آیتالله محمدجواد طبسی، نویسنده و استاد حوزه علمیه در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) ضمن تبریک حلول ماه مبارک رمضان گفت: ماه مبارک رمضان واقعا ماهی است که همه انبیاء و اولیاء و مردان صالح خدا 11 ماه انتظار آن را میکشیده و سرور قلبی از ورود به این ماه داشتهاند. وی اظهار کرد: برخلاف برخی افراد که از ورود به ماه مبارک رمضان اکراه دارند برای اولیاء الله عید واقعی است و حتی در دوره معاصر نیز برخی کشورهای اسلامی همان طور که ما برای اعیاد اسلامی و میلاد ائمه(ع) جشن میگیریم و شاد هستیم برای ورود به این ماه جشن میگیرند و شادی و مساجد را چراغانی میکنند که نمونه بارز آن در لبنان انجام میشود.
این استاد، محقق و نویسنده حوزه علمیه تصریح کرد: آمدن ماه مبارک رمضان برای اولیای الهی، عید و فرصت مناسبی برای این است که با خدای خودشان خلوت کنند؛ مرحوم امام خمینی(ره) در آستانه ماه مبارک رمضان برنامههای معمول خود را تعطیل میفرمودند تا بتوانند از فرصتهای این ماه بیشتر بهره ببرند.
طبسی ادامه داد: ما چون معرفتمان به خداوند و سفره گشوده شده الهی در ماه مبارک رمضان زیاد نیست از آن غفلت داریم در حالی که پیامبر و ائمه(ع) و به تبع آنان اولیاء الله و علمای بزرگ چه گریهها و نالههایی در دل شب در طول سال داشتند و در ماه رمضان این عبودیت و بندگی، تجلی بیشتری مییافت.
این محقق و استاد حوزه با اشاره به خطبه پیامبر(ص) در بدو ورود به ماه مبارک رمضان تصریح کرد: پیامبر در آستانه ماه مبارک رمضان این خطبه را برای مردم میخواندند و آنان را آماده ورود به ماه صیام میفرمودند.
وی با اشاره به فراز ابتدایی این خطبه ادامه داد: پیامبر(ص) در ابتداى این خطبه فرمودند: ای مردم ماه خدا با بركت و رحمت و آمرزش به سوى شما روى آورده، ماهى كه نزد خدا بهترين ماهها، و روزهايش بهترين روزها، و شبهايش بهترين شبها و ساعاتش بهترين ساعتهاست، و آن ماهی است كه شما را در آن به سوى ميهمانى خدا خواندهاند، و در آن از اهل كرامت خدا شدهايد، نفسهاى شما در آن ماه پاداش تسبيح، و خواب شما ثواب عبادت، و اعمال شما پذيرفته و دعاهاى شما مستجاب است، از پروردگار خويش با نيّتهاى صادقانه و دلهاى پاكيزه از گناهان و صفات ناپسند درخواست كنيد كه به شما براى روزه داشتن در آن و تلاوت قرآن توفيق دهد، همانا بدبخت و بدعاقبت كسى است كه در اين ماه بزرگ از آمرزش خدا محروم شود.
آیت الله طبسی ادامه داد: همان طور که در این فراز از خطبه آمده است خداوند این ماه را بهانهای برای انسانها قرار داد تا اگر قصد بازگشت به سوی خدا را دارند و گناهانی مرتکب شده و پشیمان هستند در این ماه بخشیده شود و واقعا هم بدبخت کسی است که از این فرصت نه تنها بهره نمیبرد بلکه روزه خواری هم میکند.
این استاد حوزه همچنین به دعای امام سجاد(ع) در مورد ماه رمضان اشاره کرد و گفت: امام در بخشهای ابتدایی این دعا با حمد و سپاس الهی فرمودهاند که «و سپاس خدائی را سزاست که ماه خود رمضان را، ماه صیام و روزه، و ماه اسلام، و ماه تزکیه، و ماه تصفیه و پاک کردن (از گناهان)، و ماه قیام و ایستادن (برای نماز در شبها یا به پا خاستن در احیای اسلام و جهاد در راه خدا) را یکی از آن راه های احسان قرار داد، آن چنان ماهی که قرآن در آن فرو فرستاده شد، در حالی که برای مردم راهنما (از گمراهی) و نشانههای آشکار رهبری، و جدا کننده میان حق و باطل است». در این فراز به قرآن و برخی صفات آن از جمله فرقان بودن اشاره شده است به همین دلیل هم تاکید موکدی بر انس با قرآن در این ماه وجود دارد.
طبسی با بیان اینکه مسلمین تنها چند روزی در حج ضیوفالرحمان هستند و جز آن تنها در این ماه همه به میهمانی الهی دعوت میشوند بیان کرد: ما وقتی وارد میزبانی افراد میشویم در حد امکان برای ما اطعامی فراهم میکنند اما خداوند نه تنها رزق و روزی را در این ماه افزایش میدهد بلکه فرمود حتی نفسهای شما و خواب شما عبادت است و ثواب اعمالتان نیز چندین برابر پاداش روزهای معمولی را دارد.
