تغییر اندیشه‌ها در مواجهه با فضای واقعی تشیع/ از قم تا زیمبابوه

در این دوره مهم‌ترین سرفصل‌های تاریخی و اعتقادی تشیع از جمله تاریخ شکل‌گیری، جغرافیای جمعیتی، مبانی کلامی، اعتقادی و الهیاتی و نیز دیدگاه‌ها و دکترین سیاسی و آخرت‌شناختی تشیع مورد بررسی قرار گرفت.
پرفسور کودزای بیری، استاد فلسفه و مطالعات دینی دانشگاه زیمبابوه که از شرکت‌کنندگان در دومین دوره شیعه‌شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب بود، در مقاله‌ای که پس از بازگشت به کشورش نوشته، به تغییر نگرش خود درباره شیعه و ایران در طول این سفر اشاره کرده است.
وی در مقاله خود تحت عنوان «سفرم به جمهوری اسلامی ایران، ابهامات و شبهات برطرف شد» با این جمله سخن آغاز می‌کند که «هیچ کس از هیچ سفری دست خالی برنمی‌گردد».
پرفسور کودزای بیری در مقدمه مقاله از وجود تصویری عموماً منفی از ایران در جهان انتقاد می‌کند و تجربه حضور در دوره شیعه‌شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب قم را تجربه‌ای گرانسنگ می‌داند که اطلاعاتی دست اول و بدون واسطه درباره واقعیت درونی جامعه ایران به دست وی داده است که همگی ناقض آن تصویر منفی درباره ایران و مردم ایران و دین اسلام هستند.
وی که مسیحی است با اشاره به شناخت اندک خود در دوران جوانی از اسلام اشاره می‌کند که تا پیش از ورود به دانشگاه شناخت و تعاملی با مسلمانان نداشتم و پس از آن هم با توجه به جنگ‌های معاصر در غرب آفریقا، اسلام را دینی نظامی‌گرا می‌دیدم که با جهاد اهداف خود را پیش می‌برد، اما بعدها با گذر زمان و تعامل با برخی مسلمانان کنجکاو شدم که خود اطلاعاتی دست اول درباره اسلام و مسلمین بیابم.
پرفسور بیری که دانشگاه زیمبابوه حامی مالی حضور وی در دوره شیعه‌شناسی بود، در ادامه از توصیه‌های عجیبی می‌گوید که دوستانش پیش از سفر به وی داشته‌اند، از جمله اینکه به زنان در ایران بی احترامی می‌شود و آنان شهروندان درجه پایین هستند، یا اینکه تفکیک جنسیتی مطلق در مراکز آموزشی حاکم است و در هیچ دانشگاهی اجازه ارتباط کلامی دختران و پسران وجود ندارد، یا اینکه این کشور به لحاظ سیاسی ناآرام و خطرناک است، یا اینکه قوانین سختی درباره حجاب زنان وجود دارد و اگر چادر سرتان نباشد پلیس شما را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهد، یا اینکه مسلمانان با مسیحیان دشمن هستند و اقلیت‌ها در ایران تحت فشار کشنده‌ای به سر می‌برند و اینکه مراقب باش نام مسیح را در ایران نبری که تو را خواهند کشت!
وی در ادامه با تحلیلی بر موضوع حجاب به سخنان امام خمینی(ره) اشاره می‌کند که پیشرفت زنان به سینما و رقاصی نیست بلکه به تکریم شخصیت آنان و هویت انسانی آن‌هاست و لذا ایشان مختارند در مشاغل مختلف مناسب با شأن خود حاضر شوند.
استاد فلسفه و مطالعات دینی دانشگاه زیمبابوه سپس بحث آزادی زنان را از مباحث پیچیده جامعه‌شناختی می‌داند و از نقد همه فرهنگ‌ها تنها از منظر استانداردهای فرهنگ غربی انتقاد می‌کند و اظهار می‌دارد که ایران و زیمبابوه همواره با سلطه غرب در این امور مبارزه کرده‌اند. وی همچنین حجاب را در ایران برخلاف تصورات عامه غربی‌ها شامل اجبار پوشش چادر نمی‌داند و چادر را یکی از انتخاب‌های زنان ایرانی برای پوشش می‌داند.
پرفسور بیری در پایان با اشاره به دیدار اعضای دوره شیعه‌شناسی با شخصیت‌های مختلف دینی به صلح‌طلبی اسلام حقیقی و محکومیت افراطی‌گری و تروریسم به‌ویژه امثال داعش از منظر اسلام در بیانات ایشان اشاره می‌کند و با مروری بر سفرهایش در بخش جانبی دوره به دو شهر اصفهان و تهران و بازدید از اماکن متعلق به اقلیت‌های مذهبی از جمله کلیساها و کنیسه‌ها، زندگی آرام ایشان را ناقض همه تصورات غربیان درباره ایران و اسلام می‌داند و از همه اصحاب علم دعوت می‌کند تا با افزایش تعاملات اسلامی مسیحی زمینه زدودن این سوء تفاهمات را فراهم کرده برای مقابله با تروریسم جاری در منطقه و جهان با هم همکاری کنند.
تغییر اندیشه‌ها در مواجهه با فضای واقعی تشیع
بنا بر این گزارش، مقاله پرفسور کودزای بیری، نمونه‌‌ای از تغییر اندیشه‌ها در مواجه با فضای واقعی تشیع است. دعوت از اساتید دانشگاه‌های دیگر تا حد بسیار زیادی می‌تواند در توسعه آموزه‌های دینی و تبیین جایگاه واقعی شیعه موثر عمل کند.
با توجه به جایگاه چنین دوره‌هایی در از میان برداشتن فاصله میان ادیان و بهره‌گیری از افراد شرکت‌کننده به‌عنوان مبلغانی جهت ارائه فضای واقعی ایران به کشورهای خودشان، ضرورت اهتمام به این دوره‌ها بیش از پیش حس می‌شود.
راه‌اندازی اولین کرسی شیعه‌شناسی از سوی وزارت علوم در دانشگاه کاتولیک واتیکان را نیز می‌توان اقدامی شایسته و درخور تحسین دانست که در راستای معرفی اسلام و شیعه به‌صورت آکادمیک در خارج از کشور صورت می‌گیرد.