فروکاستن غدیر به مفهومی غیر از امامت، با عقل ناسازگار است

به گزارش ایکنا، آیت‌الله محسن اراکی، استاد سطح عالی حوزه علمیه، هفتم خردادماه در ادامه مباحث امامت در اندیشه اسلامی، گفت: در قرآن، هر جا واژه ولی در مورد خدا به کار رفته به معنای صاحب امر، صاحب اختیار و در واقع تأمین‌کننده منافع و دفع‌کننده مضار است.

 

وی اضافه کرد: در قرآن در استعمالات این واژه، معنای فوق، فراوان به کار رفته و بحث حصر ولی در جلب منفعت و دفع ضرر در ذات خداوند متعال، مراد شده است.

 

آیت‌الله اراکی اظهار کرد: محتوای سوره حج از ابتدا تا پایان در تثبیت ولایت الهی است؛ یک نکته در این سوره مطرح است و آن اینکه ولایت خدا ولایت حق است و به شدت هم از ولایت شیطان نفی کرده است.

 

استاد سطح عالی حوزه اظهار کرد: در بسیاری از آیات کریمه، وقتی خدا می‌خواهد حق ولایت امر را اثبات کند به خالقیت اشاره دارد؛ فرموده است: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِنْ مُضْغَةٍ مُخَلَّقَةٍ وَغَيْرِ مُخَلَّقَةٍ لِنُبَيِّنَ لَكُمْ» تا جایی که «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلَى حَرْفٍ فَإِنْ أَصَابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَإِنْ أَصَابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلَى وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةَ ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ»؛ این آیه اشاره به منافقان دارد که ولایت شیطان را برعهده دارند؛ زیرا منافق منتظر است ببیند باد به کدام طرف می‌وزد و هر طرف وزید به آن سمت خواهد رفت.

 

اراکی بیان کرد: کسانی که ولایت غیرخدا را پذیرفتند، ولایت کسی را پذیرفته‌اند که نفع و ضرر در دست او نیست؛ در آیه 13 سوره حج در برابر «لَبِئْسَ الْمَوْلَى» سخن از «نِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ»(انفال: 40) دارد که دقیقاً در برابر «لَبِئْسَ الْمَوْلَى وَلَبِئْسَ الْعَشِيرُ» است. 

 

وی با بیان اینکه داستان حضرت ابراهیم هم در این سوره بر محور ولایت است، اضافه کرد: در سوره حج بر این نکته یعنی ولایت الهی، خیلی تأکید شده است؛ در آیه 28 حج فرمود: «لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُومَاتٍ عَلَى مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ» که بی‌ارتباط با مفهوم ولایت نیست؛ منفعت در آیه شریفه فقط به معنای تجارت و سود نیست، زیرا این نازل‌ترین منفعت است؛ منفعت اصلی ارتباط با مرکز ولایت است. همچنین «رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ»(حج: 28) هم ارتباط نزدیکی با ولایت دارد.

 

اراکی اظهار کرد: در اینجا این سؤال به خصوص از مکاتب مادی و سکولارها وجود دارد و آن اینکه از آنان می‌پرسیم که شما با چه مجوزی جان یک حیوان را گرفته و از گوشت انعام بهره می‌برید؟ شما یک جاندار و او هم یک جاندار است و با چه مجوزی یک جاندار باید جایگزین جاندار دیگر شود؟ به همین دلیل می‌بینیم مسالکی در غرب ایجاد شده که معتقدند نباید حیوان کشته شود.

 

وی افزود: این حرف در فضای ولایت غیرالهی، حرف قابل اعتنایی است؛ یعنی چرا باید حیوانی به نفع انسان کشته شود؟ ولی در ذیل ولایت الهی این طور نیست، زیرا خود صاحب امر اذن داده که بکشید و بخورید و به دیگران هم بدهید؛ این اذن، اذن ولایتِ بسیار بزرگی است که در سیاق تبیین ولایت الهی آمده است.

 

استاد سطح عالی حوزه اظهار کرد: قرآن، هدی را از شعائر الهی قرار داده است؛ یعنی هدیه دادن یک قربانی؛ در سوره مائده هم مجوز ذبح انعام و نهی از برخی گوشت‌های حرام داده شده است و این مجوزها و حرمت‌ها همه مرتبط با ولایت است، لذا سوره حج سوره نفی ولایت شیطان، ظالم و غیر ذی حق و اثبات ولایت الهی است. 

 

وی با اشاره به معنای متعدد برای مولی اضافه کرد: یکی از معانی مولی، شبکه فامیلی و خانوادگی نزدیک است(عمو و دایی و ...؛)؛ معنای دیگر ناصر، معنای دیگر ولی و صاحب الامر، مولی الموالات؛ مولای نعمت، معتق و ...؛ همچنین در قرآن تأکید زیادی بر جلب منفعت و دفع ضرر از سوی مولا شده است.

 

اراکی بیان کرد: در مورد پیامبر هم وقتی بحث ولایت پیش می‌آید، این ولایت ریشه در ولایت خدا دارد؛ «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ»؛ یعنی رسول همان مولویت خدا را دارد، لذا نتیجه می‌گیریم وقتی پیامبر فرمود «من کنت مولاه فعلی مولاه»، یعنی ولایت خدا را بیان می‌فرماید.

 

وی افزود: صدوق در معانی الاخبار مطلبی در مورد غدیر بیان کرده است و آن اینکه وقتی پیامبر آن همه مردم را در شرایط خاص جمع کرد، آیا قصد داشت بگوید علی مولاست؛ یعنی او دوست منِ پیامبر یا ناصر و پسر عم من است؟ آیا اصلا چنین تناسبی با عقل سازگار است؟ چنین معنایی، اصلا مفید نیست و عبث است و کار عبث از پیامبر بعید است؛ همچنین معنای مالک الرق(برده) هم ملاک نبوده است، لذا ولایت به معنای امامت است.