چرا بعد از خاتمیت به امام نیاز داریم / واسپاری به عقول ناقص یا انسان کامل

آیت‌الله محمدجعفر طبسی، استاد حوزه علمیه، در گفت‌وگو با ایکنا، در پاسخ به این پرسش که برخی روشنفکران دینی ضرورت نیاز به امام را بعد از خاتمیت، زیر سؤال برده و مسائل را به عقول مردم سپرده‌اند، چون معتقدند که پیامبر(ص) احکام ضروری و اصلی دین را با ذکر جزئیات تشریع فرمودند، لذا بعد از ایشان چه نیازی به امام است، گفت: موضوع احتیاج مردم به امام معصوم(ع) پس از پیامبر اکرم(ص) اختصاص به احکام ندارد؛ احکام یکی از نیازهای مردم است. امر مهم پس از پیامبر اکرم(ص) اداره جامعه اسلامی براساس احکام اسلامی است.

وی افزود: از طرفی بیان احکام، تفسیر آیات قرآن و بیان دقائق دین، از عهده مردم خطاکار برنمی‌آید. مردمی که روزی ده‌ها گناه و خطا از آنها صادر می‌شود، چگونه می‌توان به سخنانشان در تفسیر احکام و قرآن اعتماد کرد؟ این کار فقط از عهده معصوم(ع) برمی‌آید و راهی که ایشان فراروی انسان‌ها گذاشته‌اند.

بهره‌مندی از امام در عصر غیبت

استاد سطح عالی حوزه در پاسخ به این پرسش که در دوره غیبت که مردم از حضور معصوم محروم هستند، در ظاهر دوره بی‌نیازی به امام در حال اجرا شدن است؟ تصریح کرد: درباره بهره‌مندی مردم از امام زمان(عج) در دوران غیبت، باید گفت که هرگز بشر از وجود او محروم نیست. وجود امام زمان(عج) همانند وجود خورشید در پشت ابر است که آثار وجودی او در عالم نمایان است.

طبسی بیان کرد: در برخی ادعیه و روایات داریم که به واسطه وجود انسان کامل است که خلایق روزی می‌خورند و آسمان و زمین، ثابت و برقرار است و دچار فروپاشی نمی‌شود؛ بنابراین ندیدن امام به منزله نبودن امام و آثار وجودی آن حضرت نیست. البته خود امام معصوم(ع)، راه استفاده از ایشان را در دوران غیبت کبری بیان کرده‌اند. ارجاع معصوم به عالمان جامع‌الشرائط دین در روایت «وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ‌ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ» منعکس شده است. علمایی که ویژگی‌هایی خاصی مانند «فَأَمَّا مَنْ كَانَ مِنَ الْفُقَهَاءِ صَائِناً لِنَفْسِهِ، حَافِظاً لِدِينِهِ، مُخَالِفاً لِهَوَاهُ» دارند و به معنای حقیقی تزکیه یافته هستند و از هوای نفس خود تبعیت نمی‌کنند.

واسپاری به مردم مستند به چیست؟

استاد حوزه علمیه اظهار کرد: اینکه گفته می‌شود پس از رسول خدا(ص) امور به عقول مردم سپرده شده است، امری اشتباه و نادرست است. چه کسی مسائل را به آنان سپرده است؟ استناد سپردن مردم به عقول آن‌ها، مستند به کدام آیه، روایت و ... است؛ بله مسائل و مرجعیت علمی به عقول انسان‌های کامل یعنی اهل بیت پاک رسول خدا(ع) واگذار شده است، ولی اداره جامعه بر اساس احکام اسلامی یا باید از طریق معصوم باشد و یا در صورت غیبت، از مسیر و راهی که خود آنها مجوز داده‌اند.

آیت‌الله طبسی تاکید کرد: بدون تردید پیامبر اکرم(ص) در حدیث صحیح و متواتر ثقلین که در منابع شیعه و سنی آمده است به دو ثقل پس از خود اشاره کرده‌اند؛ یکی قرآن که همان ثقل اکبر است و دیگری ثقل اصغر که همانا اهل بیت پاک پیامبر(ع) هستند. چنانچه قرآن ثقل اکبر نباشد، پس چه ثقلی است؟

منبع حجیت استنباط فقها