پژوهش درباره تأثیرگذاری شیعه در تمدن اندونزی مورد غفلت بوده است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالمجید حکیم الهی امروز دوشنبه چهارم آذرماه در نشست تحلیلی از وضعیت شیعیان در جنوب شرق آسیا که از سوی گروه مطالعات آسیا و اقیانوسیه و پژوهشکده منطقه‌ای در پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی برگزار شد، با تأکید بر ضرورت انجام فعالیت‌های پژوهشی درباره منطقه اظهار کرد: رهبری در دیدار با رئیس جمهوری اندونزی فرمودند پیشرفت و عزت اندونزی به عنوان کشوری پرجمعیت را مایه افتخار امت اسلامی می‌دانیم.
نماینده دفتر مقام معظم رهبری در کشور اندونزی افزود: در پژوهش‌هایی که در زمینه تاریخی، فرهنگی و اجتماعی جنوب شرق آسیا انجام شده، نقش شیعه بسیار تأثیرگذار است، هر چند نقش شیعیان در این مناطق نادیده گرفته شده است.
وی تصریح کرد: کم‌توجهی پژوهشگران شیعه به این مسائل موجب نادیده گرفته شدن این موضوع شده است، در واقع نسبت به پژوهش در رابطه با تأثیرگذاری شیعه در تمدن اندونزی غفلت شده است و پژوهشگران باید این ارتباط تاریخی را مورد پژوهش قرار دهند.
حکیم الهی بیان کرد: بررسی‌های تاریخی و اجتماعی منطقه نشان می‌دهد پیوند محکمی میان آموزه‌های دینی تشیع و ورود اسلام به این منطقه وجود دارد. اگر نگاهی گذرا به مناسک و ادبیات کلاسیک و مراسم آیینی همچون عاشورا و سایر جشنواره‌ها بیاندازیم و عمق تاریخی این‌گونه مراسم را بررسی کنیم، پیوند میان این مراسم مشخص می‌شود.
وی افزود: تشیع بعد از انقلاب در این منطقه رشد کرد، اما گسست شیعه با پیشینه تاریخی از مسائلی است که باید مورد توجه پژوهشگران به خصوص پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی قرار بگیرد و ارتباط حضور تشیع با پیشینه تشیع مورد بررسی قرار گیرد.
نماینده دفتر مقام معظم رهبری در کشور اندونزی عنوان کرد: تحقیقی از گذشته شروع شده بود و بررسی پیشینه تشیع در جنوب شرق آسیا انجام شد که فاز اول ۷۰۰ صفحه و فاز دوم در حال انجام است و ۷ نفر از اساتید تاریخ اندونزی که شیعه نیستند، این پروژه را ادامه می‌دهند.
وی گفت: کاری که اخیراً انجام داده‌ایم به نام اطلس تشیع در اندونزی که بیش از ۱۰۰۰ صفحه است که نشان‌دهنده تمدنی شیعه در اندونزی می‌باشد و نقش شیعه در ورود اسلام به اندونزی در آن آشکار است. همچنین شخصیت‌های تاریخ‌نگار به حضور شیعه در گذشته و سده سوم در این منطقه اشاره کرده‌اند.
حکیم الهی تصریح کرد: تحقیقاتی در هلند انجام شده است که نقش ایرانیان و تشیع در شکل‌گیری تمدن بشری و ورود اسلام به منطقه آشکار بوده، اما متأسفانه این آثار به فارسی ترجمه نشده است.
وی ادامه داد: در سال‌های اخیر نیز با حضور پژوهشگرانی، مقالات متعددی از کشور‌های خارجی منتشر شد که دو نگاه از نقش شیعه در ورود اسلام و شکل تمدن اسلامی در منطقه را ارزیابی می‌کند، اما در سال‌های اخیر با وجود موج شیعه‌هراسی نیز تحقیقاتی در این زمینه شکل گرفته است.
