جایگاه ذکر در زندگی ایمانی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در دعای روز هفتم ماه رمضان می‌خوانیم: «اللهمّ اعنّی فیهِ على صِیامِهِ وقیامِهِ وجَنّبنی فیهِ من هَفَواتِهِ وآثامِهِ وارْزُقْنی فیهِ ذِكْرَكَ بِدوامِهِ بتوفیقِكَ یا هادیَ المُضِلّین». خدایا مرا در اين روز بر روزه و اقامه نماز يارى كن و از لغزش‌ها و گناهان دور ساز و ذكر دايم نصيبم فرما به حق توفيق بخشى خود، اى رهنماى گمراهان عالم.
عبادت و طلب یاری از خدا
انسان دیندار در همه امور از خداوند یاری می‌طلبد و این رویه حتی در مورد نفس دینداری نیز صادق است. ذکر دائمی یک مسلمان «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ: تنها تو را می‏‌پرستيم و تنها از تو ياری می‌جوئيم». (حمد، 5) است و همین باعث می‌شود تا از خداوند برای انجام روزه و نماز یاری بطلبد.
ارتباط یاری جستن در روزه و از سوی دیگر در دوری از گناه را باید در معنای روزه واقعی جست، آیت‌الله گرامی در این زمینه می‌گوید: خدایا، خودت مرا از لغزش‌ها و گناه در این ماه حفظ کن؛ اعضاء و جوارحم نیز روزه داشته باشد؛ در حديث وارد شده است، «اِذَا صُمْتَ فَلْيَصُمْ سَمْعُكَ وَ بَصَرُكَ وَ شَعْرُكَ وَ جِلْدُكَ....:   بايد گوش و چشم و..اعضاء و جوارح روزه‌دار باشند».
آیت‌الله مجتهدی‌تهرانی نیز در همین خصوص می‌گوید:‌ از خدا بخواهید که مرا از روزه‌گیران خاص قرار ده و نیت کنید که روزه خاص بگیرید؛ یعنی اعضاء و جوارح شما هم روزه باشد تا بتوانید از برکت این ماه بهره ببرید و به عاقبت محمود نائل شوید و چشم و گوشتان هم روزه باشد و حتی پوست بدن شما و حتی موی شما روزه باشد و اگر خواهان آنیم که روزه در ما اثر بگذارد و ما را از بدی‌ها و خطاها دور کند، باید روزه کامل بگیریم تا اگر جسم‌مان ضعیف می‌شود، روح‌مان چاق شود و حسابی نیرو بگیرد.
جایگاه ذکر در زندگی ایمانی
روی دیگر عبادت باید اخلاق دینی باشد که اولین گامش اجتناب از گناه است این یعنی اگر ما روزه می‌گیریم باید اعمال‌مان هم دینی باشد و گناه نکنیم و معنی نخواهد داشت که ما از سویی «نماز» و «روزه» بگیریم و از سویی عمل دینی نداشته باشیم. شاید «ذکر» راهکاری باشد که برای این کار وجود دارد و ارتباطی بین دورماندن از لغزش‌ها و گناهان و نیز «ذکر دایم» وجود داشته باشد.
ذکر معنایی وسیع دارد. این واژه در کتاب‌الله به معنای قرآن نیز آمده است. «بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ: (از آنها كه آگاهند) از دلائل روشن و كتب (پيامبران پيشين) و ما اين ذكر (قرآن) را بر تو نازل كرديم تا آنچه به سوی مردم نازل شده است برای آنها تبيين كنی، شايد انديشه كنند». (نحل، 44)
در آیه 29 سوره نجم می‌خوانیم «فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّى عَنْ ذِكْرِنَا وَلَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا: حال كه چنين است از اينها كه از ذكر ما روی می‌گردانند و جز زندگی مادی دنيا را نمی‏‌طلبند، اعراض كن». به نظر می‌رسد در این آیه بین دو ویژگی دوری از ذکر خداوند و محدود شدن به ذکر دنیایی رابطه‌ای وجود داشته باشد.
الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ* الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ طُوبَى لَهُمْ وَحُسْنُ مَآبٍ: آنها كسانی هستند كه ايمان آورده‏‌اند و دل‌هایشان به ياد خدا مطمئن (و آرام) است، آگاه باشيد با ياد خدا دل‌ها آرامش می‌يابد!* آنها كه ايمان آوردند، و عمل صالح انجام دادند، پاكيزه‌ترين (زندگي) نصيب‌شان است و بهترين سرانجام‌ها». (رعد، 28-29) ارتباط ذکر و عمل صالح و دوری از گناه و سعادت را از این دو آیه می‌توان دریافت. مؤمنان اهل ذکر و عمل صالح هستند و به رستگاری می‌رسند و این مضمون همان چیزی است که در دعای امروز از خداوند می‌خواهیم.