کتاب اصول و مقدمات تفسیر منتشر شد

به گزارش ایکنا، کتاب اصول و مقدمات تفسیر از سری کتاب‌های درسی مقطع کارشناسی رشته علوم و قرآن و حدیث از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و مرکز توسعه آموزش و پژوهش عالی قرآنی کشور منتشر شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین علی فتحی، عضو هیئت علمی گروه قرآن‌پژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، مؤلف این اثر، به ایکنا گفت: اصول و مقدمات تفسیر، یکی از دانش‌های بنیادین و ضروری تفسیر قرآن است که فهم و تفسیر صحیح قرآن برآن استوار است. بر این اساس، سعی شده مهم‌ترین اصول مقدماتی تفسیر، بر پایه دیدگاه‌های مشهور و با رویکرد آموزشی تبیین شود، تا خواننده ضمن آشنایی با مقدمات مورد نیاز تفسیر، از مبانی نظری تفسیر و قواعد کاربردی  تفسیر قرآن بهره لازم را بدست آورد و در فهم آیات قرآن، از دچار شدن به پاره‌ای لغزش‌ها در امان باشد.

تألیف در 15 درس

وی افزود: کتاب حاضر بر اساس سرفصل مصوب اصول و مقدمات تفسیر، در 15درس و در قالب سه بخش؛ مبانی و قواعد تفسیر کوشیده است به این مهم نائل شود. این اثر با حمایت مرکز هماهنگی و توسعه آموزش عالی قرآنی کشور تدوین و به عنوان منبع آموزشی درس اصول و مقدمات تفسیر رشته علوم قرآن و حدیث معرفی و توسط علی فتحی عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نگارش شده است.

در بخشی از پیش گفتار این کتاب آمده است: قرآن ریسمانی است از آسمان برای پرواز انسان، بر حق و باطل فرقان، آیاتش سراسر برهان؛ نور است و منیر؛ روشن است و روشنگر؛ رحمت است و هدایتگر؛ نعمتی است پر برکت؛ لبریز از گوهر حکمت، هشداری همراه با بشارت، و در یک کلام نیکوترین سخن از سوی خدای سخن: «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَديثِ کِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ...»

از امام صادق(عليه السلام) دربارۀ قرآن پرسیدند؟ فرمود: قرآن سخن خدا، گفتار خدا، كتاب خدا، وحي الهي و نازل شده از سوي خداست. کتاب ارجمندی که هیچ‌ باطلی، نه از پیش و نه از پس، هرگز بدان راه نیابد؛ زیرا از سوی خداوند حکیم و بس ستوده نازل شده‌ است. 

هرچند خداوند در قرآن به زبان آسان سخن گفته و با زيبايى و شيوايى تمام، مقصود خود را رسانده است؛ با این همه از آنجا که این کتاب، سرشار از مفاهیم ژرف و معارف بلند آسمانی است، که درك بهتر و فهم بلندای معارف آن بدون تفسير ممکن نیست. بر این اساس، در طول تاریخ، تفسیرهای زیادی پیرامون این کتاب آسمانی نگاشته شده است و این تفسیرها در حرکت از سرمنزل وحی تا به امروز، با همۀ فراز و فرودهایش، سیر تکاملی خود را ادامه داده و به صورت دانشی روشمند و گسترده درآمده است.

تفسیر صحیح و با ضابطه، اصول، مبانی و قواعد تفسیر قرآن به صورت نانوشته و نوشته از صدر اسلام همواره مورد عنایت مفسران مسلمان بوده است؛ زیرا اگر تفسیر قرآن بر پایۀ اصول و قواعد آن انجام نگیرد، نه تنها ممکن است راه به جایی نبرد، بلکه گاه سر از تحریف معنوی بر می‌آورد. از ‌این‌رو و دربارۀ اصول تفسیر به صورت پراکنده و مستقل بسیار نگاشته شده است، با این همه در این زمینه نظر به جایگاه تفسیر قرآن، اقتضای زمانه و سطح مخاطبان آن، جای گفتن و نوشتن همچنان بسیار است.

برخی ویژگی‌های کتاب 

یک) کتاب یادشده براساس سرفصل مصوب نگارش نشده است، از این‌رو بسیاری از مباحث سرفصل را پوشش نمی‌دهد.

دو) در اثر یادشده مباحثی مانند گرایش‌ها و روش‌های تفسیری درج شده است که طرح این گونه مباحث، زیر عنوان اصول و مقدمات تفسیر چندان مناسب به نظر نمی‌رسد و چه بسا ممکن است فراگیر را سردر گم ‌کند. و گذشته از آن، بحث روش‌ها در درس مستقلی با عنوان روشهای تفسیر مطرح شده و اثری نیز در این زمینه، تألیف شده است.

سه) در کتاب یاد شده بسیاری از مبانی و قواعد مهم تفسیر فرو گذار شده و به جای آن مباحث خارج از اصول تفسیر مطرح شده است.

ساختار کتاب درسنامه‌ای و به گونه ای است که در انتهایی درسنامه پرسش و تمرین تدارک دیده شده و نیز برای تقویت روحیه پژوهش در دانشجویان، در هر درسی به تناسب چند مورد  کارورزی با عنوان پژوهش پیشنهاد شده است. در پایان هر درس نیز منابعی متناسب با سطح کارشناسی برای مراجعه و مطالعه بیشتر معرفی شده است.

سعی شده تا حدودی حجم مطالب و سطح علمى هر درسی برای یک جلسه و متناسب دو واحد درسی طراحی و تدوین شود.

در آثار مشابهِ موجود، بیشتر مباحث مربوط به مبانی و قواعد از هم تفکیک نشده است و یا برای مقطع تحصیلات تکمیلی نگارش شده است. در اثر حاضر مهم‌ترین مباحث مربوط به مبانی و قواعد تفسیر به طور جداگانه و با اکتفا بر دیدگاه‌های صحیح و یا مشهور و متناسب با سطح علمی دانش‌پژوهان مقطع کارشناسی بیان شده است تا دانشجویان در طول یک نیمسال آموزشی بیشترین آشنایی را با اصول و قواعد تفسیر قرآن کسب کنند.

در طول مباحث تلاش شده اصول، مبانی و قواعدی که در فهم قرآن نقش اساسی دارند، و در سایر درس‌ها بدان پرداخته نمی شود،  به اختصار تبیین شود و ثمرۀ آن در ضمن نمونه‌های عینی به خواننده نشان داده شود. و تبیین کامل اصول، مبانی و قواعد تفسیر را به مقاطع تحصیلی بالاتر واگذار شده است.

یادآور می‌شود، این کتاب به قیمت 23500 تومان در  238 صفحه است و علاقه‌مندان برای تهیه آن می‌توانند با انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ۳۲۱۱۱۲۱۹ یا ۰۹۳۶۰۹۰۹۵۸۸ تماس بگیرند تا از طریق پست برای آنان ارسال شود.