معاون سابق بین‌الملل المصطفی گفت: تیم علمی اندونزی یکی از تیم‌هایی است که درباره شیعه تحقیق کردند و یکی از شاخصه‌های تشیع را پیروری از ولایت فقیه دانستند و آن را خطری برای اندونزی برشمردند. همچنین دومین پژوهش از سوی یکی از مورخین معاصر انجام شد که روی فارغ‌التحصیلان المصطفی صورت گرفته است، در این تحقیق شیعه را مولود قم دانسته است.
وی اظهار کرد: در سال ۲۰۱۳ نیز با افزایش شیعه‌هراسی، مجمع العلما در اندونزی، تحقیقی را درباره مشرک بودن شیعه آغاز کردند و در نتیجه توانستند پیش‌فرضی که قبلاً مطرح شده بود را در شیعه‌هراسی اثبات کنند، لذا مشکلات زیادی را برای شیعیان اندونزی به وجود آوردند.
حکیم الهی عنوان کرد: مدتی قبل دیداری با معاون وزیر دین در اندونزی داشتیم. در این کشور وزارت دین پژوهشگاهی دارد که ما نشستی با این وزارت داشتیم و اعلام کردند نامه‌های زیادی درباره تروریست بودن شیعه به این وزارت آمده است و این وزارت تحقیقاتی درباره مراکز شیعه انجام دادند و نتیجه این شد که اسلام از سوی شیعیان به این جا آمد و بسیاری از مناسک دینی ما برگرفته از شیعه است و نه تنها شیعه تهدیدی برای اندونزی نیست، بلکه فرصتی برای مبارزه با افراط‌گرایی به دلیل تفکر عقلانی و منطقی محسوب می‌شود.
وی بیان کرد: این وزارتخانه گزارش خود را برای سازمان ملل نیز ارسال کرده بود. با اینکه نقش تشیع در شکل‌گیری تاریخی و هویتی این منطقه برجسته است و باید در این پژوهشگاه بررسی شود، شیعه بخشی از جغرافیای منطقه و بخشی از جغرافیای فرهنگی منطقه تلقی می‌شود و باید این نقش را برجسته و اثبات کنیم.
نماینده دفتر مقام معظم رهبری در کشور اندونزی عنوان کرد: ما نیازمند تحقیقات بنیادین هستیم. واقع شدن اندونزی بین اقیانوس هند و آرام و به دلیل وجود تنگه استراتژیک ماداگار و نزدیک به دریای چین از مناطق مهم و استراتژیک دنیا به شمار می‌رود و علی رغم تأثیر انقلاب بر روی اسلام‌خواهی در منطقه، هنوز تحقیق مهمی درباره تأثیرات انقلاب انجام نشده است. البته چند مورد کتاب نوشته شده، اما مطالعه میدانی عمیق در آن دیده نمی‌شود. باید این موضوعات را به عنوان پایان نامه به دانشجویان خوش‌فکر بدهند.
وی خاطرنشان کرد: اندونزی ۲۷۰ میلیون نفر جمعیت دارد و چهارمین کشور پرجمعیت جهان و از کشور‌های نمونه در همدلی میان پیروان ادیان است و احترام به همه ادیان و مذاهب در آن وجود دارد. این کشور در استعمار هلند بوده، اما پس از خروج استعمار، اسلام از طریق ایرانی‌ها به اندونزی‌ها منتقل شده است.
حکیم الهی افزود: عده‌ای معتقدند اسلام از سوی علما وارد اندونزی شد و عده‌ای معتقدند اسلام از سوی شیعیان وارد این کشور شد. جمله معروفی از سوی علمای اندونزی مطرح است که در این کشور سنی‌ها شیعیان بدون امامت در اندونزی هستند و شیعیان، اندونزیایی‌های با امامت هستند و گرنه از نظر مناسک با شیعه مشترک هستند.
