حجت‌الاسلام سبحانی تشریح کرد:
کارکردهای سه جریان فکری در تمدن اسلامی
گروه حوزه‌های علمیه: عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ضمن تشریح کارکردهای سه جریان فکری تمدن اسلامی، گفت: یکی از مشکلات عمده کسانی که در بحث تحول فعالیت می‌کنند این است که هیچیک از آن‌ها تجربه 30 سال جمهوری اسلامی را مطالعه نمی‌کنند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) دومین دوره طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی 15 تا 29 مردادماه با حضور بیش از 300 نخبه علوم انسانی در مقطع کارشناسی در سراسر کشور با حضور اساتید برجسته حوزه و دانشگاه به همت دفترتبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در دهکده وسف در حال برگزاری است، در این دوره هر روز یک استاد به ایراد سخنرانی می‌پردازند.
در روز هشتم این دوره حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمد تقی سبحانی با موضوع «جریان‌شناسی اجتماعی و رویکرد تمدنی به دین» به سخنرانی پرداخت.
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه بحث‌های جریان‌شناسی ابعاد مختلفی دارد که یکی از بعدهای آن این است که ما را با مبانی علوم انسانی آشنا می‌کند، اظهار کرد: جریان شناسی ما را وارد ریشه های دانش ها می کند و دانش های ما را با واقعیت پیوند می زند.
وی با بیان اینکه جریان‌شناسی سرآغاز یک حرکت توصیفی است، بیان کرد: جریان شناسی می تواند کاربرد عملی و عینی داشته باشد و کسانی که قصد دارند الگوهای تحول آینده را بدهند می بایست از عمق تحولات آگاهی پیدا کنند و هم کسانی که دغدغه های معرفتی دارند و هم کسانی که مباحث اجتماعی دغدغه آن ها محسوب می شود باید به مباحث جریان شناسی توجه ویژه ای داشته باشند.
استاد حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه تمدن اسلامی در آغاز شکل گیری خود یک مرحله دانشی را پشت سر گذاشته است،یادآوری کرد: دانش فقه و دانش کلام دو دانشی بود که در تاریخ تمدن اسلامی یافت شده است و ما بقی دانش ها علومی هستند که از خارج از تمدن اسلامی وارد شده و متفکران ما با جذب این علوم، آن ها را تکامل دادند که دانش فلسفه که اساس از آن به عنوان یک دانش یونانی یاد می‌شود یکی از نمونه‌های علم وارداتی به تمدن اسلامی است .
وی با اشاره به اینکه تمدن اسلامی برای ساختن نظام اجتماعی خود دانش‌هایی را ایجاد کرده است، افزود: تمدن اسلامی ما که از قرن چهارم عبور می کند دچار بحران‌های سیاسی و فکری بسیاری می شود و با افول تمدن اسلامی نظام دانشی آن دچار پراکندگی خواهد شد.
سبحانی با بیان اینکه دانش فقه به دلیل ساختارمند بودن کمترین آسیب را از سوی تجدد طلب ها دیده است، اظهار کرد: یکی از مولفه های اصلی شکل گیری حرکت های اجتماعی معاصر مواجهه با بایدهای مدرنیته در قرن اخیر بوده است .
وی با اشاره به شکل‌گیری سه جریان سنت‌گرایی، تجددگرایی و تمدن گرایی در درون تمدن اسلامی، اظهارکرد: جریان سنت گرایی در مواجهه با پدیده ها حرکت انفعالی و گریزان را در پیش می گیرند و تاکید بر میراث گذشته را در دستور کار خود قرار داده اند، این جریان معتقدند برای جلوگیری از اضمحلال جامعه اسلامی باید سدی بین این جامعه و تمدن غرب ایجاد کنیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: جریان دوم گروهی از متدینان جامعه اسلامی هستند با عنوان روشنفکران دینی که هم نسبت به دانش مدرن توجه دارند و هم نسبت به حفظ ارزش‌های اسلامی دغدغه‌مند هستند اما برای این دسته آن چه اصالت دارد دانشی است و افکاری است که بر تجدد حاکم است که در این نوع نگاه تمدن گذشته و علوم میراث گذشته بر اساس شاخص‌های حاکم بر تجدد سنجیده می شود و به علت تضاد بنیادینی که بین تجدد و اسلام برقرار است به مرور زمان شاهدیم که جریان روشنفکر دینی گام به گام از میراث‌ها و چهارچوب‌های ارزشی اسلامی جدا شده است و در پی آمال تجددند.
وی با بیان اینکه تجددگرایان بر این مبنا معتقدند که عالم تجدد انسان جدید می‌خواهد تصریح کرد: در برابر این جریان‌ها، جریان حوزه تفکر اصیل اسلامی یک خیزش معرفتی ایجاد کرده است که مقارن با ظهور انقلاب اسلامی است. این جریان اجتماعی با مشاهده آسیب ها و چالش‌هایی که بر اساس تجربه چند دهه ایران معاصر شکل گرفته است، سر برآورد و اساسا رویکرد تازه‌ای در این عرصه به شمار می‌آید.
سبحانی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه برخی افراد نگاهشان نسبت به غرب ظاهری است، بیان کرد: در غرب یک تمدن شکل گرفته است که بنیان‌های نظری آن تا الگوهای عملی آن یک زنجیره پیوسته است است که از یک منطق نظام‌مند تبعیت می‌کند.
