیرامون ترکیب دانشجویان تقریباً یک نسبت ۶۰ به ۴۰ برقرار است. مقطع کار‌شناسی در تهران هم همین طور است در دوره‌های تحصیلات تکمیلی خیلی در جذب وسیع اهل سنت موفق نبودیم؛ بخش زیادی از آن به دلیل محدودیت‌های مختلف آنهاست و از این رو کمتر به تحصیلات تکمیلی وارد می‌شوند، بنابراین آنجا شاید نسبت ۷۰ به ۳۰ و یا حتی در بعضی از رشته‌ها ۸۰ به ۲۰ باشد.
ایکنا: دانشگاه مذاهب اسلامی، چه تعداد عضو هیئت علمی دارد، و تخصیص اعضای هیات علمی به مقاطع مختلف چگونه است؟
تعداد کل اعضا هیئت علمی تمام وقت ما در حال حاضر زیاد نیست و در مجموع ۱۰ عضو هیئت علمی تمام وقت در دانشگاه مشغول به فعالیت‌اند؛ ولی در ۲ سال اخیر دانشگاه در فراخوان جذب اعضای هیات علمی وزارت علوم شرکت کرده تعداد زیادی پرونده هیات علمی برای اضافه شدن به این دانشگاه در جریان است؛ امیدواریم تا پایان سال ۹۵ بتوانیم تعداد اعضا هیئت علمی تمام وقت دانشگاه را به ۳۰ نفر افزایش دهیم؛ اما در تهران و شعب ما بیش از یکصد استاد از دانشگاههای مختلف کشور حضور دارند که عموماً اساتید صاحب نام و دارای کرسی در دانشگاههای معتبر کشور هستند.
همچنین تدریس در مقاطع تحصیل تکمیلی بخصوص مقطع دکتری را برای استاد یاران، ممنوع کرده‌ایم و سعی شده در مجموع با نظارتی که می‌شود یک کیفیت نسبی را در نظام آموزشی دانشگاه حفظ کنیم.
