واکاوی نقش معرفت‌شناسی در تقویت دانش تفسیر در «کتاب قیّم»

به گزارش ایکنا؛ بیستمین شماره دوفصلنامه علمی پژوهشی «کتاب قیّم» به صاحب‌امتیازی دانشگاه میبد و مدیرمسئولی عباس کلانتری خلیل‌آباد منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «تحلیلی زبان‏شناختی- بین‏ الادیانی از انگاره نذر در قرآن کریم»، «تحلیل اسناد-متن اخبار ناظر به خطای کاتبان قرآن»، «مبدامداری یا مقصدمداری در ترجمه ابوالفتوح رازی با تکیه بر برگردان استعاره‌های قرآنی»، «درآمدی بر نقش معرفت‌شناسی در تقویت و بازشناسی دانش تفسیر»، «روایات «قرائه الناس» و انگاره مطابقت آن با قرائت حفص از عاصم»، «بازخوانی انتقادی روایات ترتیب نزول (مطالعه موردی سه سوره منافقون، نور و احزاب)»، «شان نزول‌های سوره قدر در بوته نقد و بررسی»، «بررسی تطبیقی برهان تمانع در اندیشه فخر رازی و علامه طباطبایی با تکیه بر آیه ۲۲ سوره انبیاء»، «رجوع به طاغوت در منابع تفسیری و روایی و گستره آن»، «نقش مشترک معنوی در ترجمه صحیح قرآن کریم»، «نقد قرآن محور نگاه سیره‌نویسان به غنیمت جویانه بودن جنگ بدر»، «اهل سنت، نفی «رجعت» و دفاع از موارد مشابه»، «روش آیت‌الله خویی در توحید مختلفات»، «حبط قرآنی و بطلان فقهی؛ از همانندی تا هم‌پوشانی».

انگاره نذر در قرآن کریم

در طلیعه مقاله «تحلیلی زبان‏شناختی- بین‏ الادیانی از انگاره نذر در قرآن کریم» می‌خوانیم: ««نذر» از جمله انگاره‌های دینی در قرآن کریم است که مطالعه پیرامون ماهیت و احکام مربوط به آن، همواره مورد توجه عالمان مسلمان قرار داشته است. فاصله‏‌های تاریخی- گفتمانی موجب شده است، لغویان و مفسران معنای انگاره قرآنی «نذر» را به معنای ساخت‏یافته‏ آن در دانش فقه نزدیک دانند. پژوهش حاضر می‏کوشد برای بازکاوی ماهیت «نذر» در بافت نزول قرآن کریم، از داده‏های زبان‏شناسی تاریخی و مطالعات بین‏ الادیانی بهره گیرد. پی جویی واژه عربی «نذر» در زبان‏های خویشاوند و بررسی این آیین در دیگر ادیان سامی نشان می‏دهد که برخلاف تصور رایج میان عالمان مسلمان، «نذر» در عصر نزول قرآن کریم بر دو گونه متفاوت از مناسک دینی اطلاق می‏شده است. بخشی از کاربردهای «نذر» در آیات قرآنی در ارتباط با معنای «عهد کردن» و ناظر به مطلق پیمان‏های نذرکننده با خدا، و بخش دیگر در ارتباط با معنای «وقف شدن (برای انجام کاری)» و ناظر به مناسکی خاص همراه با دوره موقت یا دائمی از امساک بوده است.»

نقش معرفت‌شناسی در تقویت و بازشناسی دانش تفسیر

در چکیده مقاله «درآمدی بر نقش معرفت‌شناسی در تقویت و بازشناسی دانش تفسیر» آمده است: «تقویت و به روزرسانی علوم اسلامی از اولویت های محققان این عرصه است. یکی از علوم اسلامی که به شکل جدی نیازمند این امر است، دانش تفسیر می‌باشد. شیوه به روزرسانی این دانش، تقویت و بازشناسی آن توسط علوم جدیدی مانند فلسفه دانش تفسیر در کنار تعامل با معرفت‌شناسی، موضوع اصلی این مقاله را تشکیل می‌دهد. روش تحقیق در مقاله حاضر بر اساس روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای است. بررسی‌های این مقاله نشان‌دهنده تاثیرگذاری دانش معرفت‌شناسی در گونه شناسی گزاره‌های دانش تفسیر، رتبه‌بندی روش‌های تفسیری بر اساس رسیدن قطعی به مراد الهی، تکمیل روش‌های مورد نیاز در فلسفه دانش تفسیر، تبیین نظام‌مندی دانش تفسیر و تحلیل استدلال‌های موجود در دانش تفسیر است. دانش معرفت‌شناسی می‌تواند قلمرو دانش تفسیر را بر اساس تحلیل ماهیت گزاره‌های دانش تفسیر و بررسی فصول ممیزه آن، روشن نماید.»