تحقق فرمان‌های حکومتی امام علی(ع) مرهون قانون‌گذاری است / مقررات رضایت مردم را در پی دارد

به گزارش ایکنا؛ حشمت‌الله قنبری، پژوهشگر تاریخ اسلام، شب گذشته، سوم مردادماه، در برنامه تلویزیونی هدی که از شبکه قرآن و معارف سیما پخش شد، به شرح فقراتی از نهج‌البلاغه پرداخت که در ادامه می‌خوانید؛

امیرمؤمنان(ع) تمام تکالیف آیندگان را روشن کرده و فرموده که اگر می‌خواهید رئیس شوید، اختیارات خود را مطالعه کنید و اگر می‌بینید که با این وظایف و حدود اختیارات نمی‌توانید کارتان را درست انجام دهید، وظیفه شرعی ندارید، اما اگر مسئولیت گرفتید و گفتید که نمی‌گذارند، این دروغ است و حتی می‌توان گفت که دروغ آمیخته با خیانت است. فرض را بر این می‌گذاریم که یک نفر از راه رسیده و مسئولیت گرفته است. حضرت امیر(ع) فرمود باید وظایف را بشناسید. خود من توانا هستم و این مسائل را می‌دانم و بعد هم آن را ضمانت می‌کنم.

مراد از غربال‌گری در فرمایش امام علی(ع) چیست؟

یعنی یک غیرت دینی علوی محکم پشت این قضیه است، آن هم با علمی سرشار که سیدرضی یک نهج‌البلاغه از کلماتش استخراج کرده و یک مدیریت و مقامی که بر کل این قلمرو به عنوان یک نظام الگو ساخته شده و تا ابد نسخه معادل آن نخواهد آمد، مگر به دست امام زمان(عج) و دولت علوی و اقتداری که ذوالفقار یک برق آن است. تصریح کردند که هرچه گفتم را عملی می‌کنم و بلافاصله فرمودند: «لَتُبَلْبَلُنَّ بَلْبَلَةً وَ لَتُغَرْبَلُنَّ غَرْبَلَةً»، علی(ع) به آن کسی که پیامبر(ص) را به حق مبعوث کرد قسم می‌خورد که آنان را به‌هم می‌ریزد. مخاطب امام(ع) مردم جامعه نیست. در صحن مسجد نبوی در روزگار حضرت امیر(ع) غیر از خواص جا نمی‌شدند و این طور نبود که قاطبه مردم هم بوده باشند. امیرمؤمنان(ع) می‌فرماید که پیغامش برای مردم است، اما حرفش در مقام فهم برای مدعیان است.

در صف اول، آنان که روبه‌روی علی(ع) نشستند، خواص بودند. امام(ع) به آنها نگاه می‌کند و می‌فرماید که شما را به‌هم می‌ریزم؛ یعنی شما را سرند می‌کنم که غربال‌گری صورت گیرد و بعد فرمود همان طور که کف‌گیر محتوای دیگ را به‌هم می‌زند، این کار را می‌کنم؛ یعنی ریاست کردن حداقل قابلیت‌های یک سرآشپز فاخر را دارد، تا امر مردم را درست به‌عمل آورد. این بیان امام علی(ع) یک سخنرانی معمولی نیست و یک اعلان موضع از جنس سیاست‌ورزی‌های آن زمان نیست. آنچه امام متقیان(ع) فرمود، نظام‌نامه دولت اعتدالی است، اما دولتی که برخاسته از متن کتاب خدا و سنت نبوی است و آن قدر این موضوع مهم بود که جان پاک خویش را به پای آن گذاشت.

غربال‌گری بر تمام شئونات زندگی مردم حاکم است

جمله به جمله و کلمه به کلمه خطبه امام(ع) حاوی دقیق‌ترین مطالب علمی و سیاسی است و نیاز مبنایی جامعه امروز ماست. مراد امام(ع) واقعاً دلالت دادن افکار عمومی در به‌هم زدن دیگ و یا سرند کردن و پخت‌وپز معمولی نیست. امروز غربال‌گری را با مجموعه‌ای از دانش‌ها به عنوان یک پدیده ارزنده حاکم بر همه شئونات زندگی بشر می‌توانید ببینید. غربال‌گری یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های پیشگیرانه به حساب می‌آید و دارای قابلیت‌های فراوانی است. از جمله اینکه سلامت جامعه به لحاظ بهداشتی با غربال‌گری تضمین می‌شود. در طب، غربال‌گری یعنی جست‌وجو برای کشف بیماری.