وی گفت: اسلام با نگاه عمیق و تاریخی از سوی شیعیان وارد این منطقه شد و پیوند عمیق بین مذهب شیعه و اسلام موجود در منطقه کاملاً مشهود است.
نماینده دفتر مقام معظم رهبری در کشور اندونزی اذعان کرد: در کشور اندونزی ۳ جمعیت و سازمان بزرگ اسلامی وجود دارد؛ اولین مجلس مجلس‌العلماست که در سال ۱۹۷۵ تشکیل شد. این مجلس بزرگترین مجلس رسمی کشور است و اعضای آن از دو سازمان دیگر اندونزی و مورد تائید دولت هستند.
وی گفت: اهداف آن شامل تقویت دین اسلام و صدور فتوا و حفظ زندگی مسالمت‌آمیز میان مسلمان و ادیان و معرفی راهکار‌ها در مسائل جهانی مجلس العلماست و چند کمیسون فتوا و تبلیغ دارد که بیش از ۵ میلیون مُبَلغ عضو کمسیون هستند؛ یکی از کمیسیون‌های آن وحدت اسلامی، بانوان و خانواده است.
حکیم الهی عنوان کرد: دومین سازمان بزرگ اسلامی نهضت‌العلماست. این سازمان در سال ۱۹۲۶ از سوی هاشم اشعری تأسیس می‌شود و بین ۹۰ تا ۱۲۰ میلیون عضو دارد. آغاز شکل‌گیری آن مقابله با وهابیت است، زیرا با وهابیت در تضاد هستند و از نظر فقهی شافعی و از نظر مناسکی شیعی است و مراسم عاشورا و دعا برگزار می‌کنند.
وی تصریح کرد: نهضت‌العلما تأثیرات زیادی بر جریان‌های اجتماعی و دینی داشتند و بیش از ۱۰۰ هزار مسجد در اختیار دارند و ۲۴ هزار حوزه در اندونزی وجود دارد که برخی تا ۱۵ هزار طلبه دارد که در این میان ۱۳ هزار و ۴۴۷ مدرسه برای نهضت العلماست و ۴۴ دانشگاه و موسسات خیریه بزرگی دارد.
نماینده دفتر مقام معظم رهبری در کشور اندونزی اظهار کرد: سومین سازمان مذهبی در اندونزی انجمن محمدیه است که در ۱۹۱۲ تأسیس شد. در منشور این‌ها چند چیز همچون احساس وظیفه اجتماعی و تقدم اخلاق بر فقه و تربیت ایمانی وجود دارد تا بتوانند اسلام واقعی را ترسیم کنند.
وی بیان کرد: انجمن محمدیه دارای ۵۷۵۴ مدرسه و ۱۷۶ دانشگاه است و در بحث خدمات اجتماعی، چون تأسیس بیمارستان فعال هستند. نهضت العلما بیشترین طرفدار را در اندونزی دارد.
عضو هیئت علمی جامعة‌المصطفی گفت: هم‌اکنون، دو سازمان بزرگ مربوط به مکتب مزبور در اندونزی فعال هستند که در حوزه مسائل دینی، خدمات اجتماعی و فعالیت‌های دانشگاهی به فعالیت مشغول‌اند.
‌حکیم‌الهی با اشاره به فعالیت‌های علمی و دانشگاهی ارزشمند جامعةالمصطفی در اندونزی، تصریح کرد: پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی موظف است پژوهش‌های خود را در جهت تحقق اهداف علمی، آموزشی و فرهنگی جامعةالمصطفی متمرکز کند تا عمق و تأثیرگذاری این مرکز علمی در مجامع علمی جهان به شکل پیوسته افزایش یابد.
لازم به ذکر است در پایان این نشست ۱۲۰ دقیقه‌ای، نماینده دفتر مقام معظم رهبری در اندونزی به سوالات پژوهشگران پاسخ گفت.

گزارش از پوست‌چیان