این استاد حوزه با بیان اینکه افطاری دادن در این ماه از کارهای بسیار پرثواب شمرده شده است در پاسخ به این سؤال که افطاری مخصوص فقراست و یا برای همه افراد ثواب دارد عنوان کرد: در روایات نفس افطاری دادن ثواب دارد البته طبیعی است ابتدا باید به فقرا رسیدگی شود که ثواب آن چندین برابر است؛ مسئله دیگر اینکه نباید تصور کنیم افطاری دادن حتما باید با چندنوع غذا و تجملات و ...همراه باشد بلکه فرد فقیری از پیامبر سؤال کرد که من مالی ندارم تا افطاری بدهم و پیامبر به ایشان فرمود حتی اگر به اندازه دانه خرمایی افطاری بدهید از ثواب آن بهرهمند خواهید شد.
وی تاکید کرد: باید در طول سال از اسراف و تجمل پرهیز شود ولی به خصوص در این ماه همه باید مراقبت کنند تا اسراف و تبذیر و تجمل در میهمانی دادنها صورت نگیرد و به خاطر اعمال مستحب مرتکب گناهان کبیره نشویم.
آیت الله طبسی با اشاره به آیه شریفه «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ(183 بقره)» اظهار کرد: در این آیه شریفه وجوب روزه بر مسلمین بیان شده اما نکتهای در آن است که روزه مخصوص مسلمانان نیست و عبادتی فراتر از اسلام بوده است زیرا فرموده بر شما روزه واجب گردید همان طور که بر پیشینیان از شما واجب شده است.
وی افزود: روزه در ادیان گذشته هم وجود داشته اگر چه در مورد کیفیت آن اختلافات زیادی در روایات وجود دارد و ظاهرا سخت تر هم بوده زیرا برای مسافران نیز روزه مقرر بوده است البته در مورد روزه در صدر اسلام نیز چه از لحاظ تعداد و چه کیفیت اختلاف است ولی به هر حال این عبادت ریشه در تمامی ادیان دارد و حتی ادیان غیرتوحیدی نیز عبادتی به این عنوان دارند.
طبسی گفت: براساس آنچه مرحوم طبرسى در تفسیر مجمع البیان آورده است، روزه در اسلام، در سال دوم هجرت واجب شد و داراى شرایطی بود که بعدا از سوى پروردگار متعال مورد تخفیف قرار گرفته و از مدار وجوب خارج شد از جمله اینکه براساس آیه شریفه، روزه برای ناتوانان، بیماران و مسافران برداشته شده است.
انتقاد از رواج روزه خواری
طبسی در ادامه با انتقاد از رواج روزه خواری علنی تاکید کرد: باید فرهنگسازی عمومی از مدارس، حسینیه ها، مساجد و در رسانهها در این زمینه صورت بگیرد و دولت نیز موظف است این مسئله را به عنوان منکر در جامعه نشان دهد و نباید اجازه دهیم زشتی این کار از بین برود.
وی با بیان اینکه یکی از کارهایی که میتوان کرد این است که به خصوص جوانانی را که روزه میگیرند و یا کسانی را که در شرایط سخت این عبادت را به جا میآورند از طریق رسانهها به مردم معرفی کنیم تا حجت بر آنان تمام شود.
وی با اشاره به تشکیل مراسم ترتیل خوانی در این ماه در شهرهای مختلف کشور عنوان کرد: این کار بسیار پسندیده است ولی نباید تنها به قرائت صرف اکتفا شود بلکه باید به خصوص این مفاهیم قرآنی از جمله وجوب روزه و پرهیز از روزهخواری علنی هم باید فرهنگسازی و ترویج شود و دولت نیز موظف به امر به معروف و نهی از منکر است.
طبسی با بیان اینکه تظاهر به روزهخواری حرام است گفت: نباید این رفتار امری فردی تلقی شود زیرا افراد اگر در منازل خود روزه بخورند کسی با آنان کاری ندارد و خودشان هستند و خدای آنان ولی وقتی کسی در اجتماع مرتکب چنین کاری میشود یک رفتار اجتماعی ضدهنجارهای اسلامی است.
وی با بیان اینکه برخی در رفتارهای دیگر اجتماعی میگویند «خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو» ادامه داد: وقتی اکثریت مردم مسلمان ایران روزه میگیرند چرا این افراد از این ضرب المثل استفاده نمیکنند.
این استاد تفسیر حوزه با اشاره به محوریت سخنان مبلغان در ماه رمضان گفت: مبلغان باید ببینند قرآن، پیامبر(ص) و ائمه(ع) در ماه رمضان چه سیره و رفتار و گفتاری داشتهاند و همان را برای مردم بیان کنند.
وی تاکید کرد: قرآن کریم مملو از آموزههای اخلاقی است؛ بنده تحقیقی در مورد آیات اخلاقی داشتم و واقعا این آموزهها زیبا و مقدار آن گیجکننده است و اگر کسی بخواهد همه آنها را بیان کند شاید چندین سال در ماه مبارک بتواند فقط به همین موضوعات اخلاقی قرآن که نیاز جامعه است بپردازد همچنین دعاهای ماه مبارک رمضان مانند دعای افتتاح و دعاهای روزانه آن گنجینهای از معارف است که میتواند محور تبلیغ مبلغان در ماه روزه قرار بگیرد همچنین توصیه و تاکید من بر این است که در این ماه جلسات تفسیر قرآن توسط افرادی که توانمند هستند برگزار شود تا بهره مردم از قرآن تنها در حد قرائت نباشد.