وی با اشاره به ضرورت توجه به بحث تحول علوم انسانی، تصریح کرد: یکی از مشکلات عمده کسانی که در بحث تحول فعالیت می‌کنند این است که هیچیک از آن‌ها تجربه 30 سال جمهوری اسلامی را مطالعه نمی‌کنند، ما باید توجه داشته باشیم که دانش‌سازی از کتابخانه‌ها و مدرسه ایجاد نمی‌شود.
در روز هشتم این دوره حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمد تقی سبحانی با موضوع «جریان‌شناسی اجتماعی و رویکرد تمدنی به دین» به سخنرانی پرداخت.
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه بحث‌های جریان‌شناسی ابعاد مختلفی دارد که یکی از بعدهای آن این است که ما را با مبانی علوم انسانی آشنا می‌کند، اظهار کرد: جریان شناسی ما را وارد ریشه های دانش ها می کند و دانش های ما را با واقعیت پیوند می زند.
وی با بیان اینکه جریان‌شناسی سرآغاز یک حرکت توصیفی است، بیان کرد: جریان شناسی می تواند کاربرد عملی و عینی داشته باشد و کسانی که قصد دارند الگوهای تحول آینده را بدهند می بایست از عمق تحولات آگاهی پیدا کنند و هم کسانی که دغدغه های معرفتی دارند و هم کسانی که مباحث اجتماعی دغدغه آن ها محسوب می شود باید به مباحث جریان شناسی توجه ویژه ای داشته باشند.
استاد حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه تمدن اسلامی در آغاز شکل گیری خود یک مرحله دانشی را پشت سر گذاشته است،یادآوری کرد: دانش فقه و دانش کلام دو دانشی بود که در تاریخ تمدن اسلامی یافت شده است و ما بقی دانش ها علومی هستند که از خارج از تمدن اسلامی وارد شده و متفکران ما با جذب این علوم، آن ها را تکامل دادند که دانش فلسفه که اساس از آن به عنوان یک دانش یونانی یاد می‌شود یکی از نمونه‌های علم وارداتی به تمدن اسلامی است .
وی با اشاره به اینکه تمدن اسلامی برای ساختن نظام اجتماعی خود دانش‌هایی را ایجاد کرده است، افزود: تمدن اسلامی ما که از قرن چهارم عبور می کند دچار بحران‌های سیاسی و فکری بسیاری می شود و با افول تمدن اسلامی نظام دانشی آن دچار پراکندگی خواهد شد.
سبحانی با بیان اینکه دانش فقه به دلیل ساختارمند بودن کمترین آسیب را از سوی تجدد طلب ها دیده است، اظهار کرد: یکی از مولفه های اصلی شکل گیری حرکت های اجتماعی معاصر مواجهه با بایدهای مدرنیته در قرن اخیر بوده است .
وی با اشاره به شکل‌گیری سه جریان سنت‌گرایی، تجددگرایی و تمدن گرایی در درون تمدن اسلامی، اظهارکرد: جریان سنت گرایی در مواجهه با پدیده ها حرکت انفعالی و گریزان را در پیش می گیرند و تاکید بر میراث گذشته را در دستور کار خود قرار داده اند، این جریان معتقدند برای جلوگیری از اضمحلال جامعه اسلامی باید سدی بین این جامعه و تمدن غرب ایجاد کنیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: جریان دوم گروهی از متدینان جامعه اسلامی هستند با عنوان روشنفکران دینی که هم نسبت به دانش مدرن توجه دارند و هم نسبت به حفظ ارزش‌های اسلامی دغدغه‌مند هستند اما برای این دسته آن چه اصالت دارد دانشی است و افکاری است که بر تجدد حاکم است که در این نوع نگاه تمدن گذشته و علوم میراث گذشته بر اساس شاخص‌های حاکم بر تجدد سنجیده می شود و به علت تضاد بنیادینی که بین تجدد و اسلام برقرار است به مرور زمان شاهدیم که جریان روشنفکر دینی گام به گام از میراث‌ها و چهارچوب‌های ارزشی اسلامی جدا شده است و در پی آمال تجددند.
وی با بیان اینکه تجددگرایان بر این مبنا معتقدند که عالم تجدد انسان جدید می‌خواهد تصریح کرد: در برابر این جریان‌ها، جریان حوزه تفکر اصیل اسلامی یک خیزش معرفتی ایجاد کرده است که مقارن با ظهور انقلاب اسلامی است. این جریان اجتماعی با مشاهده آسیب ها و چالش‌هایی که بر اساس تجربه چند دهه ایران معاصر شکل گرفته است، سر برآورد و اساسا رویکرد تازه‌ای در این عرصه به شمار می‌آید.
سبحانی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه برخی افراد نگاهشان نسبت به غرب ظاهری است، بیان کرد: در غرب یک تمدن شکل گرفته است که بنیان‌های نظری آن تا الگوهای عملی آن یک زنجیره پیوسته است است که از یک منطق نظام‌مند تبعیت می‌کند.
وی با اشاره به ضرورت توجه به بحث تحول علوم انسانی، تصریح کرد: یکی از مشکلات عمده کسانی که در بحث تحول فعالیت می‌کنند این است که هیچیک از آن‌ها تجربه 30 سال جمهوری اسلامی را مطالعه نمی‌کنند، ما باید توجه داشته باشیم که دانش‌سازی از کتابخانه‌ها و مدرسه ایجاد نمی‌شود.
مطالب مرتبط