مثال دیگر جنین‌هایی است که اختلالات مادرزادی دارند که شناسایی می‌شوند تا آینده خودشان و جامعه با مخاطره و مصیبت مواجه نشود. این غربال‌گری تمامی شئونات زندگی بشر را اعم از اقتصاد، فرهنگ، سیاست و ... را شامل می‌شود و به همین میزان که در طب و بهداشت و درمان اهمیت دارد، در دیگر حوزه‌ها نیز مهم است، اما متأسفانه به آن اعتنا نمی‌شود؛ مثلاً غربال‌گری در اقتصاد به این معناست که ظرفیت‌های تولید و مصرف داخلی و بازارهای جهانی از طریق مقامات مسئول شناسایی شود، برای اینکه سرنوشت اقتصاد و معیشت مردم دستاویز تبهکاران اقتصادی داخلی و خارجی قرار نگیرد.

غربال‌گری اقتصادی، یعنی شناسایی و کشف شرکای نامطمئن و پیمان‌ناشناسی که به شما نزدیک می‌شوند. می‌گویند تحریم‌ها را برمی‌داریم و درِ اقتصاد را به‌روی شما باز می‌کنیم. این شریک نامطمئن وقتی بزنگاه به وجود می‌آید، هم اطلاعات جدیدی را که از اقتصاد شما به‌دست آورده در اختیار دشمن می‌گذارد و هم روزنه‌هایی آسیب‌پذیر شما را شناسایی کرده و هرگز خیانت کردن به شما او را ناراحت نمی‌کند.

اگر غربال‌گری اقتصادی باشد، اقتصاد کشور به دامن این گرگ‌های بیرونی نمی‌افتد. می‌گویند که می‌آییم و شرکت‌های ما با شما قرارداد می‌بندند، اما پیمان‌شکنی کردند و با وقاحت مجدد حاضر هستند، این کار را بکنند و علتش این است که ما فهم درستی از غربال‌گری اقتصادی نداریم. غربال‌گری اقتصادی یعنی شناسایی حلقه‌ها و دست‌های پنهانی که با دست‌اندازی به بیت‌المال و خیانت در دارایی‌های مردم، خودشان و اطرافیانشان را می‌سازند و باید شناسایی شوند.

غربال‌گری اقتصادی یعنی شناسایی عواملی که با حضورشان ویروس رشوه، ربا و دریافت‌های حرام زیاد می‌شود و هم ریشه طهارت و سلامت از بین می‌رود و هم اعتماد مردم نسبت به کارگزار اسلامی نابود می‌شود و اینها را باید شناسایی کرد. علی(ع) فرمود من با توصیه کار نمی‌کنم و اجازه نمی‌دهم در حکومت من صنعت رزومه‌سازی از همه کارخانه‌های تولیدی کشور غنی‌تر شود.

غربال‌گری سیاسی یعنی انقلابیون پشیمان را کنار بگذاریم

غربال‌گری سیاسی هم یعنی متناسب با درخشش نظام اسلامی و تأثیرش بر جغرافیای جهان، فتنه‌های دشمن را بشناسیم و زمینه‌های نفوذ سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دشمن را ببندیم. عناصر سست‌عنصر و انقلابیون تنبل و پشیمان شناسایی شوند و از گردانه تصمیم‌گیری کشور خارج شوند. غربال‌گری سیاسی در عصر امام(ع)، یعنی حذف ابوموسی اشعری و کشف رویش‌هایی مانند مالک اشتر نخعی؛ یعنی برخورد بدون مسامحه با عبدالله بن عباس و مغیره بن شعبه و میدان دادن به محمد بن ابی‌بکر؛ یعنی شناسایی خط سازش و تسلیمی که همیشه آماده است که یک ابوموسی اشعری از آستین خودش بیرون آورد و بعد با رفتارهای زشت، صحبت کردن با عمروعاص را یک فضیلت بزرگ محسوب کند.

غربال‌گری سیاسی، یعنی ابوموسی‌های پر رو شناسایی شوند و جریان‌های التقاطی و انحرافی معلوم شوند و به رویش‌های باطراوت که می‌توانند در تراز جهاد مقدس با تندیس کفر و نفاق بجنگند، بها بدهیم؛ لذا حضرت امیر(ع) با این پیشینه قدرتمند و باشکوه، به مالک امر می‌کند که «وَلْيَکُنْ أَحَبَّ الاْمُورِ إِلَيْکَ أَوْسَطُهَا فِي الْحَقِّ وَ أَعَمُّهَا فِي الْعَدْلِ»، باید مردم با تو اصطلاحاً کیف کنند. اسم تو که می‌آید باید بگویند قلب ما بر این شخص است. تحقق فرمان علی(ع) در همه موضوعات مرهون قانون‌گذاری و تنظیم مقرراتی است که حرکت عمومی و خصوصی کارگزاران نظام اسلامی در آن به سامان می‌رسد. این مقررات جامعه از یک طرف صیانت‌کننده حقوق فردی و اجتماعی است و از طرف دیگر به رضایت مردم می‌انجامد، اما رضایتی که بر محور رضایت الهی سامان پیدا کرده باشد.